Prowadzący
Liczba godzin: 60
Liczba punktów ECTS: 4
Efekty kształcenia
Student:
- Poznaje problemy z zakresu logopedii, z jakimi może spotkać się nauczyciel – polonista w pracy zawodowej.
- Opanowuje umiejętności pracy z uczniem z trudnościami szkolnymi wynikającymi z niedostatecznego opanowania języka, takimi jak: opóźniony rozwój mowy, dysleksja rozwojowa, zaburzenia słuchu fonematycznego, niedosłuch, nieprawidłowa emisja głosu, jąkanie, upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim.
- Poznaje specyficzne dla wymienionych zaburzeń sposoby terapii, takie jak, np. logorytmika, Metoda Dobrego Startu, Gimnastyka Mózgu, stymulacja audio-psycho-lingwistyczna A. Tomatisa, które mogą być wykorzystane na lekcjach języka polskiego, a także na zajęciach wyrównawczych.
- Opanowuje umiejętność analizowania, rozwiązywania problemów szkolnych oraz współpracy ze specjalistą - logopedą.
Forma zaliczenia przedmiotu
Obecność (2 nieobecności dopuszczalne), aktywna praca podczas zajęć, przygotowywanie diagnozy oraz oceny czytania i pisania wybranego ucznia z klas 4-6.
Treści programowe
Przedmiotem zajęć są podstawowe zagadnienia z zakresu logopedii, a więc zagadnienia obejmujące wiedzę lingwistyczną, biologiczną, pedagogiczną oraz psychologiczną, wykorzystywaną w opisie i terapii zaburzeń języka i mowy. Omówione zostaną cztery grupy zagadnień:
I Mowa, jej składniki i rozwój
- Mowa i jej mechanizmy: język, mówienie, tekst, rozumienie, funkcja mowy, mowa a język, składniki mowy, mówienie, nadawanie, rozumienie, odbiór, anatomiczno - fizjologiczne podstawy mowy, lingwistyczne, biomedyczne i psychologiczne ujęcie mowy.
- Kształtowanie się mowy dziecka: okresy rozwojowe w opanowywaniu mowy, czynniki wpływające na rozwój mowy.
II Klasyfikacja zaburzeń mowy
- Zaburzenia komunikacji językowej (wyjaśnienie podstawowych pojęć); klasyfikacje zaburzeń mowy: istota, objawy i przyczyny zaburzeń mowy; klasyfikacja zaburzeń mowy – przyczynowa, objawowa, językoznawcza, neurofizjologiczna.
III Techniki terapii logopedycznej dzieci w wieku szkolnym
- Dyslalia.
- Jąkanie; giełkot.
- Zaburzenia mowy dzieci upośledzonych umysłowo.
- Zaburzenia mowy dzieci niedosłyszących.
- Zaburzenia mowy dzieci z rozszczepem podniebienia.
- Zaburzenia dysartryczne u dzieci.
- Zaburzenia komunikacji związane z zaburzeniami psychicznymi.
- Autyzm.
- Zespół Aspergera.
- Problemy językowe dzieci.
- Problemy językowe dzieci. Rozwój aktywności twórczej dzieci w sferze języka.
- Definicje czytania i pisania.
- Percepcja wzorkowa, słuchowa.
- Integracja percepcyjno – motoryczna.
- Lateralizacja.
- Diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
- Dysleksja rozwojowa – definicja, klasyfikacja; objawy ryzyka dysleksji; logopedyczna terapia dzieci z dysleksją rozwojową.
IV Zaburzenia mowy a trudności szkolne
- Metodyka ogólna diagnozy i terapii logopedycznej.
- Metoda 18 Struktur wyrazowych.
- Metoda Dobrego Startu.
- Metoda A. Tomatisa.
- Logorytmika.
- Logopedia artystyczna – kultura żywego słowa.
Literatura
- Błeszyński J., Mowa i język dzieci z autyzmem. Wybrane zagadnienia, Słupsk 1998.
- Bobkowicz-Lewartowska L., Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii, Kraków 2000.
- Bogadnowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole, Gdynia 2005.
- Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., Metoda Dobrego Startu. Piosenki do rysowania, Gdańsk 2006.
