Pierwszym rodzajem praktyk studenckich są te organizowane przez uczelnie wyższe. Powody, dla których nie cieszą się one tak dużym zainteresowaniem, jak te organizowane przez firmy i korporacje, są dwa. Dla większości studentów aspekt finansowy jest głównym czynnikiem motywacyjnym w poszukiwaniu praktyk, a te organizowane przez uczelnie na ogół są bezpłatne. Ale nie tylko. Praktyki studenckie są bardzo często obowiązkowe, a studentom zależy tylko na ich „załatwieniu” i „zaliczeniu”. Brak zaangażowania w praktyki, które często nie korespondują z zainteresowaniami studentów powoduje, że studenci nie upatrują w nich szans ani możliwości na zdobycie ciekawego doświadczenia. Nie oznacza to jednak, że są bezwartościowe. Wręcz przeciwnie. Praktyki studenckie są niezbędne, aby wkroczyć na rynek pracy i stanowić konkurencję dla osób, które legitymują się doświadczeniem zawodowym. W ich trakcie student ma szansę zapoznać się z wieloma regułami rządzącymi rynkiem pracy oraz zetknąć się z realnymi problemami i sposobami ich rozwiązywania. W przyszłości takiej wiedzy będzie oczekiwał pracodawca, więc warto wykorzystać ten czas, aby poszerzać i pogłębiać zakres swoich kompetencji.

Dodatkowo pracodawcy wymagają zorientowania w wielu aspektach i dziedzinach, a praktyki odbywane w kilku środowiskach pozwalają zapoznać się z różnorodnymi obszarami działalności zawodowej. Zatem to, czy praktyki są płatne czy nie, nie powinno stanowić głównego kryterium w ich doborze. Raczej możliwości rozwoju i zdobywanie doświadczenia powinno być najważniejszym aspektem przy ich podejmowaniu. Dobrze dobrany i nakreślony plan pozwoli odnieść sukces, a wiedzę zdobytą na praktykach wykorzystać wielokrotnie z korzyścią dla siebie, jaki i dla przyszłego pracodawcy. Oprócz znajomości praktycznych aspektów wykonywanej pracy student uczy się rzeczy bezcennych. Relacji międzyludzkich, w tym z pracodawcą, zależności w miejscu pracy, zdobywa praktykę w załatwianiu spraw oficjalnych, zapoznaje się z kodeksem pracy, zasadami rekrutacji, czy wymagań stawianych przed pracownikami danej firmy. Trudno nie docenić takich doświadczeń. Chociażby dlatego, że praktyczna wiedza o prawach rządzących rynkiem pracy przyda się na rozmowie kwalifikacyjnej, gdzie absolwent będzie mógł wykazać się znajomością pewnych reguł lub przedstawić się jako osobę ambitną, która nie obawia się żadnych wyzwań.

Drugą z możliwości są praktyki organizowane przez firmy. Jednym z powodów ich większej popularności jest czynnik finansowy. Przyjrzyjmy się zatem badaniom obrazującym motywacje i statystyki studentów biorących udział w praktykach w firmach. Wynika z nich jednoznacznie, że studenci IV i V roku stanowią 45% wszystkich studentów biorących udział w praktykach. Aż 85% studentów korzystających z praktyk to studenci dzienni. Oznacza to, że Ci którzy wybrali inny tryb studiowania w znakomitej większości przypadków koncentrują się już na pracy zarobkowej.  Średnio podczas praktyk organizowanych przez firmy student może zarobić około 1015 PLN netto w miesiącu. Jednak oczekiwanie studentów są dużo wyższe i sięgają niemal 3000 Złotych. Jeżeli, również uśredniając, praktyki trwają ponad pięć miesięcy, student liczy na poprawienie swojej sytuacji materialnej stosunkowo niewielkim kosztem nakładu pracy własnej, gdyż czas trwania praktyk oscyluje w granicach 30 godzin tygodniowo, a zadania powierzane praktykantom są łatwiejsze od tych, które powierza się pracownikom etatowym. Oczywiście średni wynik 5000 – 5500 Złotych może różnić się zarówno in plus jak i in minus w zależności od specyfiki i długości podjętych praktyk.

Średnio studenci odbywają 2,31 praktyk w okresie trwania studiów, a liderami są tutaj studenci UW (WZ +WNE), którzy podejmują to wyzwanie 3,5 razy w ciągu trwania edukacji wyższej. Jednak według tych samych badań, potrzeba zarobienia pieniędzy zajmuje dopiero trzecie miejsce wśród priorytetów, którymi kierują się studenci. Zdecydowanie ważniejszymi aspektami jest tu chęć zdobycia doświadczenia oraz możliwość zaprezentowania go w swoim CV. To bardzo pozytywny sygnał, gdyż świadczy o rosnącej świadomości potrzeby rozwoju na każdym etapie swojej kariery, wliczając w to edukację. Niemniej jednak z perspektywy studenta najlepiej jest, gdy rozwój idzie w parze z możliwością zarabiania pieniędzy. Wniosek tan nasuwa się sam, gdyż pomimo chęci rozwoju, aż 32,6% studentów zniechęca się do odbywania praktyk w firmach gdy proponowane zarobki są zbyt niskie lub po prostu firma ich nie oferuje, a zdobywanie doświadczenia jest jedyną korzyścią proponowaną przez pracodawcę.

