Stanisław Kamiński – metodolog, filozof, teoretyk i historyk nauki, współtwórca lubelskiej szkoły filozoficznej. Urodził się 24 X 1919 r. w Radzyniu Podlaskim, zmarł 21 III 1986 r. we Fryburgu Bryzgowijskim. W latach 1938–1946 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach i Janowie Podlaskim. W roku 1946 przyjął święcenia kapłańskie, a następnie w latach 1946–1948 odbył studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL.
W roku 1947 został asystentem na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych, a następnie na Wydziale Filozoficznym KUL – prowadził zajęcia z logiki. W 1949 r. doktoryzował się na podstawie pracy doktorskiej pt. Fregego dwuwartościowy system aksjomatyczny zmiennych zdaniowych w świetle współczesnej metodologii nauk dedukcyjnych (recenzentami byli: prof. J. Słupecki, prof. N. Łubnicki, ks. prof. A. Korcik). Od 1950 r. był adiunktem w Katedrze Logiki i Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii.
W 1957 r. został kierownikiem Katedry Metodologii Nauk (była to pierwsza w Polsce katedra metodologii nauk, utworzona w 1952 przez J. Iwanickiego). W 1958 r. Centralna Komisja Kwalifikacyjna przyznała Kamińskiemu stopień naukowy docenta na podstawie całości dorobku, ze szczególnym uwzględnieniem rozprawy O początkach indukcji matematycznej – rozprawa ta miała być podstawą habilitacji, którą wtedy zniesiono (recenzentami byli: K. Ajdukiewicz, T. Czeżowski, A. Grzegorczyk). W 1965 r. Kamiński otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1970 r. - profesora zwyczajnego.
Obszary zainteresowań
- Kamiński zajmował się logiką formalną, semiotyką, metodologią nauk oraz filozofią nauki (od strony systematycznej i historycznej), a także metodologią filozofii klasycznej. Nawiązywał do dwóch tradycji: arystotelesowsko-tomistycznej oraz szkoły lwowsko-warszawskiej, opowiadając się za tomizmem egzystencjalnym. Postulował uściślanie rozważań filozoficznych za pomocą narzędzi semiotyczno-metodologicznych. Zajmował się pioniersko zagadnieniem stosowania logiki formalnej do filozofii (był jednak krytyczny wobec prób formalizacji metafizyki).
- Od strony metodologicznej zarysował koncepcję teologii, nauk religiologicznych i światopoglądu; zajmował się początkami indukcji matematycznej, nowożytnymi dziejami teorii definicji, teorią rozumowań, strukturą i rozwojem teorii naukowych, metodą dedukcyjną, oraz osiągnięciami logiki i filozofii nauki w Polsce.
- Refleksja nad nauką stanowiła jeden z głównych obszarów zainteresowań Kamińskiego. Faktem nauki interesował się na wielu płaszczyznach: opisowej, wyjaśniającej, wartościującej i normatywnej. Naukę rozumiał jako byt intencjonalny – złożony, wielopostaciowy, dynamiczny; uważał, że do treściowej definicji nauki można dojść analizując podstawowe determinanty natury nauki: przedmiot (materialny i formalny), cel, metodę, logiczną strukturę, dynamikę poznania naukowego, funkcjonowanie nauki w społeczeństwie i kulturze.
Pełnione funkcje i członkostwa w organizacjach
- Kierownik Zakładu Logiki, Metodologii i Teorii Poznania (obejmującego 3 katedry) oraz Kierownik Sekcji Filozofii Teoretycznej w latach 1959–1963.
- Dziekan Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej w latach 1970–1975, 1977–1979 oraz 1981–1986.
- Od 1957 r. członek czynny Towarzystwa Naukowego KUL (w latach 1959–1963 był sekretarzem generalnym, a w 1964 r. został członkiem Zarządu).
- Od 1964 r. członek Lubelskiego Towarzystwa Naukowego.
- Redaktor Naczelny Encyklopedii katolickiej w latach 1982–1985.
- Przewodniczący sekcji filozoficznej przy Komisji Episkopatu do spraw Nauki.
- Członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN w latach 1981–1985.
- Współpraca z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN i Komitetem Naukoznawstwa PAN.
- Uczestnictwo w Komisji Historii Logiki utworzonej przez T. Czeżowskiego.
- Członek Polskiego Towarzystwa Teologicznego.
- Członek Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.
Dorobek naukowy obejmuje ponad 335 pozycji, w tym książki:
- Gergonne’a teoria definicji, Lublin 1958.
- Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1961, 1981, 1994, 1998.
- Z teorii i metodologii metafizyki (z M. A. Krąpcem), Lublin 1962, 1994.
Towarzystwo Naukowe KUL wydało Pisma wybrane Kamińskiego:
- Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, red. T. Szubka, Lublin 1989.
- Filozofia i metoda. Studia z dziejów metod filozofowania, red. J. Herbut, Lublin 1993.
- Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk, red. U. Żegleń, Lublin 1994.
- Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, red. A. Bronk, Lublin 1992, wyd. 4 popr., 1998.
- Światopogląd, religia, teologia. Zagadnienia filozoficzne i metodologiczne, red. M. Walczak, A. Bronk, Lublin 1998.
Pełen wykaz prac Kamińskiego zawarty jest w:
- A.I. Buczek, T. Szubka, Bibliografia prac Stanisława Kamińskiego, w: Roczniki Filozoficzne 35 (1987), z. 1, s. 5-47
Uczniami Kamińskiego są m.in.:
- Bronk, A. Buczek, J. Herbut, S. Majdański, W. Marciszewski, E. Morawiec, A. B. Stępień, T. Szubka, U. Żegleń.
Opracowano na podstawie:
- S. Majdański, A. Lekka-Kowalik, Kamiński S., w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 5, Lublin 2004, s. 457-462.
- Bronk, S. Majdański, A. B. Stępień, Kamiński S., w: Encyklopedia Katolicka, t. 8, Lublin 2000, s. 508-511.
- S. Kamiński, S. Kamiński – autobiogram, w: Ruch Filozoficzny, 42 (1985) nr 1-2 s. 106-112.
- Bronk, S. Majdański, Z grona naukoznawców odszedł Stanisław Kamiński (1919-1986), w: Zagadnienia Naukoznawstwa 4(88), 1986, s.731-733.
Tekst opracował Tomasz Łach
- Od 2001 Wydział Filozofii prowadzi Wykłady im. ks. Stanisława Kamińskiego.
- In English
Ostatnia aktualizacja: 09.05.2011, godz. 07:54 - Andrzej Zykubek