- Bogdanowicz M., Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania według Hany Tymichowej, Lublin 1999.
- Bogdanowicz M., Integracja percepcyjno-motoryczna. Teoria - diagnoza – terapia, Warszawa 2000.
- Bogdanowicz M., O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Lublin 1994.
- Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Gdańsk 2003.
- Bula D., Krzyżyk D., Niesporek-Szmburska B., Synowiec H., Dziecko w świecie języka, Kraków 2004.
- Buryn U., Hulboj T., Kowalska M., Podziemska T., Mój uczeń nie słyszy. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych, Warszawa 2001.
- Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków 2001.
- Cytowska B., Winczura B. (red.), Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne, Kraków 2005.
- Czajkowska I. Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Poradnik dla nauczycieli, Warszawa 1992.
- Danielewicz D., Pisula E. (red.), Terapia i edukacja osób z autyzmem. Wybrane Zagadnienia, Warszawa 2003
- Delacato C.H., Dziwne i niepojęte. Autystyczne dziecko, Warszawa 1995.
- Domagała M., Mirecka U., Dziecko dyslektyczne z zaburzeniami lateralizacji – możliwości i ograniczenia terapii w starszym wieku szkolnym, „Logopedia” 2001 t. 29.
- Gałkowski T., Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym, Warszawa 1995.
- Gałkowski T., Jastrzębowska T., Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole 2001.
- Gawęda K., Łazewski J., Uczymy się poprawnej wymowy, Białystok 2005.
- Górniewicz E., Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, Toruń 1998.
- Górniewicz E., Trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci, Olsztyn 2001.
- Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz J., Wojtak M., Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych, Warszawa 1995.
- Graban J., Sprawka R., Trening słuchu, Gdańsk 2007.
- Grabowska A., Rymarczyk K. (red.), Dysleksja. Od badań mózgu do praktyki, Warszawa 2004.
- Gunia G., Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy, Kraków 2006.
- H. Olechnowicz, Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje, Warszawa 2004.
- J. Wyczesany, Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia, Kraków 1999.
- Jastrząb J., Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych dzieci dyslektycznych, Warszawa 1990.
- Kaczmarek B., Mózg, język, zachowanie, Lublin 1998.
- Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin 1977.
- Kamińska D., Wspomaganie płynności mowy dziecka, Kraków 2006.
- Kobosko J., Kosmalowa J., Dzieci z uszkodzonym słuchem, Warszawa 2005.
- Kosmalowa J., Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu w szkole powszechnej i przedszkolu. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa 1997.
- Kostecka W. , Dziecko i jąkanie, Lublin 2000
- Kozłowska A., Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego, Warszawa 1996.
- Krakowiak K., Metoda fonogestów jako szansa na pełne i wszechstronne wykształcenie osób niesłyszących [w:] „Szkoła Specjalna” 2002 nr 2.
- Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Lublin 2001.
- Lieberz Ch., Praktyczny przewodnik nauczania integracyjnego. Skarbnica wiadomości teoretycznych, metod i zabaw, Kielce 2003.
- Mickiewicz J., Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii w starszym wieku szkolnym, Toruń 2002
- Murer A, Dźwięki mowy. Program kształtowania świadomości fonologicznej, Kraków 2003.
- Peeters T., Autyzm: co to jest? Jak go rozpoznać?, Gdańsk 1996.
- Sazon-Brykajło J. J., Trudności dzieci w posługiwaniu się kodem językowym, Kraków 2009.
- Skorek E. M., Z logopedią na ty, Kraków 2009.
- Skorek E. M.,100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, Gdańsk 2005.
- Słodownik-Rycaj E., O mowie dziecka, Warszawa 2000.
- Smykowska D., Materiały metodyczne do nauczania dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, Kraków 2006.
- Tkaczyk G., Serafin T. (red.), Poradnik metodyczny dla nauczycieli kształcących uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych, Warszawa 2001.
- Winter M., Zespół Aspergera. Co nauczyciel wiedzieć powinien. Poradnik nauczyciela, wychowawcy, Warszawa 2006.
- Zabłocki K. J., Autyzm, Płock 2002.
Ostatnia aktualizacja: 07.01.2013, godz. 15:30 - Aleksandra Dziak