Repository logo

The Repository collects scientific achievements of employees and doctoral students of the John Paul II Catholic University of Lublin. The purpose of the repository is dissemination of the scientific achievements of the John Paul II Catholic University of Lublin, promoting conducted scientific research and supporting didactic activities. The repository collects, stores and shares digital documents in the form of books, scientific articles, scientific journals, conference materials, didactic materials etc.

Document preparationSubmission instructionLegal aspectPublisher policy
FAQDictionary of termsOpen AccessCC licenseCatalogs and registers
 

Communities in ReKUL

Recent Submissions

Item
Więzi rodzinne w procesie pozytywnego i aktywnego starzenia się
(Wydawnictwo KUL, 2015) Adamczyk, Monika
Celem artykułu jest zaprezentowanie związków zachodzących między procesem starzenia się a modyfikacją i zmianą ról społecznych pełnionych przez osoby starsze, ze szczególnym uwzględnieniem roli rodziny i więzi rodzinnych w procesie aktywnego i pomyślnego starzenia się. Proces starzenia się jest nieuchronnym elementem życia każdej jednostki, a co za tym idzie również całych grup społecznych. To, w jaki sposób będą się one starzeć, ma znaczenie nie tylko dla pojedynczych jednostek, ale również dla całej społeczności. Zagadnienie jakości życia tej grupy społecznej, czynników mających wpływ na pozytywne starzenie się jest niezwykle ważnym zagadnieniem z punktu widzenia szeroko rozumianego życia społecznego. Family is the basic environment for emotional and life activity of the elderly. In Poland, the family is still the main source of assistance to the older people both in terms of their emotional activity and satisfying their basic necessities. Despite the changes, which modern family undergoes, it is still the most suitable place for positive ageing, as it continues to offer to the older people the support in four major areas, that is, in economic, socialisation, educational/cultural and emotional/expressive aspects of their lives. The aim of this article is to bring the issue of the impact of the ageing process on changes in roles played by old people as well as to show progressive changes in family relationships due to the ageing of individual family members. The article attempts to create different family models, discussing directions of assistance and quality of support provided by the family.
Item
Prawo do zawarcia małżeństwa. Perspektywa kanonisty
(Wydawnictwo KUL, 2015) Góralski, Wojciech
Wrodzone człowiekowi i należące do jego fundamentalnych praw ius connubii (prawo do zawarcia małżeństwa) jest jednocześnie prawem wiernego w Kościele, zagwarantowanym w kan. 1058 Kodeksu Prawa Kanonicznego; stanowi ono trwałą podstawę kanonicznego systemu małżeńskiego. Wykonywanie tego prawa zawsze znajdowało swoją podstawę w takich czynnikach, jak: istotna rola zgody małżeńskiej jako przyczyny sprawczej małżeństwa, wolność nupturientów, kompetencja władzy kościelnej w stanowieniu przeszkód do zawarcia małżeństwa oraz forma zawarcia tego związku. Prawo do zawarcia małżeństwa nie ma jednak charakteru absolutnego, podlega bowiem niezbędnym ograniczeniom. Obok ograniczeń pochodzących z samego prawa Bożego (wynikających z naturalnej struktury ontologicznej osoby ludzkiej), skutkujących niezdatnością (incapacitas) osoby do zawarcia małżeństwa, istnieją ograniczenia pochodzące z interwencji ustawodawcy kościelnego, skutkujące niezdolnością (inhabilitas) osoby do zawarcia małżeństwa. Gdy chodzi o stwierdzenie (zdeklarowanie), kiedy prawo Boże nie pozwala na zawarcie małżeństwa, należy to wyłącznie do najwyższej władzy kościelnej (Stolica Apostolska). Do najwyższej władzy kościelnej należy również stanowienie ograniczeń ius connubii, może to jednak czynić jedynie z uwagi na dobro wspólne, ochronę wartości samego małżeństwa, a niektórych przypadkach także z uwagi ma dobro samego nupturienta. Ograniczenia prawa do zawarcia małżeństwa pochodzące od ustawodawcy kościelnego wyrażają się przede wszystkim w stanowieniu przeszkód małżeńskich oraz formy kanonicznej zawarcia małżeństwa. The inherent human right to enter into marriage is at the same time the right of the faithful in Church, guaranteed in canon 1058 of the Code of the Canon Law. It constitutes a lasting basis for canonical marriage system. The right to marriage, however, is not absolute since it is subject to necessary restrictions. Apart from restrictions deriving from the law of God itself, there are restrictions which derive from the Church legislator; both result in the nullity of marriage. If it is to be decided when the law of God does not allow marriage, it is solely up to ultimate church authority (the Holy See). It also decides about ius connubii restrictions, but it can do so only for the greater good or to protect the value of marriage, and in some cases also for the welfare of the bride or groom themselves. The limitation of the right to enter into marriage deriving from the Church legislator is expressed above all in decisions about marriage obstacles and the canonical form of entering into marriage.
