Średniowiecze

Teksty:

• Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, E. Ostrowska, H. Feicht, Wrocław 1962 ("Biblioteka Pisarzów Polskich", seria A, nr 1);

 

• Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wyd. 2, Wrocław 1980 (BN I, 65) [tu: Krzyżu wierny i wyborny, Chrystus z martwych wstał jest, Trzy Maryje poszły, Duchu świety, raczyż przyjdź k nam, Zdrow bądź, krolu anjelski, Zdrow bądź, Jezu maluśki, jenżeś krol niebieski, Posłuchajcie, bracia miła, Zdrowaś, krolewno wyborna, Zdiowaś, gwiazdo morska, Ach, krolu wieliki nasz (Legenda o św. Aleksym, teksty WŁADYSŁAWA z GIELNIOWA: Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne, Augustus kiedy królował, Anna niewiasta niepłodna, Już się anjeli wiesielą, Jasne Krystowo oblicze];

 

• Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W. Rzepka. Wrocław1995 [Kazania świętokrzyskie; Kazania gnieźnieńskie: Kazanie VI: O św. Bartłomieju];

 

• Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, wyd. 4. zmien., Wrocław 1997 (BN I, 60) [Słoty „Wiersz o chlebowym stole",Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego];

 

• Anonim tzw. GALL, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, wyd. 6, Wrocław 1989 (BN I, 59);

 

• Mistrz WINCENTY ZW. KADłUBKIEM, Kronika polska, przeł. B. Kürbis, Wrocław 1992 (BN I, 227) [księga I];

 

• Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. W. R. Rzepka, W. Wydra, wstęp M. Adamczyk, Warszawa-Poznań 1996 [Rozmyślania dominikańskie lub: Rozmyślanie przemyskie];

 

• Jan KANAPARIUSZ, Żywot św. Wojciecha (Vita prior), w: Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, przeł. K. Abgarowicz, oprac. J. Karwasińska, Warszawa 1966 [inne wydanie: W kręgu żywotów świętego Wojciecha, red. J. A. Spież, Tyniec-Kraków 1997] lub: WINCENTY z KIELCZY: Żywot mniejszy św. Stanisława, w: Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, tłum. J. Pleziowa, oprac. i wstęp. M. Plezia, Warszawa 1987.

Lektury zalecane:

• Mistrz WINCENTY ZW. KADłUBKIEM, Kronika polska, przeł. B. Kürbis, Wrocław 1992 (BN I, 227) [całość];

 

• Jan DłUGOSZ, Roczniki, czyli kroniki Królestwa polskiego [fragm.], przeł. K. Mecherzyński, w: By czas nie zaćmił i niepamięć. Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1975, s. 159-279.

 

• Tragedia Piotra Włostowica, przeł. Z. Kubiak, w: Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1987, s. 240-252.

 

• Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W. Rzepka. Wrocław1995 [Psałterz floriański: Ps. 1, 22, 50, 90, 129; Biblia królowej Zofii; Psałterz puławski: Ps. 2, 50; Najdawniejsze zdania polskie].

Opracowania obowiązkowe:

• T. MICHAłOWSKA, Średniowiecze, Warszawa 1995 (Cz. I, r. V: Hagiografia; r. VIII: Dziejopisarze i ich twórczość; r. IX: Epika rycerska, p. 1: Carmen Mauri (Pieśń Maura); Cz. II, r. I: Hagiografia, p. 1: Twórczość hagiograficzna Wincentego z Kielczy. Legenda św. Stanisława; r. IV: Poezja kościelna; r. VI: Poezja świecka; r. I-VI z działu Twórczość w języku polskim; Cz. III, r. II: Poezja kościelna, p. 2: Poezja „nowa", p. 3: „Posłuchajcie, bracia miła..." (Szczątek polskiego misterium?); r. III: Poezja „kręgu przykościelnego"; r. IV: Poezja świecka i polemiczno-religijna; z działu Proza r. I: Biblia królowej Zofii, r. II: przekłady Psałterza, r. III: Twórczość o tematyce apokryficznej; r. IV: Kaznodziejstwo; z działu Twórczość w języku łacińskim. Poezja: r. III: Poezja żakowska; Proza: r. IV: Twórczość Jana Długosza);

 

• T. WITCZAK, Literatura średniowiecza, Warszawa 1990 [lub inne wyd.].

