Aktualności / Wydarzenia
Idzi Radziszewski. Rektor, teolog, psycholog
Postać ks. prof. Idziego Benedykta Radziszewskiego kojarzona jest przede wszystkim z utworzeniem i przewodniczeniem Uniwersytetowi Lubelskiemu. Znany głównie jako teolog i filozof, zdaje się być nieodkryty z innej, a tak bliskiej mu strony – tej psychologicznej. W dniu urodzin KUL pragniemy przybliżyć sylwetkę jego założyciela.
Idzi Benedykt Radziszewski urodził się 1 kwietnia 1871 roku w Bratoszewicach niedaleko Łodzi. Pochodził z zubożałej rodziny szlacheckiej. Jego ojciec, Konstanty Radziszewski, pracował jako nauczyciel w szkole elementarnej w Bratoszewicach, natomiast matka, Józefa, zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Ze względu na słabą znajomość języka rosyjskiego Konstanty często zmieniał pracę, co wiązało się z częstymi przeprowadzkami rodziny. Wiadomo, że Radziszewscy mieszkali kolejno w czterech miejscowościach: Nowosolnej, Pniewniku, Bratoszewicach i Strykowie.
Dom z wartościami
Rodzice wychowywali Idziego w atmosferze patriotyzmu i religijności, świadczyć o tym może przede wszystkim dalsza droga życiowa Radziszewskiego jako duchownego. Pierwszą edukację Radziszewski odbył w szkole elementarnej w Pniewniku, kontynuował ją w Gimnazjum Gubernialnym w Płocku. W 1889 roku wstąpił do Diecezjalnego Seminarium Duchownego we Włocławku, realizując tam studia z zakresu filozofii i teologii. Zainteresował się apologetycznie zorientowaną teologią fundamentalną. W 1893 roku władze diecezjalne skierowały Idziego do Cesarskiej Akademii Duchownej w Petersburgu na studia teologiczne. W 1896 roku przyjął święcenia kapłańskie i uzyskał stopień kandydata teologii. Rok później otrzymał stopień magistra teologii.
Kierunek Louvain
W latach 1898-1900 ks. Idzi Radziszewski studiował u ks. prof. Desiré Josepha Merciera w Institut supérieur de Philosophie Université catholique de Louvain. Poznał tam myśl psychologiczną profesorów takich jak Théodule Armand Ribot czy Hippolyte Taine. Zafascynowany badaniami swojego mistrza, prof. Merciera, ks. Idzi Radziszewski badał zagadnienie duszy. Interesował się również zagadnieniem genezy religii. Studia w Louvain skończył w 1900 roku, broniąc tam pracę na temat genezy idei religijnych w ewolucjonizmie Charlesa Darwina i Herberta Spencera. Po obronie odbył podróż naukową pobibliotekach uniwersytetów w Oxfordzie czy Bolonii.
Po powrocie do kraju, od 1901 roku, ks. Idzi Radziszewski pracował jako profesor w Diecezjalnym Seminarium Duchownym we Włocławku. Tam, w latach 1908-1914, pełnił funkcję rektora Seminarium. Dzięki jego staraniu powstał periodyk naukowy „Ateneum Kapłańskie”, popularyzujący neotomistyczną wizję kształcenia oraz ideę katolickich uczelni. W czasie pobytu we Włocławku ks. Idzi Radziszewski napisał swoje najważniejsze prace o neoscholastyce, psychologii biologicznej i fizjologicznej oraz genezie religii. Powoływał się w nich często na autorytety, które poznał podczas studiów. Cytował uczonych takich jak: Desiré Joseph Mercier, Elias von Cyon, Théodule Armand Ribot czy Andrew Lang. W swoich opracowaniach ks. Radziszewski wracał często również do tradycji, sięgając do myśli św. Tomasza z Akwinu i Arystotelesa. Wstąpił do Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w Warszawie, Komisji Filozofii w Polsce Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Rzymskiej Akademii św. Tomasza.
Polonia - Petersburg - KUL
W latach 1914-1918 ks. Radziszewski pełnił funkcję rektora Cesarskiej Akademii Duchownej w Petersburgu. Wybuch rewolucji październikowej w Rosji w 1917 roku sprawił, że dalsza działalność uczelni katolickiej na ziemi rosyjskiej stanęła pod znakiem zapytania. Przy wsparciu Polonii w Petersburgu oraz osób takich jak Karol Jaroszyński, ks. Radziszewski zaczął zabiegać o utworzenie katolickiej uczelni na ziemiach polskich. Te starania przyniosły pozytywny efekt, bo już 9 grudnia 1918 roku Uniwersytet Lubelski (od 1928 roku Katolicki Uniwersytet Lubelski; od 2005 roku Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) rozpoczął swoją działalność, zgodnie z zaproponowaną przez ks. Radziszewskiego dewizą Deo et Patriae (Bogu i Ojczyźnie).
Wybrany w 1918 roku na Rektora nowopowstałego Uniwersytetu Lubelskiego ks. prof. Radziszewski prowadził zajęcia dydaktyczne dla studentów. Studentami w pierwszych latach jego działalności były osoby pochodzące z województwa lubelskiego, kieleckiego, lwowskiego i warszawskiego. Studiująca na Uniwersytecie Lubelskim młodzież była zróżnicowana: wywodziła się zarówno z rodzin chłopskich, mieszczańskich i inteligenckich.
Ksiądz prof. Radziszewski, prowadząc wykład z „Psychologji”, przedstawił studentom psychologię jako przedmiot nadal rozwijający się, szukający swojej metodologii i miejsca między akademickimi katedrami. „Psychologia, jak wykazuje etymologia, jest nauką o duszy” – pisze sam ks. prof. Radziszewski na pierwszej karcie swych notatek do wykładu.
Badania nad postacią i dziełem ks. prof. Idziego Benedykta Radziszewskiego prowadzone są w ramach Ośrodka Badań nad Dziejami KUL. Już 9 grudnia br. zapraszamy do Biblioteki Uniwersyteckiej KUL na Sympozjum poświęcone historii KUL.
Rektor KUL, ks. prof. Mirosław Kalinowski wraz z przedstawicielami duszpasterstwa i studentów uczelni złożyli kwiaty pod pomnikiem ks. prof. Idziego Radziszewskiego.
Piotr Artysiewicz/KUL
