PRZEGLĄD PRAWNO-EKONOMICZNY
Nr 26 (1/2014) styczeń - luty - marzec 2014
SPIS TREŚCI
Artykuły
Zuzanna Barbara Gądzik - Przestępstwo znęcania się, którego skutkiem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie. Analiza akt sądowych. . . 6
Przedmiotem artykułu jest przestępstwo znęcania się, którego skutkiem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie (art. 207 § 3 Kodeksu karnego). Treść artykułu opiera się nie tylko na analizie teoretycznej znamion przestępstwa, informacjach z zakresu kryminologii, ale zawiera przede wszystkim wyniki przeprowadzonych badań nad okolicznościami popełnienia omawianego czynu i sposobem wymiaru kary. Badania prowadzone były na podstawie akt sądowych sądów rejonowych w Lublinie i Katowicach. Obejmują one okres 10 lat (2000 - 2009). Artykuł zawiera ponadto porównanie danych zebranych na podstawie powyższej analizy oraz ich zestawienie z informacjami o zasięgu ogólnopolskim.
Marzena Broda - Odstępstwa od samodzielnego wykonywania zarządu majątkiem wspólnym małżonków. . . 16
Ustawa z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw zachowała zasadę samodzielności małżonków w zarządzaniu majątkiem wspólnym, która jednak nie wyklucza obowiązku współdziałania. Zasada autonomii została wyłączona co do zasady w trzech sytuacjach. Po pierwsze, w odniesieniu do przedmiotów majątku wspólnego służących jednemu tylko małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej, którymi może zarządzać on samodzielnie. Współmałżonek uzyskał jedynie możliwość dokonywania niezbędnych bieżących czynności w razie przemijającej przeszkody dotyczącej pierwszego małżonka. Druga sytuacja dotyczy zamkniętego katalogu czynności zarządu majątkiem wspólnym, do ważności których niezbędne jest wyrażenie zgody przez małżonka niebędącego stroną dokonywanej czynności prawnej. Nowością jest instytucja sprzeciwu, który małżonek może wyrazić co do czynności zarządu majątkiem wspólnym, zamierzonej przez drugiego małżonka.
Mirosław Kopeć - Paweł Włodkowic’s contribution to development of the Polish legal profession. . .26
The article is showing the figure of Paweł Włodkowic. The article is demonstrating individual stages of his career. A role of Paweł Włodkowic was described into the development Polish legal profession. His form is meriting attention on account of the care of preparing court letters. Paweł Włodkowic was able to justify his views and to have a discussion with opponents in the dispute. His unyielding attitude should constitute a guiding light for contemporary people.
Ihor Krajewskyj - Charakter prawny stosunków pomiędzy założycielami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. . . 35
Z analizy aktów ustawodawstwa postrzegany jest brak i wady regulacji prawnej działań założycieli w trakcie założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ustawodawca, określiwszy cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nadał założycielom możliwość według własnego mniemania działać podczas utworzenia osoby prawnej. Dlatego w przypadku braku regulacji normatywno-prawnej tych stosunków mogą powstawać sytuacje konfliktowe. Przy rozwiązaniu takich sporów prawnych ważne jest zachowanie bilansu interesów podmiotów stosunku prawnego i ochrona ich praw. Tak więc, rozumienie charakteru prawnego stosunków założycielskich da możliwość, w przypadku powstania konfliktu prawego, wybrać prawidłowy mechanizm ochrony praw i interesów założycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Aneta Makowiec - Rozważania na temat zapisu windykacyjnego i wprowadzenia do polskiego systemu prawnego darowizny na wypadek śmierci. . . 44
Okres wieloletnich dysput wśród przedstawicieli doktryny i w gremiach ustawodawczych zakończył się wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji zapisu windykacyjnego. Nie zakończyło to jednak prac nad darowizną na wypadek śmierci, która ostatecznie nie znalazła się we wprowadzonej regulacji, pomimo wcześniejszego uwzględnienia jej w projekcie nowelizacji. Zarówno zapis windykacyjny, jak i darowizna na wypadek śmierci, dają spadkodawcy możliwość rozdysponowania majątkiem na wypadek śmierci ze skutkiem rozporządzającym. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie zagadnień związanych z tymi instytucjami, porównanie ich i wskazanie na zasadność wprowadzenia instytucji darowizny mortis causa do porządku normatywnego, jako brakującego instrumentu, będącego odpowiedzią na sygnalizowane potrzeby społeczne. Zakresem zainteresowania objęte zostały zarówno wdrożone do kodeksu cywilnego przepisy normujące zapis windykacyjny, jak i regulacje znajdujące się w projektach darowizny na wypadek śmierci.
