Jerzy Adamczyk
Świeccy misjonarze - pojęcie, kwalifikacje, formacja
Streszczenie
Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku uznaje wiernych świeckich jako zdolnych, zgodnie z własną pozycją w Kościele, do podjęcia dzieła misyjnego w charakterze misjonarzy posłanych przez kompetentną władzę kościelną. W celu właściwego zrozumienia kanonicznej instytucji misjonarza świeckiego, w niniejszym opracowaniu ukazano najpierw, kim są laicy oraz wyeksplikowano prawną definicję misjonarza świeckiego. Z kolei wskazano na konieczność posiadania wymaganych prawem kwalifikacji, aby laik mógł ubiegać się o posłanie misyjne pochodzące od właściwego autorytetu kościelnego. Bowiem nawet posiadanie koniecznego powołania i przymiotów nie jest wystarczające same z siebie, aby być misjonarzem. Istotnym motywem przesądzającym o zaangażowaniu świeckiego w charakterze misjonarza jest posłanie pochodzące od kompetentnej władzy kościelnej.
Wreszcie w oparciu o soborowy dekret Ad gentes ukazano konieczność przygotowania świeckich do pracy w charakterze misjonarzy.
Paweł Garbacz
Metody sztucznej inteligencji w reprezentacji wiedzy prawniczej
Streszczenie
Artykuł porusza problematykę zastosowania metod tzw. inżynierii ontologicznej do gromadzenia i przetwarzania wiedzy prawniczej w systemach komputerowych. Po przedstawieniu najważniejszych wyzwań stojących przed reprezentacją wiedzy w informatyce, omawiam pewne specyficzne problemy związane z prawem i językiem prawniczym. Następnie zarysowuję zasadnicze założenia i metody inżynierii ontologicznej jako działu badań nad sztuczną inteligencją. Zasadniczą częścią artykułu jest prezentacja i porównanie czterech wybranych ontologii prawniczych, czyli formalnych reprezentacji uniwersalnych pojęć z dziedziny prawa.
Marta Greszata-Telusiewicz
Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych
w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa
Streszczenie
Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych w kanonicznym procesie sądowym realizuje się podczas rozstrzygania sporu, do którego zmierza wcześniejsze jego rozpoznanie, tworząc tym samym formalistykę procesową. Rozstrzygnięcie kontrowersji pozostaje dla jej podmiotów najważniejszym etapem iudicium, gdyż wszystkie wcześniejsze działania sądu są dla stron o tyle istotne, o ile zmierzają w kierunku przyznania im oczekiwanego uprawnienia. Uwzględniając fakt, że w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa mogą pojawiać się kwestie incydentalne, które z jednej strony mogą opóźniać iudicium, a z drugiej strony mogą pomagać w jego wyjaśnieniu, musi istnieć w systemie kanonicznego prawa procesowego zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych, jako współtworząca iudicium w jego istocie. Zasada niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych nabiera szczególnego znaczenia w kontekście zasady apelacyjności. Jej istotą jest, bowiem wzmocnienie zasady apelacyjności, w ramach której możliwa jest apelacja od dekretów i wyroków przedstanowczych w sprawach wpadkowych. A wszystko to w imię poszanowania zasady szybkości i ekonomii procesowej, które wynikają z zasady koncentracji, by uskutecznić wykonalność dwóch zgodnych orzeczeń sędziowskich. Daje to podmiotom sporu poczucie bezpieczeństwa od samego początku trwania iudicium, iż ich sprawa nie będzie się niepotrzebnie wydłużała przy jednoczesnej możliwości pełnego jej wyjaśnienia, nawet, jeśli pojawią się kwestie incydentalne, co jest możliwe dzięki istnieniu zasady niepodważalności dekretów i wyroków przedstanowczych w ramach kanonicznego iudicium.
