Jerzy Adamczyk

Kompetencje legislacyjne biskupa diecezjalnego w świetle KPK w zakresie munus docendi

Streszczenie

 

Artykuł przedstawia problematykę kompetencji prawodawczych w zakresie munus docendi, jakie Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku przyznaje biskupom diecezjalnym.

Niektóre z przepisów kodeksowych mają charakter obligatoryjny, a inne fakultatywny.

Spośród wszystkich zadań biskupa diecezjalnego na czoło wysuwa się obowiązek nauczania. Zadania te biskup wykonuje albo osobiście, lub też za pośrednictwem i przy pomocy kapłanów, a nawet wiernych świeckich. W tym ostatnim wypadku jest on głównym organizatorem i kierownikiem nauczania. Zasadniczym przejawem kierownictwa całą dziedziną nauczania kościelnego w diecezji jest biskupie ustawodawstwo z zakresie munus docendi.

Po naszkicowaniu krótkiego wstępu ukazano, według systematyki kodeksowej, dziedziny nauczycielskiego zadania Kościoła, które biskup diecezjalny władny jest uregulować kanonicznie.

Wspomniany hierarcha, będąc jedynym prawodawcą w swoim Kościele partykularnym ma więc obowiązek lub możliwość uregulowania niektórych zagadnień z zakresu urzędu nauczycielskiego w takich dziedzinach jak: działalność ekumeniczna katolików, przepowiadanie Słowa Bożego, nauczanie katechetyczne, dzieło misyjne Kościoła partykularnego, formacja religijna w szkołach oraz środki społecznej komunikacji.

W dziedzinie katechizacji więcej uwagi poświęcono problematyce Wydziału Katechetycznego kurii biskupiej, dochodząc do wniosku, że mimo iż KPK o tym nie wspomina, to jednak jest to instytucja obowiązkowa do powołania na podstawie prawa patrykularnego.

Wspomniane kompetencje prawodawcze może biskup zrealizować zarówno na synodzie, jak i poza nim.

Końcową część artykułu stanowią wnioski wynikające z analizy przepisów kodeksowych i najnowszych dokumentów kościelnych.

 

Agata Barczewska-Dziobek

Jacek Dziobek-Romański

 

Informacja o środowisku w kontekście realizacji prawa jednostki do dobrej administracji. Zagadnienia wybrane

Streszczenie

 

Jednostka w demokratycznym państwie ma prawo oczekiwać od organów tego państwa przedstawienia prawdziwej informacji na temat otoczenia w jakim jednostka ta się znajduje. Dotyczy to szeregu spraw: bezpieczeństwa i porządku publicznego, zdrowia, dostępu do informacji o zamierzeniach władzy publicznej, finansowanej przecież z danin publicznych itp. Jedna z podstawowych kwestii dotyczących bezpieczeństwa jednostki, a więc niezakłóconego funkcjonowania, jest jego otoczenie które ma wpływ przecież na jego zdrowie i to w ścisłym znaczeniu. Otoczenie to zaś, to przede wszystkim stan środowiska naturalnego, którego wpływu na kondycję psychiczną, fizyczną i zdrowotną jednostki nie sposób przecenić. Prawa jednostki muszą być zatem skorelowane z obowiązkami takiego państwa, działającego przez swoje instytucje, które to obowiązki w podstawowym zakresie powinny obejmować upublicznienie informacji o stanie środowiska, w którym jednostka funkcjonuje.