Item
Formy przystosowania młodzieży w rodzinie z problemem alkoholowym
(Wydawnictwo KUL, 2015) Niewiadomska, Iwona; Fel, Stanisław
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące sposobów przystosowania młodzieży wychowywanej w rodzinach z problemem alkoholowym. Badania przeprowadzono na grupie 553 osób. Do określenia form przystosowania wykorzystano Test Zdań Niedokończonych RISB J. Rottera. Obliczenia statystyczne przeprowadzono za pomocą analizy skupień. Na podstawie przeprowadzonych analiz zidentyfikowano cztery rodzaje przystosowania u osób wychowywanych w rodzinach z problemem alkoholowym: 1) wysoką adaptacyjność ze względu na brak problemów w takich wymiarach, jak: pozarodzinne relacje interpersonalne, kontakty rodzinne, stosunek do siebie, poczucie realizowania osobistych dążeń, przeżywanie problemów psychicznych, urzeczywistnianie prospołecznych wartości; 2) średni potencjał przystosowawczy – głównie z powodu zaburzeń w sferze relacji rodzinnych; 3) średnie możliwości adaptacyjne – przede wszystkim z powodu podwyższonego natężenia problemów psychicznych i interpersonalnych; 4) niską adaptacyjność z uwagi na wysoki poziom problemów w takich obszarach, jak: pozarodzinne relacje interpersonalne, kontakty rodzinne, stosunek do siebie, poczucie realizowania osobistych dążeń, przeżywanie problemów psychicznych, urzeczywistnianie prospołecznych wartości. The article presents the results of research on ways to adapt youth, who are brought up in families with alcohol problems. The research was conducted on a group of 553 people. The RISB Sentence Completion Test by J. Rotter was used to determine the forms of adaptation. Statistical calculations were performed using cluster analysis. On the basis of the analyses, four types of adaptation were identified in individuals, who were brought up in families with alcohol problems: 1) high adaption, due to the lack of problems in such dimensions as; extra-family interpersonal relationships, family contacts, their relationship to themselves, the sense of accomplishing personal aspirations, experiencing psychological problems and implementing pro-social values; 2) average potential adaptation – mainly due to disturbances in the sphere of family relations; 3) age adaptation – primarily because of the greater intensity of psychological and interpersonal problems; 4) low adaptation, due to the high level of problems in areas such as; extra-family interpersonal relationships, family contacts, their relationship to themselves, the sense of accomplishing personal aspirations, experiencing psychological problems and implementing pro-social values.