Jarosław W. Przybytniowski - Zarządzanie ryzykiem klęsk żywiołowych a bezpieczeństwo ekologiczne państwa na podstawie badań własnych. . . 68
Artykuł jest efektem badań prowadzonych w ranach programu badawczego przy współpracy z European Business Club Association e.V.,Schloss Oedheim w Niemczech. Problematyka zarządzania ryzykiem katastroficznym, następstw tego zjawiska, kosztów ponoszonych na świecie i w Polsce stała się niezmiernie ważna, odkąd nasiliło się występowanie szkód, będących następstwem żywiołów. Zagadnienie to coraz częściej poruszane jest przez przedstawicieli różnych środowisk: rolniczych, biznesowych, naukowych i politycznych. Ważnym zagadnieniem w tym kontekście są ubezpieczenia gospodarcze, jako instrument ograniczania kosztów, jak poszczególne państwa muszą ponosić. Opracowanie jest kontynuacją wcześniejszych opracowań [2008, 2009, 2011,2012].
Paweł Rogowski - Tworzenie, prowadzenie i funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego w świetle ustawy z dn. 09.06.2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. cz.II. . . 80
Autor artykułu przedstawia zagadnienia dotyczące zakładania prowadzenia i funkcjonowania placówek wsparcia dziennego. Jest to nowy typ placówek wprowadzonych przez ustawodawcę ustawą z dn. 09.06.2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Wskazać należy, że od samego początku zauważalny jest negatywny odbiór nowych przepisów przez podmioty dotychczas prowadzące świetlice środowiskowe, ze względu na niejasne przepisy, niewystarczający okres vacatio legis, a przede wszystkim konieczność przystosowania lokali w których mają być prowadzone placówki wsparcia dziennego. Niniejszy artykuł stanowi syntezę najważniejszych regulacji prawnych dotyczących placówek wsparcia dziennego, co może być szczególnie pomocne dla podmiotów, które dopiero przymierzają się do założenia i prowadzenia placówki wsparcia dziennego. Szczególny nacisk położony jest tu na przepisy dotyczące wymogów lokalowych, albowiem to te normy przysparzają obecnie największych trudności ze względu na ich zawiłość, a także konieczność znacznych nakładów finansowych by im sprostać. Część druga artykułu stanowi o zasadach współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi, a także o prawnych aspektach kontraktowania usług społecznych na rzecz dzieci.