Analizując polski system prawny pod kątem dostępu do informacji publicznej o stanie środowiska naturalnego autorzy dochodzą do wniosku, iż dostęp jednostki do takiej informacji ma charakter najszerszy, pełny, nieograniczony. Jakakolwiek informacja na temat stanu środowiska naturalnego, czynników wpływu na nie, działań podmiotów kształtujących środowisko naturalne, podmiotów korzystających z zasobów środowiska itp. będąca w posiadaniu organu administracji publicznej musi być upubliczniona w publicznych sieciach telekomunikacyjnych – internecie, a więc dostęp do tej informacji zależy wyłącznie od woli osoby zainteresowanej i nie podlega jakiemukolwiek ograniczeniu, choćby z uwagi na istnienie interesu prawnego lub faktycznego, czy też z uwagi na sposób wykorzystywania uzyskanej informacji o stanie środowiska. I chociaż katalog informacji zamieszczanych powszechnie dostępnych w publicznych sieciach telekomunikacyjnych ma charakter zamknięty, bowiem normy wymieniają zakres przedmiotowy informacji podlegających udostępnieniu w ten sposób, to jednak każdy do pozostałych informacji o stanie środowiska ma zagwarantowany dostęp, o ile tylko wystąpi z wnioskiem o ich udostępnienie. Widać więc, że sposób dystrybucji tych informacji nie podlega żadnemu ograniczeniu. Podkreślić także należy, iż podmiotem uprzywilejowanym w uzyskaniu informacji o stanie środowiska jest jednostka i choć w zakresie prawa administracyjnego jednostka będąca obywatelem ma większe prawa niż cudzoziemiec, to jednak w tym przypadku rozróżnienie pomiędzy obywatelem a cudzoziemcem nie ma praktycznego znaczenia: informacja o stanie środowiska udostępniana jest każdemu bez względu na jego status w państwie: obywatelstwo lub jego brak. Dyspozycje polskiego ustawodawcy w dziedzinie udostępniania informacji o stanie środowiska w pełni odzwierciedlają standardy międzynarodowe określone w Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji, stwierdzić należy zatem, że prawo polskie spełnia ostre standardy międzynarodowe w dziedzinie dostępu do informacji o stanie środowiska naturalnego.

 

Grzegorz Jędrejek

 

Prawo do kwatery przydzielonej żołnierzowi zawodowemu a stosunki majątkowe małżonków

Streszczenie


Żołnierze służby stałej (tzw. żołnierze zawodowi) otrzymują decyzję o prawie do zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym (tzw. kwatera stała). Prawo do zamieszkiwania w przydzielonym lokalu, pomimo wydania decyzji jedynie na rzecz małżonka – żołnierza zawodowego, wchodzi w skład wspólności majątkowej. Za takim rozwiązaniem przemawia wykładnia art. 33 KRO. Dopuszczalna wydaje się także analogia legis z art. 6801 KC. W przypadku podziału prawa do kwatery stałej, w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego małżonków, odpowiednie zastosowanie znajdzie najczęściej art. 212 § 1 KC, zgodnie z którym jeden z małżonków otrzyma prawo do kwatery stałej z obowiązkiem spłaty drugiego.

 

MargitaaProkeinová

Iveta Fedorovičová

 

Słuszność taktyki i metodyki przesłuchania oskarżonego i świadka

 

Streszczenie

 

Każde państwo przykłada dużą uwagę do regulacji postępowania karnego, jako że dotyczy ono praw podstawowych i wolności. Ważnym jest, by je przestrzegać i respektować, aby nie naruszać godności ludzkiej, ale by jednocześnie wymierzać sprawiedliwość w ramach procedury przeprowadzania dowodów, która jest istotną częścią postępowania karnego.

Od dawna metody i sposoby przeprowadzania dowodów są przedmiotem różnych artykułów, monografii, studiów, itp. Polityka i techniki dowodzenia w postępowaniu karnym w zależności od różnych czynników społecznych i politycznych, podlegały zmianom i rozwojowi na przestrzeni lat.

Jednym z rodzajów dowodów w postępowaniu karnym są wyjaśnienia oskarżonego i zeznania świadków. W artykule zostały przedstawione sposoby przesłuchiwania świadków z metodologicznego i taktycznego punktu widzenia, które kryminalistyka jako dziedzina naukowa musi uwzględniać. Natomiast, w postępowaniu karnym, należy ściśle przestrzegać wszystkich procedur tak, aby nie narażać się na nieważność względną lub bezwzględną postępowania dowodowego. Z tego płynie wniosek, że szczególna uwaga musi być poświęcona zarówno kryminalistycznym aspektom, jak i tym dotyczącym postępowania karnego.

