Co się kryje na lubelskich placach zabaw?

Place zabaw – miejsca przyjazne dzieciom, w których mogą beztrosko bawić się i rozwijać. Ale czy są bezpieczne? Jakie zagrożenia kryją się na niepozornym skwerku z huśtawkami i piaskownicą? Odpowiedzi na to pytanie szukają członkowie Koła Naukowego Biotechnologii KUL, którzy badają, jakie bakterie występują na lubelskich placach zabaw. Projekt powstał w odpowiedzi na problem antybiotykooporności bakterii.

Stale słyszymy o problemach osób chorych, które mimo zażywania kolejnego już leku, nie zdrowieją. Taka reakcja organizmu często jest efektem antybiotykooporności bakterii. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, że nadużywanie antybiotyków albo stosowanie ich w sposób nieodpowiedni, np. w zbyt małych dawkach, skracając czas leczenia, może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

– Wyobraźmy sobie taką sytuację: pacjent zaczyna przyjmować antybiotyk, ale rezygnuje z kuracji już po trzech dniach zamiast po siedmiu czy dziesięciu, ponieważ czuje się lepiej. Wówczas popełnia błąd. W pierwszych dniach, kiedy zażywał lek, doszło co prawda do zabicia bakterii wrażliwych na antybiotyk, ale w wyniku przerwania leczenia, w jego organizmie zostały te oporne i zjadliwe, które teraz dominują w populacji. Sprawa robi się poważna, ponieważ bakterie, które nabyły oporność, są w stanie przekazywać tę cechę kolejnym namnażającym się bakteriom  – mówi dr Ilona Sadok z Wydziału Medycznego KUL, opiekun Koła Naukowego Biotechnologii KUL, które postanowiło zgłębić problem antybiotykooporności w ramach projektu „Antybiotykooporność bakterii: globalne wyzwanie – lokalne działanie”.

Dlaczego wybór padł na place zabaw? – Zaproponowaliśmy działania lokalne, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa mikrobiologicznego obiektów przeznaczonych dla dzieci. Miejskie i osiedlowe place zabaw to miejsca, gdzie najmłodsi mogą mieć kontakt z różnymi patogenami. Chcemy uświadomić nie tylko rodzicom czy opiekunom dzieci, ale i całemu społeczeństwu, że na placu zabaw dziecko może być narażone na niewidzialne niebezpieczeństwo, którego można łatwo uniknąć, wystarczy tylko zachować podstawowe zasady higieny – odpowiada dr Sadok.

Członkowie Koła Naukowego Biotechnologii KUL do badań wytypowali 33 place zabaw z Lublina, które podzielili na dwie grupy – obiekty zlokalizowane w pobliżu zieleni miejskiej (tzw. place przyrodnicze) i place położone wśród zabudowy miejskiej, z niewielką ilością elementów przyrodniczych (tzw. place miejskie). Skąd taki podział? – Chcemy porównać wyniki i na ich podstawie sprawdzić, czy place miejskie są siedliskiem większej liczby bakterii niewrażliwych na antybiotyki niż place przyrodnicze – wyjaśnia badaczka. Materiał badawczy pobierano z najpopularniejszych atrakcji danego placu zabaw, zgodnie ze specjalnie opracowanym  protokołem. Kolejne etapy projektu miały miejsce już w laboratorium, gdzie wszystkie pobrane przez studentów wymazy i próbki podłoża lub powietrza zostały zbadane z wykorzystaniem technik analizy mikrobiologicznej i przy użyciu specjalistycznej aparatury. Studenci biotechnologii KUL zaangażowani w projekt podjęli się m.in. identyfikacji bakterii oraz oceny wrażliwości wybranych szczepów, tj. Escherichia coli i Staphylococcus aureus,  na antybiotyki.

Pełne wyniki przeprowadzonych badań poznamy już w kwietniu. Zgromadzone w trakcie trwania projektu dane zostaną opublikowane w Internecie w postaci ogólnodostępnej, interaktywnej mapy. – Na mapie Lublina oznaczymy 33 place, z których pobraliśmy materiał. Każdy, kto zainteresował się naszymi badaniami, będzie mógł odszukać wybrany plac zabaw i, klikając na jego ikonkę, sprawdzić, jakie bakterie na nim znaleźliśmy, na jakich powierzchniach występowały i które z nich były antybiotykooporne – informuje dr Ilona Sadok.

Projekt „Antybiotykooporność bakterii: globalne wyzwanie – lokalne działanie” jest finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Studenckie koła naukowe tworzą innowacje” (nr SKN/SP/570395/2023). Nadzór merytoryczny nad projektem sprawują pracownicy Instytutu Nauk Biologicznych KUL – dr hab. Rafał Łopucki, dr Ilona Sadok i dr Marcin Skowronek.