Aleksandra Surowiecka - Tożsamość konstytucyjna państwa – analiza wybranego orzecznictwa niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego i polskiego Trybunału Konstytucyjnego w kontekście procesów integracji europejskiej (cz. II). . . 92
W niniejszym artykule (cz. I i cz. II) analizie poddane zostały wybrane orzeczenia niemieckiego i polskiego Trybunału Konstytucyjnego w celu odpowiedzi na pytanie, jak definiowana jest w tych orzeczeniach „państwowa tożsamość konstytucyjna”. Co do zasady, sędziowie obu trybunałów pozytywnie wypowiadają się odnośnie uczestnictwa ich kraju w procesie integracji europejskiej. Zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, respektowana jest zasada bezpośredniego stosowania prawa UE i przychylności wykładni krajowego prawa w stosunku do prawa unijnego; akceptowana jest również autonomia europejskiego porządku prawnego. We wszystkich wyrokach sądów konstytucyjnych stwierdza się zasadniczą zgodność danego traktatu UE z krajową konstytucją. Można zatem, z tej perspektywy, mówić o swoistym dialogu między państwowymi trybunałami, a Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości; wydaje się, że krajowi sędziowie tworzą z sędziami ETS pewną wspólnotę wartości. Z drugiej jednak strony, daje się zauważyć - zwłaszcza w kontekście wyroków związanych z Traktatem z Lizbony - że najwyższa konstytucyjna władza sądownicza w państwach członkowskich zaczyna tworzyć pewną wspólnotę, która solidarnie strzeże suwerenności i tożsamości konstytucyjnej swego kraju. Na tę suwerenność i tożsamość konstytucyjną składają się wprawdzie, w zależności od danego kraju, różne elementy. Wspólny jest jednak sędziom w państwach członkowskich pogląd na najwyższą moc prawną krajowej konstytucji i przekonanie o suwerennym statusie państw członkowskich w Unii Europejskiej. Wydaje się, że również inne sądy i trybunały konstytucyjne państw członkowskich przyjmą w kwestii suwerenności i tożsamości konstytucyjnej podobne stanowiska, stając się swego rodzaju „strażnikami” krajowej tożsamości konstytucyjnej.
Bartosz Stasch - Ocen ratingowe i cen swapów ryzyka niewypłacalności w pierwszych latach trwania globalnego kryzysu finansowego – przykład Grecji. . . 102
Przed rozpoczęciem jak i w trakcie trwania bieżącego kryzysu finansowego agencje ratingowe były oskarżane o dostarczanie niewłaściwych oceny ryzyka, a także o działanie z dużym opóźnieniem w stosunku do zmian zachodzących na globalnych rynkach. Doprowadziło to do poddania w wątpliwość reputacji tych przedsiębiorstw oraz pytania o ich przyszłość. W tym świetle swapy ryzyka niewypłacalności mogą okazać się znacznie dokładniejszymi miarami ryzyka kredytowego. W wielu przypadkach instrumenty te dostarczają wyceny ryzyka „na żywo” i wyprzedzają zmiany ocen agencji ratingowych. Istnieją zagrożenia wynikające z wykorzystania swapów ryzyka niewypłacalności jako miary ryzyka, ale ich właściwe użycie razem z innymi instrumentami, może znacznie ułatwić procesy inwestycyjne poprzez zmniejszenie ryzyka kredytowego.
Sławomir Zwolak - Ochrona prawa własności w miejscowym planie zagospodarowaniaprzestrzennego. . . 110
Zagadnienia w niniejszym artykule dotykają wpływu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na prawo własności jednostki. Prawo własności jest chronione przez Konstytucje RP, jednak własność ta nie ma charakteru absolutnego i może być ograniczana na podstawie aktów rangi ustawowej oraz ze względu na szczególne wartości pod warunkiem, że nie narusza istoty prawa własności. W tym kontekście poważne wątpliwości występują w związku z charakterem planu miejscowego jako aktu prawa miejscowego. Powszechnie przyjmuje się że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest swoistym aktem wykonawczym do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jednak interpretacja taka ma swoje wady, wobec tego postuluje się poprawne umiejscowienie tych rozwiązań w porządku prawnym w zgodzie z ochroną prawa własności. Pokazano że ustalenia planu miejscowy ingerują w uprawnienia właścicielskie, lecz nie przesadzają o bezwzględnym władztwie planistycznym. Dla zrównoważenia interesu publicznego i indywidualnego, właściciel został wyposażony w środki ochrony swych praw.
Recenzje
Artur Lis - Recenzja książki: Korzenie i ewolucja instytucji prawa sądowego . . . 121
Materiały źródłowe
Artur Lis - Ustawa górnicza Leszka Białego. . . 124
Ostatnia aktualizacja: 13.01.2015, godz. 20:28 - Filip Ciepły