13-14 maja 2006

wycieczka naukowo-krajoznawcza bibliotekarzy

W dniach 13-14 maja 2006 roku Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Oddział Akademicki w Lublinie i Biblioteka Uniwersytecka KUL zorganizowały wycieczkę naukowo-krajoznawczą na trasie: Sieniawa – Jarosław – Krasiczyn – Przemyśl – Łańcut – Leżajsk. Oto krótka relacja z jej przebiegu oraz opis najważniejszych obiektów zwiedzonych w jej trakcie.

Sieniawa	Jarosław	Krasiczyn
Przemyśl	Łańcut	Leżajsk

Przemyśl

   Opuszczamy Krasiczyn i udajemy się do Przemyśla malowniczo usytuowanego po obydwu stronach Sanu, na skarpach opadających w kierunku rzeki. Miasto leży na pograniczu Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego (to najdalej na wschód wysunięta część Karpat Zachodnich). W X w. był Przemyśl jednym z grodów na pograniczu polsko-ruskim. Przechodził z rąk do rąk, by w końcu znaleźć się w granicach Polski (w roku 1340). Z tego też okresu pochodzi Zamek Kazimierzowski, którego pozostałości można podziwiać na wzgórzu (270 m. n.p.m.) ponad miastem (z zamku Kazimierza Wielkiego zachowała się jedynie gotycka brama wjazdowa).

 

Przemyśl, Zamek - Góra Zamkowa

   W XVI w. przebudowy zamku podjął się starosta przemyski Piotr Kmita, nadając mu renesansowy charakter. Zaniedbany, w latach 1759 - 1762 uległ częściowej rozbiórce. Prowadzone na dziedzińcu zamku prace archeologiczne odsłoniły relikty rotundy i pallatium, które datuje się na okres panowania Bolesława Chrobrego. Wokół malowniczo położonego zamku rozciąga się jeden z najstarszych w Polsce parków miejskich (założony w 1842 roku). Obecnie część zamku jest siedzibą najstarszego teatru amatorskiego w Europie - Towarzystwa Dramatycznego im. Aleksandra Fredry, popularnego "Fredreum" - założonego w 1869 roku. Na miejscu rotundowego kościoła p.w. św. Mikołaja z XIII w. wznoszona była na przełomie XV i XVI w. przemyska Archikatedra rzymskokatolicka. Łączy ona w sobie style architektoniczne różnych epok, gdyż, wzniesiona w stylu gotyckim, podlegała licznym przebudowom (głównie barokowym). W 1960 roku podniesiona została przez papieża Jana XXIII do godności Bazyliki Mniejszej. Wewnątrz świątyni znajduje się otoczona kultem alabastrowa statua Matki Bożej Jackowej oraz relikwie dwóch błogosławionych Kościoła katolickiego - biskupa przemyskiego Józefa Sebastiana Pelczara i ksiedza Jana Balickiego. Obok bazyliki znajduje się późnobarokowa, 71-metrowa dzwonnica z 4,5 metrowym krzyżem.

 

Przemyśl, Katedra rzymskokatolicka	Przemyśl, Archikatedra grekokatolicka	Przemyśl, Archikatedra grekokatolicka

   Przemyśl jest siedzibą dwóch metropolii: rzymsko-katolickiej (z arcybiskupem Józefem Michalikiem) i bizantyjsko-ukraińskiej (z arcybiskupem Janem Martyniakiem). Z Archikatedry rzymsko-katolickiej kierujemy się więc do Archikatedry bizantyjsko-ukraińskiej, która mieści się w dawnym kościele jezuitów, a przekazana została wyznawcom tego obrządku za sprawą papieża Jana Pawła II, który odwiedził Przemyśl w roku 1991. Wewnątrz świątyni znajduje się zabytkowy ikonostas z cerkwi w Lubaczowie. Pozostałością po katolickiej świątyni są między innymi stacje Drogi Krzyżowej.