Maciej Jabłoński
Pierwotne i wtórne regulacje prawne Unii Europejskiej dotyczące obszarów wiejskich
Streszczenie
W Unii Europejskiej mamy do czynienia równolegle z dwoma porządkami prawnymi, gdzie rozróżniamy prawo wspólnotowe i prawo wewnętrzne. W prawie wspólnotowym wprowadza się podział na prawo stanowione oraz prawo niestanowione (common law Wspólnot). Nierozłącznym elementem procesu legislacyjnego na poziomie europejskim jest dostosowywanie norm prawnych do zmieniającej się sytuacji faktycznej. Aby nadążyć za zmianami, które niesie postęp społeczno–cywilizacyjny, organy Unii Europejskiej muszą wychodzić takim zjawiskom naprzeciw. Dorobku prawnego Wspólnot, określanego jako acquis communautaire, nie da się sprowadzić do sumy praw państw członkowskich; jak również nie ma on swojego odpowiednika w rozwiązaniach prawnych przyjmowanych w innych organizacjach międzynarodowych
Rolnictwo od zawsze było obszarem, gdzie wspólnotowe prawo odgrywało istotną rolę w procesie kształtowania się prawa w innych obszarach. Wspólnotowe prawo rolne obejmuje swoim zakresem przedmiotowym ponad 60% całego prawa unijnego, co stanowi kilka tysięcy aktów prawnych, niezwykle zróżnicowanych jeżeli chodzi o formę, jak i źródło pochodzenia. Polityka rolna i żywnościowa w krajach europejskich akceptowała fakt cyklicznej natury produkcji rolnej.
Analiza prawa materialnego pozwala stwierdzić, że wspólnotowe prawo pierwotne wyznacza cele, jakie Unia Europejska powinna realizować i obliguje do osiągania tych celów swoje państwa członkowskie. Założenia traktatowe legitymują organy UE do konkretyzacji zakresu przedmiotowego działań w dziedzinie Wspólnej Polityki Rolnej. Akty prawa wtórnego z kolei wyznaczają w sposób jeszcze bardziej ścisły konieczność podejmowania kreślonych działań, wskazując jednocześnie w sposób istotny warunki i granice ram prawno-finansowych. Potwierdza się proces ukierunkowania rolnictwa w stronę rozwoju obszarów wiejskich oraz stanowi się o możliwości wsparcia wspólnotowego i krajowego.
Grzegorz Jędrejek
Skład sądu w sprawie o zmianę zawartego w wyroku rozwodowym orzeczenia o władzy rodzicielskiej (art. 509 k.p.c.)
Streszczenie
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy zmiana przez sąd opiekuńczy orzeczenia o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawartego w wyroku orzekającym rozwód (art. 106 k.r.o.) stanowi sprawę o „ograniczenie władzy rodzicielskiej” w rozumieniu art. 509 k.p.c., która rozpoznawana jest przez skład ławniczy. Zdaniem autora do zakwalifikowania sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej, jako rozpoznawanej przez skład ławniczy, wystarcza, iż we wniosku skierowanym do sądu opiekuńczego zawarte jest żądanie zmniejszenia zakresu władzy jednego z rodziców. Jeżeli we wniosku o przyznanie, powierzenie wykonywania, zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, zawarte jest żądanie ograniczenia władzy jednego z rodziców, sprawę należy zakwalifikować jako sprawę o ograniczenie władzy rodzicielskiej, o której mowa w art. 509 k.p.c., a w konsekwencji będzie rozpoznawana przez skład ławniczy. De lege ferenda za uzasadniony należy uznać postulat objęcia składem ławniczym w postępowaniu nieprocesowym wszystkich spraw dotyczących władzy rodzicielskiej jak i zakazu osobistej styczności z dzieckiem.
Lech Mażewski
Budowa państwa prawa w schyłkowym okresie PRL
Streszczenie
Tak więc od początku 1980 r. do połowy 1987 r. powstały właściwie wszystkie instytucje składające się i dziś na pojęcie państwa prawa (NSA, TS, TK i RPO), chociaż jego budowę trudno było uznać za ukończoną. Wynikało to z licznych ułomności związanych ze sposobem, w jaki został ustanowiony zarówno Naczelny Sąd Administracyjny, jak i Trybunał Konstytucyjny; wystarczy stwierdzić jedynie brak klauzuli generalnej w postępowaniu przed NSA czy też fakt, iż TK nie był właściwie sądem konstytucyjnym, a jedynie organem do badania konstytucyjności i legalności aktów podustawowych. Źródłem tych ułomności była chęć utrzymania monopolu władzy politycznej, chociaż ograniczonej, w rękach kierownictwa PRL.
