LESZEK MĄDZIK

l._madzik_400
Założyciel Sceny Plastycznej KUL, twórca jej piętnastu spektakli, także autor kilkunastu scenografii w teatrach Polski, Portugalii, Francji i Niemiec, wykładowca w kilku szkołach artystycznych, profesor poznańskiej ASP, uczestnik kilkudziesięciu festiwali teatralnych na pięciu kontynentach, laureat wielu z nich - już dawno temu ukochał sobie teatr bez słów.
Jak sam twierdzi, źródłem milczenia w jego spektaklach jest głębokie przeświadczenie, iż istnieją dziedziny ludzkiej rzeczywistości, które nie poddają się słowu.
Mówiąc o nich, nieuchronnie je kaleczymy i zniekształcamy. Można jednak przekazać ich głębię i prawdę, stosując odpowiednie środki artystycznego wyrazu. Mądzik usiłuje wypowiedzieć niewypowiedzianą ludzką rzeczywistość przy pomocy światła, rytmu i nastroju. Bo to, co w nas najgłębiej i najskrzętniej ukrywane - ostateczne namiętności i stany egzystencjalne, nigdy w pełni nie docierają do świadomości i nie dają się ogarnąć rozumem.
"Miłość, wiara, świętość, przerażenie, poczucie skończoności, śmierć - oto co zaludnia przestrzeń tych spektakli" - napisał Mądzik, gdy został zmuszony do "autorskiej" wypowiedzi na temat swej twórczości. Lubelski artysta w swym "kosmicznym" teatrze ożywia i rehabilituje zagrzebane w pamięci archetypy, przywracając widzom możliwość przedracjonalnego oglądu świata.
Ulotne, kruche uniwersum jego widowisk kreują cienie i ruchy wysmakowanych form plastycznych poddanych rytmowi wyznaczonemu przez muzykę. Widz pozostaje na swym miejscu "samotny w tłumie", jest bowiem oddzielony mrokiem od innych widzów i od sceny. Swą wyobraźnią przedziera się przez inne wymiary rzeczywistości opanowane przez dobre i złe moce, dążąc do porozumienia się ze światem - tym na scenie i tym poza nim.

Encyklopedia Teatru Polskiego
Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa 2003


MĄDZIK Leszek, scenograf, reżyser, dyrektor teatru (ur. 5 II 1945 w Bartoszowinach na Kielecczyźnie). Syn żołnierza Armii Krajowej, więzionego po II wojnie świat., dzieciństwo spędził u podnóża Gór Świętokrzyskich, w równym stopniu chłonąc piękno ojczystej przyrody i starych zabytków, jak ślady ludzi tej ziemi i jej historii. Uczył się w Liceum Plastycznym w Kielcach (1960-65), trzykrotnie bez powodzenia zdawał do ASP (w Warszawie, Krakowie, Poznaniu); studiował (od 1966) na Wydz. Historii Sztuki KUL, gdzie zetknął się z teatrem. Zanim założył 1969 - Scenę Plastyczną KUL, współpracował z T. Akademickim KUL jako scenograf przedstawień reżyserowanych przez I. Byrską (Wanda C. Norwida, 1967), M. Kotlarczyka (Amor Divinus — Tryptyk Staropolski 1968), J. Zawieyskiego (Mąż doskonały 1968) oraz T. Gong 2 A. Rozhina (Testament F. Villona, 1968; Wyznania mordercy 1970). Cykl przedstawień autorskich na Scenie Plastycznej KUL rozpoczął 24 III 1970 premierą wg własnego scenariusza, z własną scenografią (Ecce Homo, reż. J. Lodek), a następnie do 2000 dał 16 przedstawień. M. zrezygnował z warstwy słownej, aktora uczynił elementem obrazu, który wspomagany światłem i oszczędnie dozowanymi efektami dźwiękowymi staje się wizją plastyczną, wyrażająca filoz. przesłanie do widza o przemijaniu i śmierci. Konstrukcja przedstawienia ma każdorazowo swój początek w konkretnych przeżyciach artysty, w doznaniach z dzieciństwa i obrazach pamięci: Tchnienie (1992, z muz. S. Radwana), powstało z żalu po ojcu i zetknięcia z lodowatością śmierci i śnieżycy, Wędrowne (20 IV 1980, z muz. Z. Koniecznego) — z zapamiętanego zetknięcia się martwej materii z żywym organizmem w kryptach Kościoła na Św. Krzyżu, ze spotkania z żywiołem wody w przedstawieniach Włókna (2 V 1973, z muz. S. Dąbka), Wilgoć (23 IV 1978, z muz. J.A.P. Kaczmarka), Wrota (1989, z muz. P. Gintrowskiego), z innymi żywiołami świata i potęgą ludzkich uczuć, jak erotyka, miłość, cierpienie, lęk, rozpacz, nadzieja w realizowanych kolejno przedstawieniach: Narodzenia (2 IV 1971), Wieczerza (23 III 1972), Ikar (24 IV 1974 we Freiburgu i 16 V w Lublinie), Piętno (25 III 1975), Zielnik (11 V 1976), Brzeg (13 XI 1983), Pętanie (30 XI 1986), Szczelina (23 X 1994), Kir (11 X 1997), Całun (20 X 2000). Współpracował także z teatrami dram. w Lublinie (Iwanow A. Czechowa, w reż. I. Gogolewskiego, T. im. J. Osterwy 1981), Łodzi (Pornografia W. Gombrowicza, w reż. A. Maja. 1982; Legenda S. Wyspiańskiego, w reż. tegoż, 1983) i Warszawie (Kasandra K. Wolfa, T. Studio 1992), w teatrze lalek (Dokąd pędzisz koniku? R. Moskowej, w reż. W. Fełenczaka, T. Lalki i Aktora im. J.Ch. Andersena w Lublinie 1978). Prowadził liczne warsztaty teatr., organizował własne wystawy i wystawy innych, zawsze artystów najbardziej osobiście oryginalnych. Otrzymał liczne wyróżnienia i nagrody: Nagroda Młodych im. W. Pietrzaka (1974), wyróżnienie na Świat. Praskim Quadriennale Scenografii i Architektury Teatr (1983), Międzynar. Nagrodę Krytyków na Festiwalu T. Eksperymentujących w Kairze (1991). Wydał: Mój teatr (2000), Fotografia. Faktura. Czas. Sacrum. Postać (2002), album własnych zdjęć, ze wstępem A. Wajdy.