Ciekawie wygląda również analiza pod kątem motywacji studentów przy wyborze praktyk. Blisko 30% kieruje się możliwością wykonywania prac zgodnych z wykształceniem, a niewiele mniej, bo niemal 25%, chęcią pozostania w firmie po ich odbyciu. Zatem aspekt finansowy, mimo iż ważny, nie musi odgrywać kluczowej roli w istocie praktyk. Takie działania dają studentowi szanse wykazania się swoją inicjatywą oraz determinacją, co z pewnością zaowocuje w przyszłości. „W ogólnym przekonaniu studentów, co również ma odzwierciedlanie w faktach, praktyki w większości są działaniami bezpłatnymi lub wynagrodzenie za nie nie dorównuje regularnym płacom. Wynika to z tego, że firmy nie chcą płacić niewykwalifikowanym pracownikom, za pracę, która wielokrotnie jest nauką, a powierzane obowiązki nie wymagają oddzielnego etatu. Mimo to warto z takich praktyk skorzystać, gdyż doświadczenie, które można zdobyć jest bezcenne.” Uważa Mikołaj Szwochert, ekspert www.youngpro.pl

Zgodnie z obszernymi i kompleksowymi badaniami przeprowadzonymi przez conquest, organizacji zajmującej się consultingiem studenckim oraz www.nieparzekawy.pl, serwisie poświęconym w całości problematyce praktyk studenckich, na które powoływaliśmy się wcześniej, za główne źródła wiedzy o praktykach studenci uważają portale społecznościowe i fora uczelniane (58,8%). W następnej kolejności za najbardziej efektywne uważa się biura karier na uczelniach (52,3%), których rola i znaczenie rośnie, co również widoczne jest w badaniach i opiniach samych zainteresowanych. Targi praktyk i pracy (49,6%), portale z ogłoszeniami o pracy (47,7%), plakaty na uczelniach (39,4%), standy firm na uczelniach (34,4%), listy mailingowe (33,4%), gazety studenckie (23,8%), gazety z ogłoszeniami o pracę (17,1%) są kolejnymi miejscami, gdzie takich informacji poszukują studenci. Brakuje w tym zestawieniu przede wszystkim stron internetowych firm, gdyż często jest to jedyna opcja, aby dowiedzieć się, iż dane przedsiębiorstwo takie praktyki organizuje. Kolejnymi możliwościami są wolontariaty, fundacje, naukowe koła studenckie, a także po prostu znajomości i networking.

Poszukując praktyk należy zwrócić uwagę przede wszystkim na ich program i możliwości rozwoju własnych kompetencji. Oczywiście ma tutaj znaczenia marka i wiarygodność firmy, do której student zamierza się udać, jednak ich planowany przebieg jest czynnikiem, który powinien ten wybór determinować w największym stopniu. Tylko w ten sposób można samodzielnie kierować własną karierą, podejmując właściwe działania i wybory wpływające na rodzaj zdobywanych i rozwijanych kompetencji i umiejętności. I nie ma tak naprawdę znaczenia czy praktyki, w których uczestniczą studenci są płatne czy bezpłatne. Faktem jest, że tych bezpłatnych jest dużo więcej niż płatnych, jednak to nie korzyści finansowe powinny być postrzegane jako najważniejszy aspekt uczestnictwa w nich, a wiedza, doświadczenie i umiejętności, które można z nich wynieść. Mikołaj Szwochert,  uważa, że „(...) sytuacja na rynku pracy wymaga od studentów zbierania doświadczeń w trakcie studiów, a z drugiej strony niewielu pracodawców jest gotowych pokrywać wysokie koszty pracy studenta, którego musi przyuczyć do zawodu. Wina zapewne leży po środku – czyli pomiędzy studentami, pracodawcami, uczelniami i wysokimi kosztami pracy. Jednak jeżeli student ma możliwość odbycia bezpłatnych praktyk to priorytetem powinny być dla niego doświadczenia i umiejętności, które może zdobyć w trakcie praktyk – nieważne czy będą płatne czy nie. Odbywając bezpłatne praktyki najlepszą sugestią, która przekona pracodawcę do wynagrodzenia praktykanta jest zaangażowanie, inicjatywa i profesjonalizm. Zmotywowany i chętny do nauki pracownik to dla pracodawcy dobro, którego nie pozwoli sobie stracić.”