Mimo wszystko był to duży postęp w zakresie instytucjonalnych gwarancji ochrony praw obywatelskich, dokonany w schyłkowym okresie istnienia PRL, w większości, na co warto zwrócić uwagę, po 13 grudnia 1981 r.
Istnienie kontroli działalności państwa jest niezbędnym warunkiem ochrony praw i wolności obywatela. Taki był sens powstania analizowanego zespołu urządzeń prawnych, który w pierwszych latach po przemianach ustrojowopolitycznych 1989 r. stał się instytucjonalnym fundamentem demokratycznego państwa prawa.
Joanna Misztal-Konecka
Zasady preferencyjnego nabywania tzw. mieszkań zakładowych
Uwagi na gruncie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa
Streszczenie
Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa mieści się w grupie ustaw regulujących niezwykle nośną społecznie problematykę uwłaszczenia, ponieważ ma ona na celu realizację idei powszechnego uwłaszczenia w formie bezpośredniej sprzedaży tzw. mieszkań zakładowych.
Ustawa ta była kilkakrotnie nowelizowana. Ostatecznie znajduje ona zastosowanie do przedsiębiorstw państwowych, z wyłączeniem PKP SA, do spółek handlowych, w odniesieniu do których Skarb Państwa jest podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi, do innych państwowych osób prawnych, z wyłączeniem Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, oraz do mieszkań stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w trwałym zarządzie jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej. W przypadku zbywania mieszkań przez podmioty objęte zakresem ustawy pierwszeństwo do nabycia mieszkania mają najemcy zajmujący mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony lub decyzji administracyjnej o przydziale, pracownicy zbywcy albo poprzednika prawnego zbywcy, z którymi przed dniem 12 listopada 1994 r. zawarto umowę najmu na czas oznaczony związaną ze stosunkiem pracy, a także stale zamieszkali z najemcą w chwili jego śmierci, małżonek, zstępny, wstępny, rodzeństwo, osoba przysposabiająca albo przez niego przysposobiona oraz osoba pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym. Co istotne, pierwszeństwo do nabycia mieszkania w przypadku najemców zajmujących mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony nie jest uzależnione od jakiegokolwiek związku najemcy ze zbywcą mieszkania. Uprawnieni do nabycia mieszkania mogą skorzystać z 6 % zniżki za każdy rok pracy oraz 3 % zniżki za każdy rok najmu mieszkania, niezależnie od tego czy pracowali na rzecz zbywcy lub też od niego wynajmowali nabywane mieszkanie. Nadto emeryci i renciści lub wdowy (wdowcy) po nich korzystają z 95 % zniżki, niezależnie od stażu pracy oraz okresu wynajmowania mieszkania. W przypadku kwestionowania uprawnienia do nabycia mieszkania z zachowaniem pierwszeństwa lub też z zastosowaniem zniżek uprawnionemu nie przysługuje powództwo o zobowiązanie zbywcy do złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży, a jedynie powództwo o ustalenie istnienia spornego uprawnienia do nabycia mieszkania z uwzględnieniem obniżenia ceny.
Bartosz Rakoczy
Umowa przekazania w prawie polskim
Streszczenie
Przedmiotem analizy w artykule jest nowy rodzaj umowy w systemie prawa polskiego - umowa przekazania. W artykule zanalizowano zagadnienia podmiotowe w szczególności co do sytuacji prawnej Skarbu Państwa i gminy oraz zagadnienia przedmiotowe dotyczące praw i obowiązków stron umowy.
Wskazano również na charakterystyczne cechy umowy z punktu widzenia obrotu nieruchomościami i gospodarki nieruchomościami.
Ostatnia aktualizacja: 18.01.2011, godz. 00:41 - Marzena Karbowniczek