Wspomnienie - PU 3(131)
ks. Henryk Witczyk
Abraham polskiej biblistyki
Ryszard Rubinkiewicz SDB urodził się 6 marca 1939 roku w Kielcach, zmarł 30 marca 2011 roku w Lublinie.
Młodzieńcze lata swego życia spędził na Ziemi Świętokrzyskiej. Uczęszczał do Liceum im. C. K. Norwida w Kielcach, które ukończył w 1956 roku. Zaraz po maturze wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Salezjańskiego, po czym w latach 1959-65 studiował filozofię i teologię w Oświęcimiu oraz Krakowie. 25 czerwca 1965 przyjął święcenia kapłańskie w Krakowie. W latach 1965-1969 studiował Pismo święte na Wydziale Teologii KUL. W latach 1969-2002 wykładał Pismo św. w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie. Doktorat napisał pod kierunkiem ks. prof. F. Gryglewicza. Poświęcił go badaniu tytułu archegos w odniesieniu do Jezusa. W latach 1970-72 studiował w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie; specjalistyczne studia biblijne kontynuował w latach 1972-73 w École Biblique et Archéologique Française w Jerozolimie.
W roku 1975 wrócił do Rzymu, gdzie kontynuował badania w zakresie studiów doktoranckich w Instytucie Nauk Biblijnych. Doktorat biblijny napisany pod kierownictwem ks. prof. Rogera LeDéaut, C.S.Sp. w języku francuskim, i obroniony 18 lutego 1978 roku w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, zawierał wydanie krytyczne tekstu apokryfu Starego Testamentu, Apokalipsa Abrahama, który zachował się jedynie w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Doktorat nosił tytuł L’Apocalypse d’Abraham en vieux slave: Introduction, texte critique, traduction et commentaire. Zainteresowanie problematyką apokryfów ST doprowadziło ks. Rubinkiewicza do podjęcia badań nad najstarszą apokalipsą żydowską, czyli nad etiopską księgą Henocha, które zaowocowały pracą habilitacyjną wydaną w 1981 roku i zatytułowaną Eschatologia księgi Henocha 9-11 a Nowy Testament. Już w roku 1977 został zatrudniony jako pracownik dydaktyczno-naukowy w Instytucie Nauk Biblijnych KUL. Po uzyskaniu tytułu doktora habilitowanego w 1981 roku został kierownikiem Katedry Literatury Międzytestamentalnej i Nauk Pomocniczych, natomiast tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w roku 1991. W latach 1981-86 był sekretarzem generalnym Towarzystwa Naukowego KUL, a w roku 1981 został członkiem Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego. Brał udział w pracach Komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem.
Strona 1 z 3 :: Idź do strony: [1] 2 3
Cieszył się wielkim zaufaniem wszystkich pracowników Instytutu Nauk Biblijnych, którzy w 1986 roku wybrali go dyrektorem tej placówki naukowo-dydaktycznej. Kierował nią aż do roku 2006. Jako specjalista w zakresie judaizmu i historii Palestyny został opiekunem naukowym Encyklopedii Katolickiej KUL (dział: archeologia i geografia biblijna, judaizm) i autorem licznych jej haseł. W pierwszym semestrze roku akademickiego 1986/87 wykładał Pismo święte w filii Università Pontificia Salesiana w Cremisan położonym obok Jerozolimy w Izraelu. W latach 1986-1990 wykładał Nowy Testament w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Dominikanów w Krakowie, a w roku akademickim 1989/90 w Wyższym Seminarium Duchownym w Nitrze (Słowacja). Ponadto wykładał Pismo św. w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Salezjanów w Łodzi (1997-2000) oraz w Wyższym Instytucie Teologicznym św. Tomasza z Akwinu w Kijowie (Ukraina), prowadzonym przez oo. Dominkanów (1999-2000). W roku 2006 przeniósł się na Wydział Filozofii KUL, gdzie został kierownikiem Katedry Kulturoznawstwa (2006-2011); stanowisko to piastował aż do momentu śmierci.
Ksiądz profesor Ryszard Rubinkiewicz cieszył się wielkim autorytetem naukowym i moralnym w środowisku biblistów polskich. W roku 1993 został wybrany przewodniczącym Sekcji Biblistów Polskich, którą kierował aż do roku 2003; w końcowych latach pełnienia tej funkcji zabiegał o zatwierdzenie przez Konferencję Episkopatu Polski statutu Stowarzyszenia Biblistów Polskich, który samodzielnie opracował. Po kilku latach starań statut ten został zatwierdzony, a Sekcja przekształcona w Stowarzyszenie Biblistów Polskich. W dowód uznania jego zasług w tej materii został zaszczycony przez nowy zarząd i walne zebranie członkostwem honorowym, przyznawanym według statutu Stowarzyszenia biblistom, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój biblistyki polskiej i dzieje tego środowiska.
W dniu 27 stycznia 1998 r. błogosławiony Jan Paweł II powołał ks. prof. Ryszarda Rubinkiewicza do Papieskiej Komisji Biblijnej w Watykanie, która służy Ojcu Świętemu i Kościołowi powszechnemu poprzez opracowywanie zleconych jej tematów i problemów w świetle najnowszych osiągnięć naukowej biblistyki. W znamienitym gronie biblistów tworzących tę Komisję, pochodzących z różnych krajów świata, dał się poznać jako wytrawny znawca judaizmu i Listów Katolickich Nowego Testamentu. Z tej też racji należał do Papieskiej Komisji Biblijnej przez dwie kadencje (1998-2008). Jako członek Papieskiej Komisji Biblijnej jest współautorem, a następnie tłumaczem na język polski jej dokumentów: Interpretacja Biblii w Kościele (Warszawa: Vocatio, 1999); Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej (Kielce: Verbum, 2002); Biblia a moralność: Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego (Kielce: Verbum, 2009).