Item
Intymność w związkach młodych dorosłych
(2024-06-21) Krawiec, Bogumiła
Przedmiotem pracy jest intymność w związkach młodych dorosłych. W pracy skupiono się przede wszystkim na relacjach romantycznych, zaś inne bliskie relacje, traktując jako tło dla podejmowanego tematu. Celem pracy jest określenie, jakim transformacjom podlega intymność w związkach młodych dorosłych, tzn. jak kształtuje się wyobrażenie o tym, co intymne oraz jak jest ono realizowane w związkach kobiet i mężczyzn we wczesnej dorosłości. W pracy znalazły się zagadnienia dotyczące: historycznego tła intymności, pojęć jej pokrewnych oraz sposobów jej definiowania (Rozdział I), kwestie związane z kontekstem rozwojowym intymności (Rozdział II), kwestie metodologiczne (Rozdział III). Znalazło się w niej także omówienie wyników badań - odpowiednio - mężczyzn i kobiet (Rozdział IV i V). W rozdziale VI znajduje się zaś podsumowanie wyników i ich dyskusja. Do zbadania intymności użyto autorskiego wywiadu podążającego oraz kwestionariusza. W badaniu wzięło udział 316 [osób (189 kobiet i 127 mężczyzn) w wieku 20- 35 lat. Do rekrutacji respondentów wykorzystano metodę kuli śnieżnej. Zapewniono anonimowość badania, a zebrane dane poddano szczególnej ochronie poprzez wprowadzenie niezależnych kodów literowo-cyfrowych. Procedura analizy danych podporządkowana była Strategii Rekonstrukcji Transformacji Procesu zakładającej analizę na dwóch poziomach (analiza pojedynczych przypadków i analiza zbioru przypadków). Dzięki analizom algorytmem C4.5 Quinlana uzyskano jedenaście wariantów kobiecych (K1-K11) i siedem wariantów męskich (M1-M7), które umieszczone zostały na kontinuum między brakiem intymności a intymnością, która odzwierciedla wszystkie możliwe cechy intymności. The subject of the study is intimacy in young adult relationships. The work focuses primarily on romantic relationships, while treating other close relationships as a background for the subject under consideration. The purpose of the work is to determine what transformations intimacy undergoes in young adult relationships, i.e. how the idea of what is intimate is formed and how it is realized in the relationships of men and women in early adulthood. The work includes issues concerning: the historical background of intimacy, related concepts and ways of defining it (Chapter I), issues related to the developmental context of intimacy (Chapter II), methodological issues (Chapter III). It also includes a discussion of the results of men and women, respectively (Chapters IV and V). In turn, Chapter VI contains a summary of the results and their discussion. The author's follow up interview and questionnaire were used to examine intimacy. A total of 316 people (189 women and 127 men) between the ages of 20 and 35 participated in the study. A snowball method was used to recruit respondents. The anonymity of the survey was ensured, and the collected data was subjected to special protection through the introduction of independent letter-digit codes. The data analysis procedure was subordinated to the Process Transformation Reconstruction Strategy assuming analysis at two levels (single case analysis and case set analysis). Analyses using Quinlan's C4.5 algorithm yielded eleven female variants (K1-K11) and seven male variants (M1-M7), which were placed on a continuum between lack of intimacy and intimacy that reflects all possible characteristics of intimacy.
Item
Rytuały przejścia, nadania i zatwierdzania w społecznej przestrzeni rodziny (z badań nad młodzieżą)
(Wydawnictwo KUL, 2015) Sroczyńska, Maria
Rytuały to społeczne strategie ukierunkowane na to, co „święte”, których funkcją jest konsekrowanie różnicy zarówno w polu religijnym, jak i społecznym oraz kulturowym. W artykule podjęto refleksję nad obecnością rytuałów świętowania w przestrzeni społecznej rodziny, przy uwzględnieniu (w kontekście badań własnych) poglądów młodzieży u progu dorosłości i jej oczekiwań życiowych. Młodzi ludzie posiadają realne lub antycypowane doświadczenia uczestnictwa w aktach, które można uznać za religijne rites de passage, jak i tych które zgodnie z koncepcją P. Bourdieu przyjmują postać rytuałów nadania (np. „osiemnastka”) czy korespondujących z nimi rytuałów zatwierdzania (studniówka, matura). Te trzy kategorie rytuałów choć spotykają się w społecznej przestrzeni rodziny, to jednocześnie przekraczają ją, wchodząc w zakres oddziaływań różnych środowisk socjalizacyjnych. We współczesnym społeczeństwie polskim ważna jest zdolność do transmitowania w życiu rodzinnym tych wartości i wzorów zachowań, które zaświadczają o pewnej formie ciągłości pokoleniowej, a zarazem tworzą kompetencje rytualne umożliwiające celebrowanie tego, co przynależy do sfery sacrum. Rituals are the social strategies focused on what is “sacred”, which function is consecrating the difference, as well in the religious, as social and cultural field. In this article had been taken the reflection on presence of celebrating rituals in the social area of family, taking into consideration (in the context of author´s researches) the opinions of youth on the threshold of adulthood and their life expectations. Young people have real or anticipated experiences of participation in actions may be recognized as religious rites de passage and these, with reference to conception of Pierre Bourdieu, which accept the forms of the rituals of granting (eg. “eighteen”), or corresponding with the rituals of endorsement (pre-graduation ball, secondary school-leaving examination). These three categories of rituals, although meet in social space of family, overcome it, entering under the influence of different socialization environments. This is an important ability of polish families to transmitting these values and patterns of activity, which testify a kind of generational continuity, as also create the ritual competitions allowing celebration what is included in sacrum sphere.