Opracowania zalecane:

• E. R. CURTIUS, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. i oprac. A. Borowski, Kraków 1997 [r. IV: Retoryka, s. 68-85; r. V: Topika, s. 86-114; r. XIV: Klasycyzm, s. 252-276; r. Manieryzm, s. 277-308];

 

• J. HUIZINGA, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, oprac. H. Barycz, S. Herbst, Warszawa 1961 [lub nast. wyd.];

 

• J. LE GOFF, Kultura średniowiecznej Europy, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Warszawa 1994;

 

• C. S. LEWIS, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. W. Ostrowski, Warszawa 1986;

 

• H. WADDEL, Średniowiecze wagantów, przeł. Z. Wrzeszcz, warszawa 1960.

Renesans

Teksty:

• Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, wstęp i oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985 [Mikołaj HUSSOWSKI, Pieśń o żubrze; Andrzej KRZYCKI, O królowej Bonie, O Beacie Kościeleckiej, pannie we fraucymerze królowej Polski, Bony , Biskup Andrzej Krzycki do Erazma Rotterdamczyka, Na obraz Lutra; Klemens JANICKI, Księga żalów: Elegia VII; Księga epigramatów: Amo,, Do Piotra Kmity];

 

• MIKOłAJ Z WILKOWIECKA, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wyd. i oprac. J. Okoń, Wrocław 1971 (BN I, 201);

 

• BIERNAT Z LUBLINA, Bajki Ezopowe, w tegoż: Ezop, wstęp. S. Grzeszczuk, oprac. J. Gruchała, Kraków 1997 [Gdzie rozumu nie, czas pomoże (20), Kożdy mędrszy po szkodzie (54), Lekarzu, uleczy się sam (65), Kto miłuje księgi, nie miewa teskności (168)];

 

• Mikołaj REJ: Wybór pism, oprac. J. Ślaski, Warszawa 1979 [Krótka rozprawa... , Figliki, Żywot człowieka poczciwego, Kupiec];

 

• Andrzej Frycz MODRZEWSKI: O poprawie Rzeczypospolitej, przeł. E. Jędrkiewicz, w: Wybór pism, oprac. i wstęp W. Voise, Wrocław 1977 (BN I, 229);

 

• Łukasz GÓRNICKI: Dworzanin polski, w: Pisma, tłum., oprac. i wstęp R. Pollak, Warszawa 1961 [księgi I i II];

 

• Jan KOCHANOWSKI: Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław 1970 (BN I, 100); Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 1991 (BN I, 163); Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1969 [lub nast. wyd.] (BN I, 3); Treny, oprac. J. Pelc, Wrocław 1978 (BN I, 1); Psałterz Dawidow [tu Psalmy: 1, 19, 22, 23, 51, 53, 56, 91, 130, 137], oprac. J. Ziomek, Wrocław 1960 (BN I, 174); Zgoda (...), Satyr (...), Muza, List do Stanisława Fogelwedera, w: Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1989; Z łacińska śpiewa Słowian muza..., przeł. L. Staff, Warszawa 1982 [elegie: I 1, I 10, I 13, III 15, IV 3; foricoenia: Do Czytelnika (1 i 64), Na grób Franciszka Petrarki (6), Na Bakchusa (15), Na obraz swój (35), Do muz (57), Do Amora (58), Do Piotra (78), Zagadka (92-96), Na Homera (109)];

 

• Szymon SZYMONOWIC: Sielanki i pozostałe wiersze polskie [tu sielanki: Kosarze, Wierzby, Zalotnicy, Czary, Rocznica, Żeńcy], oprac. J. Pelc, Wrocław 2000 (BN I, 182).

Lektury zalecane:

• Patrząc na rozmaite świata tego sprawy. Antologia polskiej poezji renesansowej, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1984;

 

• Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988.

Opracowania obowiązkowe:

• J. ZIOMEK: Renesans, Warszawa 1973 [i wyd. nast.];

 

• A. BOOROWSKI: Renesans, Warszawa 1992;

 

• J. PELC: Literatura renesansu w Polsce, Warszawa 1994.

Opracowania zalecane:

• J. GRUCHAŁA: Iucunda familia librorum. Humaniści renesansowi w świecie książki, Kraków 2002;

 

• P. BURKE: Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech, przeł. W. K. Siewierski, Warszawa 1991;

 

• J. BURCKHARDT: Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, przeł. M. Kreczkowska, wstęp. M. Brahmer, Warszawa 1991;

 

• J. PELC: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.

