Wykład z cyklu Obraz w kolekcji nowoczesnej - modernizm i jego paradygmaty

Instytut Historii Sztuki KUL, Miejska Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie oraz Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych i Galeria Labirynt zapraszają 17 marca 2015 r. na dziewiąty wykład z cyklu Obraz w kolekcji nowoczesnej - modernizm i jego paradygmaty. Tym razem wykład pt. Obrazy filmowe Wojciecha J. Hasa jako alegoryczne kolekcje. "Lalka" i "Sanatorium pod klepsydrą" w kontekście historiozoficznych koncepcji Waltera Benjamina wygłosi Marcin Maron - Galeria Labirynt, ul. Ks. J. Popiełuszki 5, godz. 17.00, wstęp wolny.

Podczas wykładu omówiony zostanie modernistycznych kontekst filmowych adaptacji prozy Bolesława Prusa („Lalka”) i Brunona Schulza („Sanatorium pod klepsydrą”) dokonanych przez Wojciecha Hasa. Głównym punktem odniesienia będą, opracowane przez krytyka nowoczesnej kultury, Waltera Benjamina pojęcia: alegorii i kolekcjonera.
W filmach Hasa, podobnie jak w krytycznym dziele Benjamina najistotniejsza jest refleksja nad czasem i historią. Świat filmów Hasa to świat nowoczesny, dotknięty syndromem historycznego rozpadu. Można zastosować do niego Benjaminowską figurę alegorii, według której obraz historii jako upadłej natury jawi się jako swoisty język - pod postacią fragmentarycznych motywów-szyfrów. Twórca filmowych obrazów jest kimś w rodzaju alegoryka-kolekcjonera, tworzącego nową, artystyczną formę pamięci po to, by podjąć w ten sposób walkę z rozproszeniem rzeczy świata. Głównym celem twórczości filmowej Hasa, podobnie jak krytyki Benjamina, staje się nowy sposób odczytania czasu minionego oraz powiązania teraźniejszości z przeszłością.

W filmach Hasa reaktywowanie przeszłości i czasu minionego możliwe jest nie dzięki ewokowaniu pamięci psychologicznej, lecz dzięki kształtowaniu formy artystycznej. W swym bogactwie materialnym i znaczeniowym obrazy filmowe Hasa korespondują z poetyką surrealizmu; występuje w nich zaskakujące spotkanie sfery materialnej (scenografia, przestrzeń) i onirycznej. Można określić je również mianem Benjaminowskich obrazów dialektycznych, w których łączą się ze sobą sprzeczne elementy przeszłości i teraźniejszości, wyzwalając refleksyjny potencjał.

Filmom Hasa, a zwłaszcza „Lalce” i „Sanatorium pod Klepsydrą”, można zatem nadać miano „alegorycznych kolekcji”. Alegorycznych - bo opartych na zaskakujących zestawieniach motywów wizualnych i kontekstów kulturowych; kolekcji – ponieważ znane skądinąd motywy i konteksty uporządkowane są w nowych konfiguracjach przestrzennych i czasowych - w formie filmowych obrazów.

Obraz w kolekcji nowoczesnej - modernizm i jego paradygmaty

Tegoroczna edycja otwartych wykładów z historii sztuki poświęcona jest szeroko rozumianemu kolekcjonowaniu sztuki. Wykłady są okazją do wspólnego przemyślenia rozmaitych sposobów prezentacji zbiorów sztuki, jak też zagadnień towarzyszących kolekcjonowaniu, przyjrzenia się między innymi postaci konesera - znawcy sztuki, zadaniom kolekcji, ich rewolucyjnym przemianom w dobie nowoczesności czy dylematom archiwizowania i dokumentowania efemerycznych form sztuki współczesnej.