JAK ROZMAWIAĆ Z OSOBAMI NIESŁYSZĄCYMI I SŁABOSŁYSZĄCYMI ?

 

W pracy z osobami niesłyszącymi potrzebne są umiejętne usta i ręce, które potrafią wyrażać miłość i przekazywać prawdę.

 

  1. Przede wszystkim nie bój się rozmowy z kimś, kto źle słyszy lub nie słyszy. Nie obawiaj się, że nie potrafisz porozumieć się z nim, że będziesz źle zrozumiany. Twoje przyjazne zachowanie, życzliwość, chęć rozmowy, spokój i wytrwałość mają nieocenioną wartość dla osoby niesłyszącej, która potrzebuje rozmów z innymi ludźmi tak samo jak każdy człowiek.
  2. Stań lub usiądź w taki sposób, żeby osoba niesłysząca mogła dokładnie z bliska widzieć Twoją twarz i ręce (twarz powinna być na wysokości twarzy rozmówcy, dobrze oświetlona, nie zasłonięta).
  3. Uważnie i cierpliwie słuchaj tego, co mówi Twój rozmówca. Nie zrażaj się, jeśli nie od razu wszystko zrozumiesz. Możesz poprosić o powtórzenie. Po pewnym czasie na pewno uda Ci się zrozumieć więcej.
  4. Nie zrażaj się napiętym wyrazem twarzy niesłyszącego rozmówcy. Zazwyczaj takie napięcie świadczy o niezwykle intensywnej koncentracji uwagi, a nie o wrogości lub innych negatywnych emocjach.
  5. Mów w sposób naturalny: głośno, ale nie krzycząc; powoli, ale płynnie, nie dzieląc na sylaby, zachowując prawidłowy akcent oraz intonację.
  6. Poruszaj ustami wyraźnie, ale bez nadmiernie szerokiego ich otwierania; nie stosuj przesadnie "wyrazistej" artykulacji, ponieważ to utrudnia czytanie z ust.
  7. Na początku rozmowy jasno określ jej temat; nie zmieniaj tematu bez zapowiedzi (każdą zmianę tematu wyraźnie i jasno sygnalizuj).
  8. Używaj pełnych zdań, ale nie nazbyt skomplikowanych i wyszukanych.
  9. Jeśli Twój rozmówca czegoś nie zrozumie, powtórz tę samą myśl innymi słowami, starając się wyjaśnić jej sens (być może niektóre słowa nie są znane osobie niesłyszącej). Nie należy powtarzać wielokrotnie tych samych słów głośniej i wolniej.
  10. Używając gestów pomocniczych, staraj się, aby były one jednoznaczne. Nie używaj zbyt wielu gestów (dla niesłyszących wszystkie gesty mają znaczenie, więc możesz być zrozumiany niezgodnie z Twoją intencją). Nie używaj gestów bez znaczenia.
  11. Staraj się zachowywać wyrazisty i jednoznaczny wyraz twarzy, zgodny z treścią wypowiadanych słów. Nie należy przesadnie "uprzejmie" uśmiechać się w czasie mówienia. "Sztuczny" uśmiech zniekształca artykulację i utrudnia czytanie z ust.
  12. W celu ułatwienia wzajemnego rozumienia się możesz używać pisma. Pisz starannie, dbając o prawidłowy kształt liter. Używaj zdań pełnych, słów jednoznacznych. Słowa, których Twój rozmówca nie zrozumie, wyjaśnij lub zastąp innymi.
  13. Czytając pisemne wypowiedzi osoby niesłyszącej, nie zrażaj się błędami i usterkami językowymi i stylistycznymi. Pamiętaj, że człowiek, który nie słyszy od urodzenia, ma wielkie trudności w opanowaniu języka. Zamiast dezaprobować błędy, należy raczej podziwiać wysoki poziom władania językiem mimo tych trudności.
  14. Traktuj każdego człowieka niesłyszącego z należnym mu szacunkiem; nie daj się zwieść popularnym stereotypom, deprecjonującym głuchych i przypisującym im różnorakie ograniczenia intelektualne i wady charakteru.

 

Warto wiedzieć, że:
  1. Osoba niesłysząca ma ogromne trudności, gdy w rozmowie uczestniczą trzy lub więcej osób. Trudno jej zorientować się, kto w danym momencie mówi i skoncentrować uwagę na każdej kolejnej wypowiedzi. W takiej sytuacji należy zadbać o to, aby rozmówcy zabierali głos po kolei i za każdym razem sygnalizowali, gdy zaczynają mówić.
  2. Niektórzy niesłyszący, zwłaszcza ci, którzy wychowali się w rodzinach i w szkołach razem z innymi niesłyszącymi, posługują się językiem migowym (w Polsce: klasycznym polskim językiem migowym, który jest naturalnym językiem tworzonym przez wspólnotę komunikacyjną niesłyszących). Opanowanie tego języka pozwala na swobodne komunikowanie się z tą grupą osób.
  3. W szkołach specjalnych dla niesłyszących oraz w telewizyjnych programach dla nie-słyszących stosuje się specjalne sztuczne połączenie mowy ze znakami zapożyczonymi z języka migowego i alfabetem palcowym, czyli tzw. system językowo-migowy.
  4. Najdogodniej jest prowadzić rozmowy z niesłyszącymi korzystając z fonogestów (systemu specjalnych gestów pomocniczych), które służą do wizualizacji mowy; zarówno osoba słysząca, jak i niesłysząca musi biegle opanować ten sposób mówienia.

 

Prof. dr hab. Kazimiera Krakowiak
Autor: Aleksandra Borowicz
Ostatnia aktualizacja: 27.11.2016, godz. 00:23 - Aleksandra Borowicz