I. Powstanie Katedry:

Katedra powstała w 1984 r. Jej założycielem i pierwszym kierownikiem (do 2005 r.) był ks. prof. dr hab. Jan Chwałek – muzykolog i organmistrz.

Ks. Chwałek wyznaczył kierunki badań Katedry i wypracował metodologię badań. Wraz z zatrudnianiem nowych pracowników, obszary badawcze były stopniowo rozszerzane, a metodologia udoskonalana.

 

II. Pracownicy Katedry:

(szczegóły w zakładce Pracownicy)

Obecni:

- dr hab. Maria Szymanowicz, prof. KUL – kierownik

- dr hab. szt. muz. Elżbieta Charlińska, adiunkt

- dr hab. szt. muz. Jadwiga Kowalska, adiunkt

- dr Andrzej Gładysz, adiunkt

- o. dr Julian Mieczysław Śmierciak OFM, adiunkt

Byli:

- ks. prof. dr hab. Jan Chwałek

- ks. dr Jarosław Kisieliński

 

III. Przedmiot badań Katedry:

- historia organów

- działalność firm organmistrzowskich

- budowa organów

- traktaty teoretyczne o budowie i strojeniu organów

- systemy muzyczne

- struktura brzmieniowa

- akustyka organów

- estetyka prospektów organowych

- twórczość na organy kompozytorów polskich i zagranicznych

- zagadnienia wykonawcze muzyki organowej

- instrumenty muzyczne w wojsku

- historia wojskowości

 

IV. Dorobek naukowy pracowników Katedry:

- ks. prof. dr hab. Jan Chwałek: 1 książka, ok. 70 artykułów, 27 haseł encyklopedycznych, 7 dokumentacji zabytkowych organów, ok. 60 referatów na konferencjach krajowych i zagranicznych (obszary badań: budowa organów, traktaty teoretyczne o budowie i strojeniu organów, systemy muzyczne, struktura brzmieniowa)

- dr hab. Maria Szymanowicz, prof. KUL: 9 książek, ok. 60 artykułów, 1 hasło encyklopedyczne, redakcja 5 monografii, kilkanaście referatów na konferencjach krajowych (obszary badań: budowa organów, historia organów, działalność firm organmistrzowskich, muzyka liturgiczna)

- dr Andrzej Gładysz: 2 współautorskie książki popularnonaukowe, ok. 60 artykułów, 37 haseł encyklopedycznych, redakcja 8 monografii, ok. 60 referatów na konferencjach i seminariach naukowych, w tym 8 na międzynarodowych i zagranicznych, członek redakcji „Przeglądu Historyczno-Wojskowego” (obszary badań: budowa organów, historia organów, działalność firm organmistrzowskich, historia wojskowości, instrumenty muzyczne w wojsku)

- o. dr Julian Mieczysław Śmierciak OFM: 9 artykułów, 1 hasło encyklopedyczne, kilkanaście referatów na konferencjach krajowych (obszary badań: budowa i akustyka organów, historia organów bernardyńskich)

- ks. dr Jarosław Kisieliński: 11 artykułów, 3 hasła encyklopedyczne, kilka referatów na konferencjach krajowych (obszary badań: budowa organów, traktaty teoretyczne o budowie organów, struktura brzmieniowa, prospekty organowe)

 

Katedra wydaje „Studia Organologica”, jako serię wydawniczą. Dotychczas ukazało się 6 tomów.

 

V. Działalność praktyczna pracowników Katedry:

- ks. prof. dr hab. Jan Chwałek był dyplomowanym organmistrzem. Zbudował 9-cioro organów, przebudował 3 instrumenty, na zlecenie Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków kierował pracami konserwatorskimi XVII-wiecznych organów w Kazimierzu Dolnym i Olkuszu. Osobiście wykonał kilkadziesiąt remontów organów w kościołach parafialnych, głównie diecezji sandomierskiej. Wykonał kilkadziesiąt projektów nowych organów, uczestniczył w wielu komisjach konserwatorskich.

- dr hab. Maria Szymanowicz, prof. KUL, wykonała ok. 160 kart inwentaryzacyjnych zabytkowych organów (d. województwo radomskie i lubelskie), jest członkiem Komisji ds. Muzyki Kościelnej Diecezji Radomskiej, występuje jako ekspert przy pracach konserwatorskich organów w diecezji radomskiej.

- dr Andrzej Gładysz prowadzi działalność ekspercką w zakresie inwentaryzacji organów oraz analizy struktury brzmieniowej, uczestniczył jako pomocnik w kilkunastu budowach i remontach organów, zdobywając praktyczną wiedzę z zakresu budowy instrumentów.

- o. dr Julian Mieczysław Śmierciak OFM zajmuje się badaniami akustycznymi organów i realizacją dźwięku. Zorganizował studio nagrań w Instytucie Muzykologii KUL (ob. Instytut Nauk o Sztuce). Założył i prowadzi zakonne Studio Nagrań i Wydawnictwo Muzyczne FANFARA.

 

VI. Działalność artystyczna pracowników Katedry: (szczegóły w zakładce Pracownicy)

- dr hab. Elżbieta Charlińska – organy

- dr hab. Jadwiga Kowalska – organy

- dr Andrzej Gładysz – śpiew solowy (tenor), chór, konferansjer

 

VII. Prace dyplomowe powstałe w Katedrze:

- 19 rozpraw doktorskich

- 158 prac magisterskich+

- 53 prace licencjackie+

Zakres tematyczny prac dyplomowych: budowa organów, historia organów w Polsce i za granicą (Włochy, Niemcy, Anglia, Ukraina, Rosja, Białoruś), działalność firm organmistrzowskich, akustyka organów, traktaty teoretyczne, literatura na temat organów, inne instrumenty – fisharmonie, dzwony i fortepiany, kultura muzyczna poszczególnych parafii i dekanatów, szkolnictwo muzyczne, muzyka liturgiczna, historia muzyki, działalność orkiestr i zespołów muzycznych.

 

VIII. Pomoce naukowo-dydaktyczne:

Katedra Instrumentologii dysponuje szeregiem specjalistycznych urządzeń potrzebnych do prowadzenia zajęć dydaktycznych i badań nad organami. We własnym zakresie przygotowano modele wiatrownicy klapowo-zasuwowej i stożkowej z wzorcowymi piszczałkami, modele miechów i urządzenia Tremolo. Są pojedyncze piszczałki organowe (wargowe i językowe), różnych kształtów i menzur, reprezentatywne dla poszczególnych głosów. Ponadto – elektroniczne urządzenia do syntezy i badań akustycznych dźwięku (syntezator cyfrowo-analogowy, mikrofony pomiarowe, programy komputerowej analizy dźwięku i akustyki pomieszczeń).

 

IX. Współpraca z innymi ośrodkami:

- Narodowy Instytut Dziedzictwa

- Uniwersytet Wrocławski

- Uniwersytet Opolski

- Akademia Muzyczna w Katowicach

- Archidiecezja Lubelska

- Diecezja Radomska

- Filharmonia Lubelska

- Teatr Muzyczny w Lublinie

- Filharmonia Dolnośląska w Jeleniej Górze

 

oprac. Maria Szymanowicz