Barok

Teksty:

• Mikołaj SĘP SZARZYŃSKI: Poezje zebrane, wyd. R. Grześkowiak, A. Karpiński, K. Mrowcewicz, Warszawa 2001 (BPS, t. 23) [sonety I-VI; parafrazy psalmów I, IV, VI; pieśni I, II, III, V, VI, IX, X, XI; erotyki: Fraszka do Zosie (Bądź mi oczkami pozwalasz...), Frasunek (Nigdy takowych mąk...), Do Kasie (Jako lód taje przezroczysty...), Do Kasie (Im pilniej na twoje oblicze...,epitafia: Epitafijum Rzymowi;epigramaty Napis na statuę abo na obraz śmierci, Fraszka (Bóg nas, Bóg rządzi...)];

 

• Sebastian GRABOWIECKI, Rymy duchowne, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1996 (BPS, t. 5) [Setnik pierwszy: LI, LVIII, LXIII, LXXX, XCVI; Setnik wtóry: XXI, XLIV, LIV, LIX];

 

• Torquato TASSO - Piotr KOCHANOWSKI, Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, wyd. R. Pollak, Wrocław 1951 (BN II, 4) [Pieśń I, XII, XVI];

 

• Piotr SKARGA, Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir, M. Korolko, Wrocław 1984 (BN I, 70) [Kazania: I, II, IV];

 

• Stanisław GROCHOWSKI, Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych o Dziecięciu Panu Jezusie, wyd. J. Dąbkowska, Warszawa 1997 (BPS, t. 8) [Część III: Uściski i ucałowania];

 

• Kasper TWARDOWSKI, Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1998 (BPS, t. 11);

 

• Szymon ZIMOROWIC, Roksolanki Warszawa 1999 (BPS, t. 13) [Ukochanym Oblubieńcom..., Dziewosłąb, pieśni panien I chóru: 11, Poscylla, 15, Bellonia; młodzieńców II chóru: 2, Amarant, 6, Hipolit, 7, Aureli, 18, Bineda; panien III chóru: 16, Tertulia, 20, Halcydis];

 

• Hieronim MORSZTYN, Światowa rozkosz..., wyd. A. Karpiński, Warszawa 1995 (BPS, t. 1) [OchmistrzDostatek, Panna Uciecha, Vanitas vanitatum...];

 

• Kasper MIASKOWSKI, Zbiór rytmów, oprac. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 1995 (BPS, t. 3) [Elegia pokutna do Pana i Boga w Trójcy Jedynego, Na okna, Na śklenicę malowaną, Na komin, Na drzwi, Waleta włoszczonowska];

 

• Maciej K. SARBIEWSKI, Liryki, przeł. T. Karyłowski, Warszawa 1980 [ks. I 19; Ks. II 19; Ks. IV 17; epoda 3];

 

• Maciej K. SARBIEWSKI, O poincie i dowcipie czyli Seneka i Marcjalis, w: tenże, Wykłady poetyki, przeł. i oprac. S. Skimina, Wrocław 1958;

 

• Daniel NABOROWSKI, Poezje, oprac. J. Dürr-Durski, Warszawa 1961 [Róża, Cień, Kur, Na oczy królewny angielskiej, Cnota grunt wszystkiemu, Krótkość żywota];

 

• Samuel TWARDOWSKI, Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980 (BN I, 87) [Punkt I];

 

• Zbigniew MORSZTYN, Wybór wierszy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1975 (BN I,215) [List do Aleksandra Mierzeńskiego... po szepielowskiej potrzebie, O koniu wziętym ze mną w potrzebie...; z cyklu Emblematów cztery utwory do wyboru];

 

• Jan Andrzej MORSZTYN, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1971 ("Biblioteka Poezji i Prozy") [ze zbioru Lutnia: 4. Do panny, 5. Do swoich książek, 16. Na balwierza, 45. O swej pannie, 61. Na koszulę brudną, 68. Do jednej, 83. Niestatek, 107. Pszczoła w bursztynie, 135. Przyjaciółka, 154. Meditatio mortis, 167. Do galerników, 181. Na powrót; z cyklu Kanikuła: 2. Ad Musas, 4. Denominacja, 7. Nagrobek Perlisi, 32. Vaneggiar d'una innamorata; z wierszy religijnych: 11. Pokuta w kwartanie; ponadto: Cyd albo Roderyk. Komedia hiszpańska];

 

• Wespazjan KOCHOWSKI, Utwory poetyckie. Wybór, oprac. M. Eustachiewicz, Wrocław 1991 (BN I, 92) [z Lyricorum polskich ksiąg II Pieśń XVI Postrzał w gnieźnieńskiej potrzebie, Pieśń XXV Bando na aryjany; z Lyricorum polskich ksiąg III Pieśń XII Zielone, XX; z Epigramatów polskich: Opisanie miłości, Wakacje za studentami, O wolności polskiej, Rozrywanie sejmów, Do tych fraszek; z Psalmodii polskiej: Psalmy I, II, IV, V, VI, XI, XV, XXI, XXIV, XXVII, XXXII, XXXVI];

