Filozofia w KUL jest wszechobecna. Nie przypadkiem najdłużej urząd rektorski w KUL sprawowali filozofowie, od ks. Idziego Radziszewskiego, przez o. Jacka Woronieckiego (także teologa moralisty), ks. Antoniego Szymańskiego (pierwszorzędnie podejmującego kwestie katolickiej nauki społecznej), ks. Józefa Iwanickiego, o. Mieczysława A. Krąpca po ks. Stanisława Wielgusa i ks. Andrzeja Szostka. Jak na średniowiecznych uniwersytetach, filozofia w KUL pełni funkcje propedeutyczne, a studenci wszystkich wydziałów, w sposób nieporównanie gruntowniejszy niż to ma miejsce na innych polskich uczelniach zdobywają ogólną kulturę filozoficzną. W filozofii widzi się bowiem nie tylko alma mater innych dyscyplin naukowych, które się z nich wyłoniły, ale także inspirujący, porządkujący i integrujący racjonalny fundament światopoglądu. W tym kontekście funkcja filozofii jest zbieżna z celem uniwersytetu jakim jest przygotowanie katolickiej elity intelektualnej.

 

Specyfikę filozofii na KUL w okresie międzywojennym, odpowiednio do programu studiów dostosowanego do przepisów państwowych, wyznacza funkcjonowanie dwóch katedr: filozofii (określanej też często jako historii filozofii)  i psychologii w ramach jednej z grup na Wydziale Nauk Humanistycznych. Te ograniczenia instytucjonalne nie miały jednak istotniejszego wpływu na zakres uprawianych na KUL-u dyscyplin filozoficznych, które niejednokrotnie były szerzej reprezentowane niż na wielu uniwersytetach państwowych (wobec powszechnych niemal tendencji redukcjonistycznych).

 

W odniesieniu do dziejów filozofii w KUL w okresie powojennym można wyróżnić dwa nierówne okresy, czyli przed i po utworzeniu Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej, a więc od 1946 r. W okresie pierwszym, tak jak przed wojną, filozofię można było studiować w cyklu czteroletnim na Wydziale Nauk Humanistycznych, co możliwe było także po utworzeniu wydziału filozofii, bowiem przyjęcia studentów filozofii na humanistykę wstrzymano dopiero w 1952 r., a w roku 1955 pozostali tam jeszcze studenci filozofii przeszli na wydział filozoficzny. Równocześnie dziekan nowoutworzonego wydziału pełnił, aż do 1949 r., funkcję prodziekana humanistyki, był bowiem na tym wydziale kierownikiem sekcji filozofii. Należy też pamiętać, że do likwidacji na Wydziale Nauk Humanistycznym grupy filozoficznej większość zajęć na tych sekcjach była prowadzona przez pracowników Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej. Formalnie wydział ten rozpoczął funkcjonowanie 10.11.1946 r., a jego dziekanem został ks. Józef Pastuszka, organizator tej instytucji powstałej z inspiracji ówczesnego bpa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego. Koncepcja wydziału nawiązywała niewątpliwie - co uwidoczniło się już w nazwie - do ideałów filozofii chrześcijańskiej stanowiącej racjonalny fundament światopoglądu chrześcijańskiego, umożliwiający sformułowanie całościowej wizji świata, przekraczającej specjalistyczny wymiar poszczególnych nauk. Równocześnie nawiązano zwłaszcza do ideałów tomizmu lowańskiego postulującego “vetera novis augere”, czyli łączyć dokonania tradycji filozofii wieczystej (arystotelesowsko-tomistycznej) z wynikami współczesnej filozofii i nauki, a tym samym zespalając metodę spekulatywną z historyczno-pozytywną. Jednocześnie, wbrew pozytywizującym tendencjom charakterystycznym dla uniwersytetów państwowych, nie ograniczano się do dyscyplin okołofilozoficznych, preferujących jedynie logikę tradycyjną i matematyczną (nazywaną logistyką), teorię poznania, psychologię i związaną z nią pedagogikę, oraz historię filozofii, ale także ontologię, teodyceę, kosmologię filozoficzną i etykę, a więc dyscypliny stanowiące serce filozofii wieczystej. Program czteroletnich, a następnie pięcioletnich studiów obejmował nie tylko obowiązkowe wykłady i ćwiczenia o charakterze kursorycznym (na dwu, a potem trzech latach), ale także znaczną liczbę zajęć fakultatywnych (wykłady, konwersatoria i ćwiczenia monograficzne).

 

W odniesieniu do struktury organizacyjnej Wydziału Filozofii wyróżnia się następujące etapy: do roku 1950 funkcjonowała struktura monolityczna (choć należy pamiętać, że w początkach funkcjonowania wydziału jego studentami byli równocześnie klerycy Wyższego Seminarium Duchownego w Lublinie inkorporowanego do Wydziału Teologicznego), następnie nastąpił podział na dwie sekcje (Sekcję Teoretyczną i Sekcję Praktyczną, która została wzmocniona pracownikami likwidowanego od 1948 r. Wydziału Prawa i Nauk Społecznych), gdy etap trzeci (od 1957 r.) wyznacza podział na cztery specjalizacje (Specjalizację Filozofii Teoretycznej, Specjalizację Praktyczną, nazywaną od 1975 r. Specjalizacją Filozoficzno-Społeczną, Specjalizację Filozoficzno-Psychologiczną oraz Specjalizację Filozofii Przyrody). Etap kolejny określa reaktywowanie w 1981 r. Wydziału Nauk Społecznych (zawieszonego w roku 1949, a zamkniętego w 1952 r. przez władze PRL), na którym ukonstytuowały się Sekcja Społeczna (w istocie społeczno-socjologiczna), Sekcja Psychologii oraz reaktywowana w 1980 r. na Wydziale Nauk Humanistycznych Sekcja Pedagogiki, a w 1983 zaczęła funkcjonować Sekcja Ekonomii. Na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej pozostały więc dwie specjalizacje, zwane od 1984 r. znów sekcjami, przy czym od 1992 r. z specjalizacja filozoficznoprzyrodnicza przekształciła się w Sekcję Filozofii Przyrody i Ochrony Środowiska (w związku z tym od tego roku można było studiować filozofię przyrody lub ochrony środowiska), które wraz z sekcją matematyczną o nachyleniu informatycznym (utworzoną w 1996 r.) stały się podstawą ukonstytuowanego ostatecznie od II semestru roku akademickiego 1997/98 Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Na Wydziale Filozofii (nazwa przyjęta w statucie uniwersytetu z 1991 r.) pozostały znów więc dwie sekcje filozoficzne, ale tym razem: Sekcja Filozofii Teoretycznej oraz Sekcja Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych. Zgodnie z wymogami statutu KUL z r. 2006 noszą one nazwę Instytutu Filozofii Teoretycznej oraz Instytutu Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych. W roku akademickim 2006/07 na wydziale uruchomiono studia z zakresu kulturoznawstwa.

 

Strona 1 z 11 :: Idź do strony: [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Autor: Stanisław Janeczek
Ostatnia aktualizacja: 30.07.2015, godz. 11:08 - Andrzej Zykubek