Jak pisaliśmy, w 1956 r. wyodrębniono w ramach Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej Zakład Socjologii Chrześcijańskiej z 6 katedrami: dwoma katedrami etyki, dwoma katedrami socjologii chrześcijańskiej, katedrą filozofii prawa i katedrą socjologii. Katedra Socjologii Chrześcijańskiej kierowana przez Cz. Strzeszewskiego została w 1975 r. przekształcona na katedrę Katolickiej Nauki Społecznej i powierzona kierownictwu ks. Joachima Kondzieli. W początku lat 70-tych utworzono też Katedrę Socjologii Rodziny, którą do roku 1981 kierował prof. dr hab. Franciszek Adamski.

 

(Filozofia Praktyczna, lata 70.)

 

Warto również odnotować, że w 1970 roku na Wydziale Teologicznym utworzono Katedrę Socjologii Religii, zorientowaną pastoralnie, w której ks. Władysław Piwowarski rozwinął, mające już swoje tradycje, badania z zakresu socjologii parafii.

 

Badania socjologiczne przetrwały ciężkie czasy stalinowskie i niemrawe lata 60. dzięki Janowi Turowskiemu, za którego sprawą rozszerzono wykłady i ponownie wprowadzono ćwiczenia i seminarium z socjologii w sytuacji, gdy likwidowano socjologię w uczelniach państwowych. Nawet gdy nazwa „socjologia” musiała zniknąć z programu nauczania, przedmiot ten w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim był wykładany jako „nauka o społeczeństwie”. Turowski powołał w Lublinie oddział Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, rozwinął, zapoczątkowane jeszcze przez Wóycickiego empiryczne badania socjologiczne, nawiązujące zarówno do polskiej tradycji badań biograficznych, jak i do nowych metod reprezentatywnych badań ankietowych. Badania te osadził na gruncie socjologii systematycznej, nie dopuszczając do sztucznych dychotomii między mikrospołecznymi i makrospołecznymi zjawiskami, ich wymiarem psychospołecznym i strukturalnym, badaniem porządku albo zmiany społecznej, podobnie zresztą jak w metodologii wykluczał dychotomię badań ilościowych i jakościowych. Prace Turowskiego, szczególnie z zakresu socjologii miasta i wsi, zachowywały ciągłość z humanistyczną orientacją socjologii polskiej.

 

 

 

Specyfikę funkcjonowania socjologii w KUL w tamtym czasie dobrze oddaje też historia „Roczników Nauk Społecznych” – czasopisma, w którego tworzenie od początku zaangażowane było środowisko socjologiczne. Po wydaniu pierwszego tomu w 1949 r. publikacja kolejnych, mimo wielu prób, była notorycznie blokowana przez cenzurę. Drugi tom mógł ukazać się dopiero w czasie odwilży, w 1958 r., tom trzeci wyszedł zaś 20 lat później, w latach 70. i od tej pory ukazuje się już regularnie, dzisiaj jako kwartalnik.

 

W okresie zawieszenia „Roczników Nauk Społecznych” artykuły z Wydziału Nauk Społecznych TN KUL w latach 1967-1975 drukowane były w „Rocznikach Filozoficznych”, zeszyt 2 – „Etyka” (od 1977 roku podtytuł uległ zmianie na „Filozofia moralności, filozofia religii”). Na łamach zeszytu 2. „Roczników Filozoficznych” publikowali wówczas zarówno byli, jak i przyszli redaktorzy „Roczników Nauk Społecznych”: Czesław Strzeszewski, Jan Turowski, ks. Władysław Piwowarski, Adam Rodziński, ks. Franciszek J. Mazurek, Łukasz Czuma, ks. Leon Dyczewski, ks. Stanisław Kowalczyk oraz inne osoby związane z naukami społecznymi, jak Hanna Waśkiewicz czy ks. Józef Majka. Także w skład Komitetu Redakcyjnego czasopisma, m.in. obok kard. Karola Wojtyły, weszli naukowcy związani w przyszłości z redakcją „Roczników Nauk Społecznych”, tj. Adam Rodziński i ks. Władysław Piwowarski.

  

Trzeci tom (datowany na rok 1975) ukazał się na początku 1976 roku w nakładzie 720 egzemplarzy, w odmienionej szacie graficznej – nową, niebieską okładkę zaprojektował Benedykt Tofil, bardzo popularny w owym czasie warszawski artysta-grafik. Okładka używana jest przez Towarzystwo Naukowe KUL po dzień dzisiejszy. Komitet Redakcyjny stworzyli wówczas: Franciszek Adamski, Łukasz Czuma, Joachim Kondziela, Piotr Kryczka i Franciszek J. Mazurek. Tom – jak już wspomniano – poświęcono Czesławowi Strzeszewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin oraz w 45-lecie pracy naukowej. Po raz pierwszy opublikowane zostały artykuły w innym niż polski języku. Po niemiecku teksty napisali Johannes Messner (Uniwersytet Wiedeński) i Wilhelm Weber (Uniwersytet w Münster), w języku francuskim zaś Philippe Delhaye (Uniwersytet w Louvain) oraz René Coste (Uniwersytet w Lille, wcześniej Uniwersytet w Louvain).

 

Autor: Tomasz Peciakowski
Ostatnia aktualizacja: 25.10.2018, godz. 01:09 - Tomasz Peciakowski