Teatr bezsłownej prawdy, „Scena Plastyczna'' Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. W. Chudy, Lublin 1990


leszek_3.foto.sylwester_adamczyk_400

Leszek Mądzik - ur. 1945 w Bartoszowinach w Górach Świętokrzyskich. Studiował na KUL, tytuł magistra sztuki otrzymał w Akademii Teatralnej im. Zelwerowicza w Białymstoku. Scenę Plastyczną KUL założył w 1969 r., od tego czasu zrealizował kilkanaście premier, m.in. Ecce homo 1970, Wieczerza 1972, Ikar 1974, Zielnik 1978, Brzeg 1983, Wrota 1989, Tchnienie 1992, Szczelina 1994, Kir 1997, Odchodzi 2003, Bruzda 2005. Jego teatr brał udział w ponad pięćdziesięciu międzynarodowych festiwalach przywożąc z nich nagrody i wyróżnienia (np. nagroda krytyków za Wilgoć na festiwalu w Kairze; nagroda za reżyserię, scenografię i technikę teatralną za Zielnik na festiwalu w Japonii; nagroda specjalna na Festiwalu Teatralnym w USA; wyróżnienie na Światowej Wystawie Scenografii Praskie Quadriennale w Pradze). Autor wielu scenografii w teatrach polskich, portugalskich, francuskich i niemieckich. Prowadził zajęcia ze studentami na zaproszenie uniwersytetów i szkół artystycznych m.in. w Helsinkach, Berlinie, Amsterdamie, Waszyngtonie, San Francisco, Bonn, Hamburgu, Lyonie, Pradze, Buffalo, Rennes, Dublinie, Rydze, Poznaniu. W 1997 r. dla Teatru Telewizji wyreżyserował własną sztukę Pętanie. Jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Swoje prace prezentował m.in. w Galerii Krytyków „Pokaz" w Warszawie, w Galerii Instytutu Polskiego w Wiedniu, w Centrum UNESCO w Bejrucie, w Galerii Opery w Kairze, w Centrum Sztuki i Technik Japońskich Maanga w Krakowie, w Muzeum Lubelskim, w Galerii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu w Santiago de Chile, w Theater-Cai w Tokio, w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, w The Saddlery Gallery w Edmonton w Kanadzie, w Muzeum Teatralnym w Warszawie. W 1986 r. założył Galerię Sztuki Sceny Plastycznej KUL, w której zrealizowano wiele wystaw wybitnych twórców kultury polskiej (por. tekst L. Lameńskiego w tym numerze „Akcentu"). Projektodawca Muzeum Współczesnej Sztuki Sakralnej w Kielcach; autor licznych plakatów i grafiki książkowej. Laureat wielu nagród i odznaczeń (m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Medal „Gloria Artis", wyróżnienie specjalne Totus).




Leszek Mądzik
- the founder of the Scena Plastyczna KUL, the creator of its eighteen performances, author of numerous stage designs in theatres of Poland, Portugal, France and Germany, fine arts schools lecturer, participant of dozens of festivals on five continents, the laureate of many of them, opted for a theatre devoid of words a long time ago. According to him, the reason for silence in his performances is a deep conviction that there exist spheres of human reality which do not succumb to the spoken word. In talking about them, we constantly mutilate and distort them. Their real depth and truth, however, can be rendered when the suitable means of artistic expression are applied. Mądzik tries to articulate this unpronounceable human reality by means of light, rhythm and mood. For what is most painstakingly hidden deepest with us - the ultimate passions and existential states - never fully reach the consciousness and can never be rationally comprehended. “Love, faith, sacredness, terror, the feeling of finites, death - that is what populates the space of these performances” - wrote Mądzik when he was forced to write an “authors” account of his own creativity. In his “cosmic” theatre, the Lublin artist enlivens and rehabilitates archetypes buried in olivine, he gives spectators a renewed opportunity for a pre-rational perception of the world. The eerie, fragile universe of his performances is created by shadows and movements of elaborate artistic form subdued to the rhythm marked by music. The spectator remains “alone in the crowd”, since darkness separates him from the other spectators as well as from the stage. With his imagination he wades through other dimensions of reality seized by the power of good and evil. He strives to communicate with the world - the one on the stage as well as the one apart of it.