dr hab. Monika Walczak, prof. KUL

Dziekan Wydziału Filozofii KUL

 

 

Słowo Dziekana Wydziału Filozofii
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

 

 

Uroczystość odnowienia doktoratu jest wyjątkowym świętem. Odbywa się 50 lat po uzyskaniu stopnia doktora i służy uhonorowaniu wybitnego uczonego. Potwierdza i utrwala w świadomości uniwersyteckiej ideał uczonego: autorytetu i wzorca dla kolejnych pokoleń. Jest wydarzeniem kulturowym i społecznym budującym wspólnotę i tradycję uniwersytecką. Środowisko akademickie potrzebuje takich uroczystości, aby uzyskać samoświadomość wartości, jakie ceni, przechowuje i promuje.

 

Wartości te nabierają szczególnego znaczenia w czasach szybkich i zasadniczych przemian, którym podlega dzisiaj zarówno świat akademicki, jak i rzeczywistość pozaakademicka. Ostatnie zmiany w polskiej nauce, zwłaszcza w humanistyce, do której niezgodnie z jej metodologiczną naturą zalicza się dzisiaj całą filozofię i teologię, nie napawają optymizmem. Powstaje wrażenie, jakby aktualni administratorzy nauki, a także coraz bardziej od nich zależne środowisko naukowe zapominało, na czym polega istota nauki i kim jest uczony. Trudno oprzeć się wrażeniu, że świat pozaakademicki coraz mniej rozumie i ceni namysł nad rzeczywistością kulturową, jej sensem i miejscem w niej człowieka. Dlatego ważny jest pozytywny wzorzec konkretnego uczonego, który swoją postawą i działalnością ucieleśnia wartości tworzące naukę i autorytet uczonego. Potrzebny jest wzorzec uczonego i myśliciela łączącego uprawianie nauki z wiedzą filozoficzną i teologiczną. Ksiądz Profesor Michał Heller wszystkie te ideały uosabia.

 

Uczony to przede wszystkim człowiek wiedzy i kompetencji. Na jego wiedzę składają się trzy zasadnicze, wyróżniane przez epistemologię, harmonijnie wiązane rodzaje wiedzy:

1. wiedza przez znajomość: znajomość badanej dziedziny, jej wyczucie, ukształtowane w trakcie długotrwałego obcowania z nauką;
2. wiedza propozycjonalna: teorie i tezy, które są przyjmowane na podstawie odpowiedniej argumentacji oraz
3. umiejętności: wiedza o tym, jak postępować i uprawiać daną naukę.

Uczony to badacz rozumiejący jej problemy, osiągnięcia i ograniczenia, dysponujący nie tylko immanentną jej znajomością, lecz także potrafiący spojrzeć na nią z dystansu i dokonać krytycznej refleksji. Ta z kolei wymaga myślenia całościowego, syntetyzującego, wymaga umiejętności wychwytywania problemów ważnych nie tylko lokalnie, ale całościowo oraz właściwego ustawienia hierarchii problemów. Wymaga postawy i zdolności myślenia interdyscyplinarnego. Uczony to człowiek pasji i ciekawości, intelektualnego i emocjonalnego zaangażowania, skupionej na problemach uwagi. Przymioty te łączy z cierpliwością i pracowitością, dociekliwością i wytrwałością, która pozwala nie rezygnować nawet wówczas, gdy ponosi porażki. Uczony żyje nauką, przebywa w jej towarzystwie wiele godzin, ponieważ lubi to towarzystwo i nie chce się z nim rozstawać. Nauka to jego świat. Uczony chociaż osadzony w dotychczasowej wiedzy i tradycji swojej dyscypliny, ma odwagę badawczą i niezależność w myśleniu, które pozwalają mu tę tradycję przekraczać i wzbogacać, każą mu zadawać niestandardowe pytania, poszukiwać nowych rozwiązań i konstruować nowe teorie. Uczony ma ambicję rozwijania swojej dyscypliny poprzez dodawanie do jej zasobów czegoś nowego, ma odwagę rozwiązania problemów, z którymi nikt wcześniej sobie nie radził. Ambicja i odwaga uczonego owocuje twórczym wkładem w uprawianą dyscyplinę. w parze z nimi idzie jednak pokora wobec rzeczywistości, wynikająca ze świadomości, jak niewiele ciągle wiemy o świecie i jego bogactwie. Uczony to człowiek dyskusji, wymiany myśli i argumentów, konfrontacji własnych osiągnięć z dokonaniami innych. Uczony to człowiek otwartości i współpracy, nie zamykający się jedynie w swoim świecie, ale wychodzący poza ten świat w kierunku innych sposobów myślenia i innych dziedzin. Uczony potrafi stworzyć klimat, w którym nauka dobrze się rozwija, w którym współpracownicy i uczniowie włączają się twórczo w jej uprawianie. Uczony to człowiek zarażający swoimi zainteresowaniami, entuzjazmem i ciekawością innych, uczący swoją postawą twórczego myślenia i rozumienia świata. Uczony to osobowość oddziaływująca społecznie daleko poza granicami nauki.

 

Wielce Czcigodny Księże Profesorze, środowisko Wydziału Filozofii KUL, którego tradycja sięga już prawie stu lat, obchodzące w tym roku siedemdziesiątą rocznicę istnienia Wydziału, a które Ksiądz Profesor współtworzył i mu współtowarzyszył przez wiele lat, widzi w Księdzu Profesorze takiego właśnie UCZONEGO.

 

Dziękujemy za te lata obecności, inspiracji i współpracy. Składamy najlepsze życzenia kolejnych lat przeżytych w zdrowiu, pełni naukowych i twórczych sił, szacunku życzliwości przyjaciół i współpracowników. Życzymy, aby różnorodne dzieła Księdza Profesora znalazły swych godnych kontynuatorów.