Wszelkie techniki przeprowadzania dowodów muszą zatem wynikać z określonych zasad, które stanowią podstawę postępowania karnego.

Jeśli chodzi o politykę i techniki przesłuchania, artykuł odnosi się również do stosowania wariografu. W Słowacji, pomimo sceptycznego nastawienia odpowiednich organów do tego rodzaju metody przesłuchiwania, miały już miejsce procesy dopuszczające zastosowania wariografu. Stosowanie jednak jest dopuszczane w postępowaniu dowodowym w określonych przypadkach. Istnieją techniki kryminalistyczne, które nie są przewidziane prawem, ale mogą być stosowane, jeśli nie są sprzeczne z odpowiednimi przepisami prawnymi. Nie można bowiem argumentować, że nie wyniki eksperymentu nie przewidzianego przepisami prawa, nie można zastosować w postępowaniu dowodowym. Należy stwierdzić, że sądy w sposób niekonsekwentny stosują wiedzę, jaką oferuje kryminalistyka, co odbija się na standardach prowadzenia postępowania. W ramach postępowania sądowego (szczególnie przeprowadzania postępowania dowodowego), występują liczne braki, które obniżają standard postępowania dowodowego sądów, podobnie jak przeładowanie sądów.

 

Dorota Pyć

 

Zgodność prawna w kontekście planowanej budowy gazociągu północnego w obszarze Morza Bałtyckiego

Streszczenie


Planowana na dnie Morza Bałtyckiego budowa i w przyszłości użytkowanie Gazociągu Północnego wywołują wiele dyskusji. Kontrowersje wokół tego tematu narastały przez kilka ostatnich lat. Koncentrują się one na problemach związanych z wyważaniem zasad, celów i stanowisk dotyczących: właściwej ochrony środowiska i zasobów naturalnych Bałtyku, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w całej Unii Europejskiej, obaw przed niekontrolowanym umocnieniem się pozycji Rosji w basenie Morza Bałtyckiego i w Europie. Podmioty z różnych państw położonych nad Bałtykiem, zaangażowane w ramach procesów podejmowania decyzji borykają się z trudnościami w argumentacji swoich stanowisk, często je zmieniając.

Na tym tle, wnioski płynące z analizy rezolucji Parlamentu Europejskiego z lipca 2008r., nie są zaskoczeniem. W centrum problemów znajdują się zasady prawa: zasada prewencji i przezorności, zasada obowiązku współpracy i solidarności oraz zasada obowiązku ochrony środowiska i odpowiedzialności za ochronę środowiska morskiego. Celem Unii Europejskiej jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, celem jest też osiągnięcie dobrego stanu środowiska morskiego, wreszcie celem jest dążenie do pełnej integracji. Stanowiska są różne, podobnie jak różne są argumenty.

Zgodnie z konwencją o prawie morza z 1982r., która jest określana mianem „konstytucji mórz i oceanów”, i której Wspólnota Europejska jest stroną, wszystkie państwa położone nad morzami półzamkniętymi, a takim morzem jest Bałtyk, powinny współpracować ze sobą wykonywaniu swoich praw i obowiązków przewidzianych konwencją o prawie morza. To właśnie ta konwencja tworzy reżim prawny i określa status prawny obszarów morskich. Obowiązek współpracy określony w art. 123 tej konwencji odnosi się m.in. do wszelkich instalacji i konstrukcji budowanych na dnie mórz i oceanów, w tym również Bałtyku. Sprawa Gazociągu Północnego prowadzi do konkluzji o ignorowaniu prawa międzynarodowego, a w szczególności zasad wypracowanych przez społeczność międzynarodową w ciągu wielusetletniej praktyki.

