Kierownik: dr hab. Sabina Bober, kontakt: sabinabober@interia.pl

 

PLANY BADAWCZE

Problematyka związana z mniejszościami narodowymi występuje:

  1. W polityce wewnętrznej kraju zamieszkania mniejszości (dążenie do udziału w instytucjach państwowych, przedstawicielstwach (sejm, senat), urzędach publicznych, postulaty autonomii, praw politycznych itp.). Stwarzało to, jak wiadomo, wiele problemów zwłaszcza politycznych związanych z dążeniem niektórych mniejszości do uzyskania mniej lub bardziej rozszerzonej autonomii. Na wagę tego problemu wskazuje w swej pracy poświęconej mniejszościom w II Rzeczpospolitej Kazimierz Kierski, (Ochrona praw mniejszości w Polsce).  
  2. W dziedzinie społeczno-kulturalnej, (posiadanie własnych instytucji społecznych, opiekuńczych, organizacjach kulturalnych, m. in. będzie tu szkolnictwo, inicjatywy gospodarcze, pielęgnowanie własnych tradycji narodowych itp.)
  3. Na płaszczyźnie historycznej. Polska zarówno w okresie przedrozbiorowym jak i II Rzeczpospolita była krajem o licznych grupach narodowościowych, które cieszyły się statusem mniejszościowym. Po II wojnie światowej propaganda komunistyczna lansowała pogląd, iż Polska w nowych granicach jest monolitem narodowościowym, tzn. nie ma problemów wynikających z obecności mniejszości narodowych. Po upadku PRL okazało się to iluzoryczne, gdyż niektóre mniejszości, zwłaszcza niemiecka i ukraińska, zgłosiły nie tylko swą obecność, ale także konkretne postulaty. Badania historyków nad mniejszościami w Polsce są wprawdzie prowadzone, ale brak jest pełnego i całościowego ujęcia związanej z tym problematyki. Nadto badania nad mniejszościami wymagają rozbudowanej specjalizacji. Na przykład mniejszość romska, o której w Polsce coraz więcej się mówi i pisze, posiada swój wybitnie specyficzny folklor. Badanie jego korzeni i postaci jest częścią badań nad kulturą obecną na ziemiach polskich od wieków.

Badania nad dziejami mniejszości narodowych na terenie Polski jest ważnym odcinkiem badawczym odnoszącym się do mniejszości w ogóle i ich roli w kraju zamieszkania wynikającej z nabytych historycznie praw.

 

Osobny problem stanowią mniejszości narodowe poza granicami Polski. Gdyby tylko ograniczyć się do grup polskich, to obecność ich można stwierdzić we wszystkich ościennych krajach a nawet w znacznym oddaleniu od granic Polski.

 

W planach badawczych Pracowni znajdują się także problemy mniejszościowe występujące w innych krajach europejskich, m. in. w b. Czechosłowacji, w obu krajach niemieckich, na Węgrzech, Rumunii, w krajach bałtyckich, a także ZSRR, gdzie polityka państwa w tym względzie miała m. in. na celu obezwładnienie grup etnicznych stwarzających w opinii władzy sowieckiej możliwość osłabienia spójności państwa i stanowiących rzekome zagrożenie jego bezpieczeństwa.

 

Osobny obszar badawczy, to status prawny mniejszości regulowany (zwłaszcza po I wojnie światowej) prawem międzynarodowym, jak i prawodawstwem poszczególnych państw. Tutaj zróżnicowanie jest dostrzegalne zarówno w przedmiocie praw zagwarantowanych mniejszościom, jak i rządom krajów ich osiedlenia. To z kolei stwarza możliwość prowadzenia badań porównawczych. Bliski nam jest problem mniejszości n. p. po obu stronach granicy polsko-białoruskiej oraz między Litwą a Polską.

 

W planach badawczych występuje także problem mniejszości wyznaniowych, niejednokrotnie mających pokrycie także w podziale etnicznym, n. p. mniejszość brytyjska w Irlandii z wyznaniem anglikańskim, względnie tamże w Belfaście mniejszość irlandzka z katolicyzmem. Także w Polsce ewangelicki kościół unii staropruskiej był zarazem mniejszością etniczną niemiecką. Tak więc obszar badawczy związany z mniejszościami narodowymi rozszerza się o element wyznaniowy i jest to problem występujący w większości państw europejskich, o ile nie we wszystkich.  

 

Wyżej określona problematyka obecna w planach badawczych Pracowni jest przedmiotem prac podejmowanych w jej ramach, a także kontaktów z innymi placówkami o takim charakterze w kraju i za granicą. Pracownia stwarza także warunki do podejmowania tej problematyki w ramach studiów w Instytucie Historii KUL.

    

AKTUALNIE PROWADZONE PRACE

 

  1. 24 X 2015 r. odbyło się sympozjum katechetyczne „Wspomnieć chrzest – to znaczy na nowo zaczynać od Chrystusa” w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Częstochowskiej w Częstochowie, którego Pracownia była współorganizatorem.
  2. W maju 2016 r. odbędzie się międzynarodowa konferencja „Sposoby eksterminacji w systemie niemieckim i sowieckim”.
  3. Prowadzona jest kwerenda na temat postaw Żydów w czasie Holocaustu.

MEDIA O NAS

 

http://www.niedziela.pl/artykul/18697/Sympozjum-katechetyczne-nt-1050-rocznicy

 

Zapraszam Osoby zainteresowane tematyką badań prowadzonych w Pracowni do współpracy.

 

 

Autor: Piotr Lewandowski
Ostatnia aktualizacja: 13.09.2016, godz. 11:30 - Leszek Wojtowicz