Leon XIV - Papież Jedności i Pokoju. Włoskie reakcje na wybór nowego Ojca Świętego

Dr Aleksandra Krauze-Kołodziej, oprac. na podstawie włoskiej prasy z dni 8-9.05.2025 (Sky TG24; fanpage.it; roma.corriere.it, corriere.it, romatoday.it, la7.it; La Repubblica; internapoli.it, avvenire.it, rainews.it, ansa.it)

Wybór kardynała Roberta Francisa Prevosta na papieża Leona XIV to wydarzenie o głębokim znaczeniu religijnym, kulturowym i politycznym. Dla Włoch i prasy włoskiej to nie tylko powitanie nowej głowy Kościoła, ale także moment narodowej introspekcji, w którym Watykan ponownie staje się punktem odniesienia dla jedności, pokoju i moralnego przewodnictwa – zarówno wewnątrz Kościoła, jak i na arenie międzynarodowej.

Zaskoczenie niosące nadzieję

Decyzja Kolegium Kardynalskiego była dla wielu komentatorów zaskoczeniem. Tuż przed konklawe to nazwiska takie jak Pietro Parolin, Matteo Zuppi czy Pierbattista Pizzaballa pojawiały się najczęściej w medialnych doniesieniach. Według sondażu przeprowadzonego wśród watykanistów kardynał Prevost uzyskał zaledwie 3% wskazań. Tymczasem to właśnie on, Augustynianin z Chicago, były misjonarz w Peru i doświadczony prefekt Dykasterii ds. Biskupów, zdobył niezbędne poparcie już w czwartej turze głosowania. Jak zauważyli dziennikarze Corriere della Sera, wybór ten świadczy o dojrzałości kardynałów, którzy nie szukali nazwiska głośnego medialnie, ale osoby zdolnej do budowania mostów i przywracania jedności w rozproszonym świecie. Nowy papież nie wpisuje się w prosty podział na konserwatystów i postępowców – to człowiek dialogu, duchowości i służby, który łączy tradycję i otwartość, teologię i duszpasterstwo. Właśnie ta nieoczywistość stała się jego siłą – niespodziewany wybór okazał się dla świata sygnałem nadziei.

„La pace sia con voi” – głos pokoju w czasach niepokoju

Pierwsze słowa nowego Ojca Świętego: „La pace sia con voi” – „Niech pokój będzie z wami” – wybrzmiały z loggii Bazyliki św. Piotra w obecności 150 tysięcy wiernych zgromadzonych na placu. Były to nie tylko słowa liturgiczne, ale, jak się wydaje, jasne przesłanie w obliczu współczesnych kryzysów: wojny w Ukrainie, konfliktu w Gazie oraz wciąż narastających podziałów społecznych. Papież wskazał na potrzebę ukazywania chrześcijaństwa jako drogi pojednania, a nie konfrontacji.

Włoscy politycy - zgoda ponad podziałami

Reakcje włoskich liderów politycznych – od prezydenta Sergio Mattarelli, przez premier Giorgię Meloni, aż po liderów opozycji, jak Giuseppe Conte czy Elly Schlein – ukazały wyjątkową zgodność narracyjną: uznanie dla duchowego autorytetu nowego papieża, ale także nadzieję, że jego pontyfikat wniesie świeżą energię w dialog międzypaństwowy, społeczną solidarność i moralną refleksję. Meloni w liście do nowego Następcy św. Piotra napisała, że Włochy „łączy (z nim) nierozerwalna więź”, a Italia „opiera się na niezwykłej syntezie wiary i rozumu” i choć  „państwo i Kościół są odrębne, ale wzajemnie się szanują i razem się rozwijają”.

Prezydent Mattarella podkreślił zaś zaangażowanie „Republiki Włoskiej w utrzymywanie coraz silniejszych relacji ze Stolicą Apostolską, aby nadal promować wizję świata i współistnienia między narodami opartą na pokoju, na gwarancji nienaruszalnych praw oraz godności i wolności wszystkich ludzi”, w ten sposób łącząc nowy pontyfikat z dziedzictwem Ojca Świętego Franciszka i akcentując konieczność kontynuacji jego działań na rzecz ubogich, migrantów i wykluczonych.

Imię i kontynuacja wielkiej myśli

Zgodnie z komentarzem Massima Franco w Corriere della Sera, wybór Leona XIV jest odpowiedzią nie tylko na potrzeby świata, ale i Kościoła: papież-„ricucitore”, czyli „zszywacz”, ma za zadanie odbudować wzajemne zaufanie między wiernymi, zarządzającymi Kościołem w różnych krajach a Watykanem. Wybór papieża już przy czwartej turze głosowania świadczy o rzadko spotykanym konsensusie. To znak, że Kościół potrzebuje spójności i powrotu do głębokiego zakorzenienia w duchowości, bez rezygnowania z otwarcia na świat.

Wybór imienia Leona XIV odwołuje się do papieża Leona XIII, autora encykliki Rerum Novarum, która zapoczątkowała społeczną naukę Kościoła. To nieprzypadkowe nawiązanie: oznacza zarówno wierność doktrynie, jak i otwartość na problemy współczesnego świata – pracy, migracji, godności człowieka w dobie nierówności i kryzysów technologicznych.

Tłumy w Rzymie – duchowy entuzjazm i oczekiwania

Jak donosi RomaToday, ogłoszenie wyboru nowego Ojca Świętego wywołało ogromne poruszenie w Wiecznym Mieście – linie metra były przeciążone, ulice wypełniły się pielgrzymami, a służby porządkowe musiały przeorganizować plan bezpieczeństwa z uwagi na tysiące wiernych zmierzających w stronę Placu św. Piotra. Entuzjazm tłumu, łzy radości i śpiewy wskazują, że pomimo postępującej sekularyzacji, Kościół wciąż odgrywa istotną rolę zarówno w życiu duchowym, jak i społecznym.

Nowy paradygmat: między USA a Ameryką Łacińską

Leon XIV to pierwszy papież z USA, ale – jak trafnie zauważyła La Repubblica – to „najmniej amerykański z Amerykanów”. Jego doświadczenie w Peru i latynoamerykańskie korzenie kulturowe (francusko-hiszpańsko-włoskie) czynią z niego postać zdolną do dialogu transkontynentalnego i międzykulturowego. Dla Włoch to szansa na nowy rodzaj relacji z Watykanem - bardziej otwartej, a jednocześnie zakorzenionej w wartościach wspólnej chrześcijańskiej tożsamości.

Wnioski: głos Włoch jako punkt odniesienia

Z perspektywy włoskiej wybór Leona XIV to moment historyczny: potwierdzenie roli Watykanu jako moralnego kompasu w świecie pełnym napięć. Reakcje włoskiej prasy i klasy politycznej są zgodne - papież powinien być „budowniczym mostów”, zarówno wewnątrz Kościoła, jak i między narodami. W atmosferze głębokich podziałów, wybór postaci umiarkowanej, z doświadczeniem dialogu i służby, to silny znak nadziei.

Włochy, jako kraj tak bliski Stolicy Apostolskiej, ale też jako społeczeństwo głęboko związane z katolicyzmem, wyrażają nadzieję i oczekiwanie, że Leon XIV będzie kontynuatorem, ale i architektem odnowy Kościoła – w duchu jedności, godności, pokoju i człowieczeństwa.