 

Piotr Zacharczuk

 

Obowiązek zapewnienia sieci zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji

Streszczenie


Wprowadzający pojazdy na gruncie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji zostali obciążeni obowiązkiem zapewnienia powstania i funkcjonowania sieci zbierania wraków samochodowych. Sieć zbierania pojazdów powinna być tak zorganizowana, aby zapewnić właścicielowi możliwość oddania pojazdu wycofanego z eksploatacji do punktu zbierania pojazdów lub stacji demontażu, położonych w odległości nie większej niż 50 km w linii prostej od miejsca zamieszkania albo siedziby właściciela pojazdu. Wprowadzający pojazd, który wprowadza na terytorium kraju nie więcej niż 1 000 pojazdów w roku kalendarzowym, może nie zapewniać sieci. Jednakże wówczas taki wprowadzający pojazd, który nie zapewnia sieci, oraz podmiot niebędący przedsiębiorcą, który dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu, są obowiązani do wniesienia, na odrębny rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, opłaty w wysokości 500 zł od każdego pojazdu wprowadzonego na terytorium kraju. Wprowadzający pojazd, który jest obowiązany do zapewnienia sieci lub który złożył oświadczenie o podleganiu temu obowiązkowi i nie wypełnia go, jest obowiązany do naliczenia i wpłacenia opłaty za brak sieci. Obowiązek zapewnienia sieci zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji może być zrealizowany poprzez bezpośrednie utworzenie sieci we własnym zakresie przez wprowadzającego pojazdy przy wykorzystaniu własnego potencjału gospodarczego. Obowiązek ten również może być wykonany poprzez zawarcie wszelkich umów pomiędzy uczestniczącymi w tworzeniu sieci zbierania pojazdów podmiotami w oparciu o przepisy prawa cywilnego, które gwarantują wprowadzającemu, że właściciele pojazdów będą mogli oddawać swoje pojazdy do punktu zbierania pojazdów lub stacji demontażu, położonych w odległości nie większej niż 50 km w linii prostej od miejsca zamieszkania lub siedziby właściciela pojazdu.

 

Agnieszka Ziółkowska

 

Świadek i jego zeznania w ogólnym postępowaniu administracyjnym

Streszczenie

 

Przedmiotem artykułu została objęta problematyka jednego z nazwanych dowodów w ogólnym postępowaniu administracyjnym, jakim jest dowód ze świadka. Punktem wyjścia dla szczegółowych rozważań stała się kwestia określenia zakresu pojęcia „dowód” w świetle regulacji kodeksowej oraz istota i znaczenie postępowania dowodowego. W dalszej części zaprezentowano dowód ze świadka w kontekście procesowym, z uwypukleniem jego roli w dochodzeniu przez organ administracyjny do prawdy obiektywnej. Przedstawiono faktyczne i prawne przyczyn niezdolności bycia świadkiem w jurysdykcyjnym postępowaniu administracyjnym oraz dwie instytucje: odmowę zeznań i prawo odmowy odpowiedzi na pytania. Zwrócono ponadto uwagę na problematykę zeznań świadka, utrwalania i artykułowania zapamiętanych faktów. W konkluzji podkreślono, iż właściwe zebranie i ocenienie materiału dowodowego we wzajemnej łączności stanowi podwaliny prawidłowego rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej .

 

Bronisław W. Zubert

Prawo do sakramentów świętych

Streszczenie

 

Uświęcające zadanie Kościoła najpełniej dokonuje się w sakramentach. Są one działaniem Boga w Kościele, przyczyniają się do uświęcenia człowieka i budowania Mistycznego Ciała Chrystusa. Prawo do sakramentów stanowi niejako kontynuację prawa każdego człowieka do chrztu. Jest ono zakorzenione w uczestnictwie wszystkich wiernych w potrójnym urzędzie Chrystusa, jednocześnie stanowi konstytutywny status wszystkich ochrzczonych. W artykule podjęto próbę wykładni norm dotyczących zarówno podmiotów uprawnionych do przyjęcia sakramentów, jak i podmiotów zobowiązanych do szafowania nimi. Wskazano na ograniczenia prawa do sakramentów, wśród których szczególną uwagę zwrócono na warunki, jakie muszą spełniać wierni proszący o sakrament. Do warunków tych prawodawca zalicza: właściwą prośbę, odpowiednią dyspozycję oraz brak zakazu prawnego.

 

Autor: Marzena Rzeszót
Ostatnia aktualizacja: 05.05.2009, godz. 13:57 - Marzena Karbowniczek