 

• Wacław POTOCKI, Dzieła, t. I-III, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1987 [stąd: Transakcja wojny chocimskiej (t. 1); z cyklu Periody następujące utwory: Period trzeci, Period piątyOgród nieplewiony (t. 2) następujące utwory: Omyłka (I 300), O poecie (II 34), Niegłupie odpowiedzi (II 72), Trefunek na Mazoszu (II 217), Świat jest księgą (II 243), Wiązanie w dzień św. Jana Paniej Zofiej z Potoka (...) (II 360), Wielkopiątkowe kazanie (III 22), Kaznodzieja młody (III 24), Spowiednik Włoch w Polszcze (III 25), Biskupia z kanonikiem monomachia (III 152); ze zbioru Moralia (t.3) następujące utwory: Czego nie masz i sam Bóg nie bierze (276), Epimenidów sen (317), Żegnam cię, wdzięczne światło. Na toż trzeci raz (333), Za liściem i drzewa spadają. Na toż drugi raz (343), Ckni mi się (362), Niechaj śpi pijany. Na toż trzeci raz (452), Zrazu jak po szydle, dalej jak po mydle (496)];

 

• Stanisław Herakliusz LUBOMIRSKI, Poezje zebrane, t. I-II, oprac. A. Karpiński, Warszawa 1995-1996 [stąd: Adverbia moralia (Adv. I, Adv. II); Eklezjastes (Przedmowa do czytelnika), trypyk Somnus. Fortuna. Invidia (w grupie Utwory przypisywane Lubomirskiemu)];

 

• Stanisław Herakliusz LUBOMIRSKI, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, wyd. J. Dąbkowska, w: Dzeła prozą, t. 1, Warszawa 2006 (BPS, t. 32) [Rozmowa trzecia, Rozmowa dwanasta];

 

• Jan Chryzostom PASEK, Pamiętniki, wyd. i oprac. W. Czapliński, Wrocław 1979 (BN I, 62);

 

• I w odmianach czasu smak jest. Antologia polskiej poezji epoki baroku, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1991 [utwory Bartłomieja Zimorowica, Krzysztofa Opalińskiego, Ł. Opalińskiego Poeta nowy; utwory J. Baki].

Lektury zalecane:

• Kasper TWARDOWSKI, Lekcyje Kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1997 (BPS, t. 7);

 

• Kasper TWARDOWSKI, Pochodnia Miłości Bożej, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1995 (BPS, t. 2);

 

• Hieronim MORSZTYN, Filomachija, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 2000 (BPS, t. 20);

 

• Giambattista MARINO- ANONIM, Adon, t. I-II, oprac. L. Marinelli, K. Mrowcewicz, Roma-Warszawa 1993;

 

• Stanisław Herakliusz LUBOMIRSKI, Tobiasz wyzwolony, Poezyje postu świętego, w: tenże, Poezje zebrane, t. 1, oprac. A. Karpiński, Warszawa 1995;

 

• Piotr BARYKA, Z chłopa król, w: Dramaty staropolskie, t. 4, oprac. J. Lewański, Warszawa 1963.

Opracowania obowiązkowe:

• Cz. HERNAS, Barok, Warszawa 1998;

 

• J. PELC, Barok - epoka przeciwieństw, Warszawa 1993.

Opracowania zalecane:

• C. BACKVIS, Panorama poezji polskiej okresu baroku, redakcja naukowa A. Nowicka-Jeżowa, R. Krzywy, t.1-2, Warszawa 2003;

 

• J. BŁOŃSKI, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1996;

 

• D. GOSTYŃSKA, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991;

 

• M. HANUSIEWICZ, Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, Lublin 1998;

 

• M. HANUSIEWICZ, Pięć stopni miłości. O wyobraźni erotycznej w polskiej poezji barokowej, Warszawa 2004;

 

• M. KOROLKO, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990;

 

• T. MICHAŁOWSKA, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982;

 

• A. NOWICKA-JEŻOWA, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000;

 

• W. PAWLAK, Koncept w polskich kazaniach barokowych, Lublin 2005;

 

• J. SOKOLSKI, Staropolskie zaświaty. Wrocław 1994;

 

• J. SOKOLSKI, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku siedemnastego, Wrocław 1992;

 

• J. SOKOŁOWSKA, Dwie nieskończoności, Warszawa 1978;

 

• Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1998.