Item
Małżeństwo i rodzina w świadomości Polaków – analiza socjologiczna
(Wydawnictwo KUL, 2015) Mariański, Janusz
W niniejszym artykule zajmujemy się niemal wyłącznie świadomościowymi aspektami życia małżeńskiego i rodzinnego, czyli tym, jak młodzież i dorośli Polacy postrzegają i oceniają oraz wartościują wybrane elementy życia małżeńskiego i rodzinnego. Większość problemów dotyczących rodziny jako grupy społecznej i instytucji społecznej, struktury rodziny i procesów społecznych w niej zachodzących, związków rodziny z mikrostrukturami, mezostrukturami i makrostrukturami społecznymi, pozostaje poza obszarem naszych analiz socjologicznych. Zajmujemy się świadomością rodzinną czy ideologią prorodzinną, uznawanymi wartościami i normami prorodzinnymi. Subiektywna czy świadomościowa płaszczyzna życia małżeńskiego i rodzinnego jest uwarunkowana wielorako różnorodnymi odniesieniami w makro- i mikrostrukturze, ale i sama oddziałuje na postawy i zachowania ludzi, przede wszystkim członków rodziny. Można by ogólnie szacować, że w środowiskach młodzieżowych w Polsce około 25% badanych aprobuje wartości i normy katolickiej etyki małżeńskiej i rodzinnej, około 50% prezentuje postawy selektywne i około 25% całkowicie odeszło od tej moralności. W odniesieniu do całego społeczeństwa aprobata tych wartości i norm kształtuje się na poziomie około 40%, aprobata częściowa i dezaprobata częściowa (postawy selektywne) – 40% i pełna dezaprobata – 20%. Gdybyśmy chcieli oszacować wyłącznie postawy katolików wobec wartości i norm prorodzinnych, należałoby przyjęte wskaźniki nieco zmienić, w kierunku większej aprobaty tych wartości i norm (wzrost aprobaty przynajmniej o 5%). Wszystkie proponowane oszacowania mają jedynie charakter prawdopodobny a bardziej precyzyjne procedury obliczeń mogłyby wprowadzić nawet znaczące korektury. The article primarily concerns the perception of marriage and family life among both young and adult Polish people. We focus on family consciousness or the pro-family ideology, recognized values and pro-family norms. The subjective and conscious dimension of marriage and family life is conditioned by a variety of references in the macro and microstructure. However, marriage and family life as such also affects the attitudes and behavior of people, especially family members. Our study shows that about 25% of young people in Poland approve of the values and norms of Catholic ethics of marriage and family; about 50% take a selective attitude, and about 25% have completely departed from Catholic morality. With regard to the entire Polish society, acceptance of these values and norms stands at about 40%; partial approval and partial disapproval (a selective attitude) – 40%, and total disapproval – 20%. The approval of the pro-family values and norms among practicing Catholics only, would come out to be, at least, 5% greater.