Jako profesor cieszący się poważaniem z racji swych kompetencji naukowych ks. Ryszard Rubinkiewicz w latach 1994-1997 był członkiem Centralnej Komisji ds. Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych przy prezesie Rady Ministrów (1994-2000), a następnie został mianowany jednym z członków prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1999-2002). Od roku 2003 był sekretarzem Komitetu Nauk Teologicznych Polskiej Akademii Nauk. Zarówno w kontaktach ze studentami, doktorantami jak i samodzielnymi pracownikami naukowymi kierował się najpierw wielką wrażliwością na godność osobową każdego z nich, a równocześnie zabiegał o ich jak najlepszy rozwój naukowy. Zawsze miał też przed oczami dobro Kościoła jako wspólnoty wierzących w Jezusa Chrystusa, Mesjasza Izraela i Zbawiciela świata.
Strona 2 z 3 :: Idź do strony: 1 [2] 3
Wybitny poziom naukowy, jaki osiągnął dzięki studiom w Rzymie i Jerozolimie, zdecydował o tym, że mógł przynależeć do najbardziej renomowanych w świecie biblistyki towarzystw naukowych: Catholic Biblical Association, Associazione Biblica Italiana, Associazione Biblica Salesiana, Studiorum Novi Testamenti Societas, Polskie Towarzystwo Orientalistyczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Stowarzyszenie Biblistów Polskich. Opublikował wiele ważnych artykułów i książek naukowych. Ich pełny zestaw został przed kilku laty opublikowany w dedykowanych mu – przez pracowników Instytutu Nauk Biblijnych KUL – jako księga pamiątkowa, Rocznikach Biblijnych. Do najważniejszych prac bez wątpienia należą te, które weszły na stałe do światowej bibliografii biblijnej, a są to m.in. następujące publikacje: Die Eschatologie von Henoch 9-11 und das Neue Testament (Klosterneuberg 1984); L’Apocalypse d’Abraham en vieux slave (Lublin 1987); Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu (Lublin 1987); The Anchor Bible Dictionary (współautor); artykuły w Encyklopedii Katolickiej, KUL Lublin (redaktor i autor artykułów); Apokryfy Starego Testamentu (red.) (Warszawa: Vocatio 1999); Introduction à la littérature religieuse judeo-hellenistique, t. I-II, ed. A.-M. Denis, (współautor; Turnhout: Brepols, 2000).
Ksiądz profesor Ryszard Rubinkiewicz odszedł nieoczekiwanie, w młodym wieku, zaledwie u progu emerytury. Najważniejszym z naszego punktu widzenia osiągnięciem jego naukowego i kapłańskiego życia jest rozwój Instytutu Nauk Biblijnych, jaki dokonał się w latach, gdy nim kierował jako dyrektor. Doprowadził do powstania nowych katedr, wprowadzone zostały ogólno-uniwersyteckie wykłady „Biblia w kulturze”, ukształtował się zwyczaj organizowania co roku dwóch sympozjów naukowych: wiosennego – ogólnopolskiego, i jesiennego – międzynarodowego. Została uporządkowana działalność wydawnicza Instytutu – powstały dwa nowe czasopisma naukowe: Verbum Vitae oraz Analecta Biblica Lublinensia. Dla najlepszych doktoratów i habilitacji otwarta została seria monografii Studia Biblica Lublinensia. Do końca swoich dni ze wszystkich sił wspierał Instytut Nauk Biblijnych w trudnym, odważnym, ale jakże potrzebnym procesie przekształcenia jego sztandarowego czasopisma Roczniki Biblijne w pismo o charakterze międzynarodowym, wnoszącym w świat biblistyki światowej odkrycia polskich biblistów. Kilka tygodni przed śmiercią mógł już cieszyć się pierwszym numerem The Biblical Annals, wydanym już przez Instytut Nauk Biblijnych KUL.
Profesor Ryszard Rubinkiewicz zostaje na zawsze w naszej pamięci jako wielkiej klasy uczony, pogodny w spojrzeniu na człowieka i życie, miłujący Boga i ludzi. Lubił w swoich refleksjach odwoływać się do Abrahama. Bez wątpienia swoją twórczą działalnością naukową wyszedł jak Abraham z dalekiego kraju i poprowadził lubelskie oraz polskie środowisko biblijne w kierunku „ziemi obiecanej” światowej biblistyki. Naszymi najlepszymi pracami naukowymi, publikowanymi w The Biblical Annals oraz w najlepszych wydawnictwach naukowych świata, mamy nadzieję spłacać wielki dług wdzięczności w stosunku do ludzkiej i naukowej, twórczej i miłującej ludzi odwagi Księdza Profesora Ryszarda Rubinkiewicza. Mamy nadzieję, że Profesor, który odszedł od nas w wigilię Święta Miłosierdzia Bożego i w przeddzień beatyfikacji Jana Pawła II oręduje za nami w Niebie. W naszych modlitwach pozostanie stale obecny jako Ojciec i Profesor, któremu każdy pracownik Instytutu Nauk Binlijnych KUL, i niemal każdy biblista w Polsce bardzo wiele zawdzięcza.
Strona 3 z 3 :: Idź do strony: 1 2 [3]