O pograniczu wschodnim UE na międzynarodowej konferencji naukowej

O reparacjach wojennych, odbudowie Ukrainy i ograniczeniach infrastrukturalnych na granicy oraz o postrzeganiu wpływu wojny na sytuację mieszkańców pogranicza to główne tematy poruszane na międzynarodowej konferencji naukowej pt. „Polityczno-prawne i społeczno-kulturowe aspekty pogranicza wschodniego Unii Europejskiej”. W spotkaniu 29 maja na KUL wzięli udział eksperci z Polski i Ukrainy.

– Polska odgrywa wiodącą rolę w analizie sytuacji społecznej na granicy z Ukrainą, Białorusią i Rosją – podkreśliła dr hab. Agnieszka Łukasik-Turecka, prof. KUL, dyrektor Instytutu Nauk o Polityce i Administracji KUL, który jest głównym organizatorem spotkania ekspertów. Przypomniała też, że tematem konferencji jest m.in. obecna sytuacja na wschodniej granicy Unii Europejskiej, szczególnie w kontekście wpływu trwającej agresji Rosji na bezpieczeństwo i na przyjmowanie uchodźców wojennych z Ukrainy.

Pomysł tematyki konferencji – jak wyjaśniała wcześniej dr Anna Szachoń-Pszenny z Katedry Stosunków Międzynarodowych i Bezpieczeństwa – jest inspirowany aktualną rolą pogranicza wschodniego UE, którego znaczenie jest kluczowe dla obecnej sytuacji wielowymiarowego bezpieczeństwa Unii Europejskiej.

– Wschodnia granica zewnętrzna UE stała się najważniejszą granicą w polityce unijnej w obliczu trwającej wojny w Ukrainie i jej konsekwencji dla całego „obszaru bez granic” zarówno w aspekcie polityczno-prawnym, jak też społeczno-kulturowym – oceniła badaczka.

– Największy w całej historii UE kryzys uchodźczy spowodowany masowym napływem uchodźców wojennych z Ukrainy zmienił bieg historii integracji europejskiej i wpływa na obywateli wszystkich państw członkowskich, a w szczególności położonych na wschodnim pograniczu UE – dodała dr Anna Szachoń-Pszenny.

Konferencję podzielono na dwa panele: naukowy „Polityczno-prawne aspekty pogranicza wschodniego UE” oraz praktyczny „Społeczno-kulturowe aspekty pogranicza wschodniego UE”. W pierwszym z nich dr Robert Staniszewski z Uniwersytetu Warszawskiego podkreślił, że Polacy, którzy przyjęli setki tysięcy osób z Ukrainy pod swój dach, wyjątkowo dobrze oceniają uczęszczanie dzieci uchodźców do polskich szkół.

– To jest ewenement w skali światowej, gdyż nie znalazłem informacji o tak powszechnej akceptacji uczęszczania dzieci i obywateli innego państwa do szkół w ramach systemu obligacji państwa przyjmującego – mówił ekspert.

Przedstawił również wyniki badań opinii publicznej, dotyczącej społecznej percepcji uchodźców z Ukrainy, migrantów oraz działań podejmowanych przez rząd Mateusza Morawieckiego. Dodał jednak, że z badań, przeprowadzonych w ostatnim czasie, wynika, że Polacy wyrażają coraz większe zastrzeżenia wobec programów socjalnych dla uchodźców z Ukrainy, dostępu do opieki socjalnej oraz zasiłków, natomiast w pełni popierają równorzędny dostęp do opieki zdrowotnej.

– Oceny działań podejmowanych przez Mateusza Morawieckiego różnią się w zależności od źródeł informacji i stacji telewizyjnych, które oglądamy. W regionach przygranicznych, działania te są bardziej pozytywnie oceniane niż na poziomie całego kraju. Osoby, które miały bezpośredni kontakt z działaniami rządu, zwłaszcza związane z wprowadzeniem stanu wyjątkowego, w większości wyrażają pozytywne opinie, przekraczające połowę ankietowanych – mówił dr Staniszewski. Badacz zwrócił uwagę, że na tym obszarze, gdzie został wprowadzony stan wyjątkowy, 67 proc. mieszkańców pozytywnie oceniło działania podejmowane przez straż graniczną, wojsko i policję. Tylko 20 proc. ankietowanych uważało te działania za negatywne, co stanowiło – jak zaznaczył – niespodziewane proporcje, gdyż oczekiwano, że wyniki mogą być zupełnie inne.

Poza wspomnianymi tematami konferencję wzbogaciła relacja żołnierza pułku Azov oraz opis działalności Euroregionu Roztocze z perspektywy polskiej i ukraińskiej. Uczestnikami spotkania byli naukowcy z zagranicy i Polski, przedstawiciele administracji publicznej, w tym Straży Granicznej, Policji, Krajowej Administracji Skarbowej, przedstawiciele Euroregionu Roztocze oraz współpracy transgranicznej, głównie polsko-ukraińskiej. Badacze reprezentowali takie ośrodki akademickie jak m.in. Łucki Narodowy Uniwersytet Techniczny w Łucku, Zachodnioukraiński Uniwersytet Narodowy w Tarnopolu oraz polskie uniwersytety: Uniwersytet Warszawski, KUL, UMCS, Uniwersytet Zielonogórski. Wydarzeniem towarzyszącym była wystawa naszywek wojskowych z państw pogranicza wschodniego UE.

Konferencja odbyła się pod patronatem „Studiów i Analiz Nauk o Polityce” oraz patronatem medialnym Nowego Radia. Głównym organizatorem konferencji był Instytut Nauk o Polityce i Administracji KUL oraz Fundacja Rozwoju KUL, Polskie Towarzystwo Studiów Europejskich o. Lubelski, Koło Naukowe Stosunków Międzynarodowych KUL i Koło Naukowe Bezpieczeństwa Narodowego KUL.