 

Przemyśl: ikonostas w Archikatedrze bizantyjsko-ukraińskiej

 

   Warte obejrzenia są również kościoły: o.o. franciszkanów p.w. św. Marii Magdaleny (w stylu barokowym, z ciekawą polichromią, trzynawowy, bazylikowy, z cudownym obrazem Matki Boskiej i charakterystycznymi trzema pięknymi rokokowymi rzeźbami z piaskowca przed wejściem głównym) i o.o. karmelitów (wzniesiony w latach 1624-30 z fundacji Marcina Krasickiego w stylu barkowym, przekazany grekokatolikom przez zaborców, od 1946 roku ponownie karmelicki odzyskał częściowo pierwotny wygląd).

 

Przemyśl: kościół: o.o. franciszkanów p.w. św. Marii Magdaleny	Przemyśl: kościół o.o. karmelitów

 

   Szczególną ozdobą miasta Przemyśla są kamienice przy Rynku Głównym (XVI-XIX w.), który jest dosyć charakterystyczny, bo pochyły, a także pozbawiony zachodniej pierzei i ratusza (który został rozebrany przez Austriaków w XIX wieku).

 

Przemyśl - Rynek Główny; z lewej uczestnicy wycieczki, z prawej - dyrektor BU KUL, ks. dr Tadeusz Stolz

 

   Będąc w Przemyślu warto również znaleźć czas na zwiedzenie fortów Twierdzy Przemyśl, które dwoma pierścieniami otaczały miasto. Budowę umocnień rozpoczęli w 1850 roku Austriacy. Po wybuchu I wojny światowej twierdzę obsadzono załogą liczącą ponad 120 tysięcy żołnierzy. Drugie oblężenie miasta przez Rosjan zakończyło się kapitulacją załogi. Przed złożeniem broni Austriacy zdążyli jednak zniszczyć forty z ich wyposażeniem, a więc działami, amunicją, magazynami, mostami i dokumentami. Do dnia dzisiejszego zachowały się więc tylko ich pozostałości. My przyjrzeliśmy się z bliska fortowi położonemu na wzgórzu "Zniesienie". Roztacza się stąd piękny widok na cały Przemyśl i jego malownicze okolice.

 

Od lewej: resztki fortu na wzgórzu 'Zniesienie'; krzyż stojący na tym wzgórzu i widziana stamtąd panorama Przemyśla

 

   Przemyśl, polska stolica wytwórców fajek i ludwisarzy, jest niewątpliwie miastem urokliwym, często porównywanym do Lwowa. W "Kronice wypadków miłosnych" Andrzeja Wajdy "zagrał" jednak Wilno. Warto uliczkami Przemyśla powędrować również nocą, by w pełni docenić klimat tego niezwykłego miasta i móc podziwiać jego piękne zabytki, wydobyte z mroków nocy przez efektowne oświetlenie.

 

Freski Jana Henryka Rosena w kaplicy dolnej Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu

"Uczniowie poznali Pana przy łamaniu chleba"	"Powołanie Apostołów Jakuba i Jana"
"Nawrócenie św. Pawła"	"Łaska wam wszystkim, którzy trwacie w Jezusie Chrystusie" (por. 1 P 5,14)

   W niedzielny poranek, drugiego dnia wycieczki, dzięki staraniom ks. dyrektora Tadeusza Stolza i przychylności władz Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, mogliśmy podziwiać wspaniałe freski Jana Henryka Rosena (1891-1982) w kaplicy dolnej tegoż Seminarium. Cztery freski tego wybitnego twórcy ("Uczniowie poznali Pana przy łamaniu chleba", "Powołanie Apostołów Jakuba i Jana", "Nawrócenie św. Pawła" i "Łaska wam wszystkim, którzy trwacie w Jezusie Chrystusie" z postacią św. Piotra spoglądającego na Rzym), autora malowideł naściennych w katedrze ormiańsko-katolickiej we Lwowie czy kaplicy letniej rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo, są prawdziwą ozdobą tego miejsca.

 

Irmina Pawlak

Źródła:
przemysl24.pl
www.wsd.przemysl.opoka.org.pl
pl.wikipedia.org
Polska - atlas najpiękniejszych zabytków, Kraków 2005