Item
Wartości życia rodzinnego w świadomości maturzystów lubelskich
(Wydawnictwo KUL, 2015) Rola, Marcin
Niniejszy artykuł zawiera analizę socjologiczną uzyskanego wśród maturzystów lubelskich materiału empirycznego odnoszącego się do problematyki wartości rodzinnych obecnych w świadomości młodych Polaków. Podstawowym miejscem socjalizacji i wychowania człowieka, w którym dokonuje się przekaz wartości, norm i wzorów zachowań, jest rodzina. Pomimo doświadczanych kryzysów i kulturowych przeobrażeń, rodzina jest najważniejszą strukturą życia społecznego i środowiskiem wzrastania jednostki w społeczeństwo i kulturę. Dla badaczy życia społecznego niezwykle istotnym pozostaje diagnozowanie kondycji moralnej współczesnych rodzin, by trafnie określić kierunek dokonujących się przemian w nowoczesnych społeczeństwach. Nie bez znaczenia pozostaje tu badanie świadomości moralnej młodzieży w zakresie aprobowanych przez nią wartości życia rodzinnego. Będąca czułym barometrem zmiany społecznej młoda generacja Polaków, pozwala na określenie, w jakim zakresie mamy do czynienia z ciągłością przekazu wartości moralnych w środowisku rodzinnym, w jakim zaś zauważana jest ich transformacja, czy też rozpad tych wartości? Ponadto, eksploracja podjętej problematyki wśród tej grupy społecznej zdaje się istotna ze względu na fakt, że w niedługiej perspektywie czasu, to właśnie młodzież będzie podejmować wyzwania związane z założeniem rodziny oraz codzienną troską o jej kształt i funkcjonowanie. The article provides a sociological analysis of the empirical material concerning family values present in the consciousness of young Poles. The data were collected from Lublin high school graduates. The family is the primary place where the process of socialization and upbringing takes place, and where values, norms and patterns of behaviour are transmitted. Despite the crises and cultural transformations it experiences, the family remains the basic structure of social life and provides the environment for an individual to grow and become part of society and culture. For social researchers, it is important to diagnose the moral condition of today’s families in order to accurately determine the direction of changes that take place in modern societies. In this context, it is also important to examine young people’s moral consciousness of family values. As the young generation of Poles is a sensitive “barometer” of social changes, the study on their attitudes makes it possible to determine to what extent moral values are still transmitted in the family and to what extent they have changed or disappeared. Furthermore, it is the young people that in the near future will face the challenge of starting their own families and taking care of them, so it seems crucial to explore the problem in question within this social group.
Item
Współczesne znaczenie i rozumienie rodziny w Polsce
(Wydawnictwo KUL, 2015) Boguszewski, Rafał
Zmiany społeczno-kulturowe w zakresie życia małżeńsko-rodzinnego, związane m.in. ze wzrostem liczby rozwodów, odraczaniem lub niepodejmowaniem decyzji o małżeństwie i prokreacji, istotnym zwiększaniem się odsetka związków nieformalnych oraz dzieci urodzonych w takich związkach, muszą – siłą rzeczy – prowadzić do redefinicji pojęcia rodziny. Pojawia się zatem pytanie, czym w rozumieniu współczesnych Polaków jest rodzina, jaka jest jej rola i znaczenie oraz jakie są obecnie preferowane i realizowane modele życia rodzinnego w Polsce? Artykuł stara się odpowiedzieć na te pytania w oparciu o wyniki badań ilościowych zrealizowanych na przestrzeni ostatnich lat przez Centrum Badania Opinii Społecznej. The socio-cultural changes in the field of marriage and family related to the increasing number of divorces, postponing or avoiding decisions about marriage and procreation, as well as a significant increase in the number of informal relationships and the children in such families, inevitably leads to redefinition of the concept of family. Important question is how the contemporary Poles define the family, what roles family play nowadays and what are preferred and implemented models of family life in Poland? The article answers these questions based on the results of quantitative research carried out in recent years by the Public Opinion Research Center.