Praktyki studenckie nie są tylko i wyłącznie działaniem, na skutek którego korzyści odnoszą wyłącznie studenci. Także pracodawcy i praktyko dawcy. Nie chodzi tylko o to, że zyskują pracownika na czas określony, który rzadko jest zatrudniany za stawkę obowiązującą na rynku. Mają w ten sposób znakomitą okazję, aby przyjrzeć się młodym ludziom, ich umiejętnościom, aspiracjom i inicjatywie. Przecież za kilka lat to pokolenie wejdzie już na stałe na rynek pracy. Firmy wielokrotnie przechowują dane kontaktowe i CV swoich niegdysiejszych praktykantów po to, aby skontaktować się z nimi w przyszłości i zaproponować pracę na etacie. Znając potencjalnego pracownika oraz jego predyspozycje, jest im zdecydowanie łatwiej zdecydować się na niego, niż szukać osoby, którą od początku będą musiały poznawać i zaznajamiać ze specyfiką swojej pracy. Jest to dodatkowy bodziec dla studentów, gdyż odbywają praktyki ze świadomością, iż w przypadku zadowolenia firmy z ich postawy, może to zaowocować wymarzonym zatrudnianiem po zakończeniu studiów, lub nawet w ich trakcie. Studenci powinni zdawać sobie z tego sprawę gdyż oczekiwania obu stron często są różne. Studentowi zależy na własnej karierze i finansach, pracodawcy na kimś, kto poświęci firmie nie tylko 8 godzin, ale także inicjatywę, pomysłowość, zaangażowanie. Przy wyborze praktyk należy zastanowić się nad ich trafnością pod kątem swoich predyspozycji i chęci zaangażowania właśnie, gdyż jest to jeden z kluczowych aspektów, na który pracodawca będzie zwracał uwagę.

Wcześniejsze wnioski dotyczące praktyk studenckich bardzo trafnie korespondują z badaniami wykonanymi przez www.youngpro.pl Przeprowadziliśmy ankietę wśród studentów, z której wynika, że dla 29,29% z nich najważniejszym kryterium przy wyborze praktyk jest jednak wynagrodzenie, a 22,86% uznało, że największe znaczenie ma marka pracodawcy. Oznacza to, że niestety program praktyk, jak i możliwość podnoszenia kwalifikacji ma znaczenie drugorzędne wobec potrzeb finansowych i prestiżu. Tym bardziej, że wg tych samych badań, dla 17,14% studentów  najważniejszy jest elastyczny grafik pracy, a dla 15% możliwość zatrudnienia w firmie po ich zakończeniu. Niestety tylko 8,21% studentów upatrywało w nich szans rozwoju, a jedynie dla pozostałych 7,5% znaczenie miał ich program. Studenci po zakończeniu edukacji chcą pracować dla najlepszych firm i mniej ważne jest to w jakim charakterze. Liczy się marka i renoma pracodawcy, który ich zatrudnia. To może prowadzić do efektu innego niż zamierzony, gdyż w trakcie praktyk powinni raczej skoncentrować się na zbieraniu wszelkich doświadczeń, które zaprocentują, bez względu na przyszłą pracę. Pracodawcy z kolei, powinni promować swój wizerunek ściśle wiążąc go z programem organizowanych praktyk. Pozwoli to uniknąć osób przypadkowych i wybrać tych kandydatów, którzy zaoferują ze swojej strony chęć podnoszenia własnych umiejętności i sprostaniu zadaniom stawianym przed nimi. W doborze praktyk kluczową rolę odgrywają oczekiwania obu stron. Prawidłowa ich identyfikacja pozwoli studentom na odniesienie pierwszych sukcesów zawodowych, a jasne oczekiwania i atrakcyjny program praktyk stworzony przez firmę przysporzy dużego zainteresowania ofertą oraz możliwością zatrudnienia w przyszłości najlepszych.

Praktyki stwarzają studentom możliwość stania się częścią zespołu, brania udziału w codziennym życiu firmy i zmierzeniu się z obowiązkami i oczekiwaniami, a dodatkowo, przy odrobinie szczęścia, studenci mogą mieć szansę zastąpienia wręcz pracownika przebywającego na urlopie czy zwolnieniu lekarskim.  Dlatego praktyki powinny być postrzegane przez studentów jako możliwość rozwoju i pogłębiania swojej wiedzy o szereg aspektów praktycznych. Są one znakomitym sposobem na podniesienie własnych kwalifikacji i umiejętności, niezbędnych aby skutecznie na rynku pracy zaistnieć. Pozwalają w miarę wcześnie zapoznać się i oswoić z pracą w korporacjach, częstokroć rzucając studenta na „głęboką wodę”.

Źródło: http://youngpro.pl/artykuly/sposob-na-kariere/raport-spoleczny-praktyki-studenckie-pierwsze-kroki-na-rynku-pracy