Promocja monografii "Odpamiętywanie polsko-żydowskie"

Od lewej: Katarzyna Dzierżawska (dyrektor Instytutu Polskiego w Tel Avivie), prof. Sławomir Jacek Żurek, Elżbieta Żurek, Ryszard Loew (redaktor "Konturów. Almanachu Autorów Piszących po Polsku w Izraelu"), fot. Agata Krizewsky

10 grudnia 2021 w Instytucie Polskim w Tel Avivie odbył się wykład literaturoznawcy, dyrektora Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej KUL prof. Sławomira Jacka Żurka. Liczne grono słuchaczy wysłuchało prelekcji pt. "Odpamiętywanie polsko-żydowskie" na temat nowej monografii naukowej profesora, która jest próbą opisania relacji między Polakami i Żydami uwiecznionych w literaturze od roku 1918 po współczesność. Był to jeden z elementów naukowego pobytu prof. Żurka w Izraelu.

- Dwumiesięczny pobyt w Izraelu jest niezwykle udany. Oprócz przeprowadzonych kwerend w Bibliotece Narodowej Izraela na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, wygłosiłem trzy wykłady: w Instytucie Polskim w Tel Awiwie, w Kustodii Ziemi Świętej w Jerozolimie (podczas sesji poświęconej świętom Chanuka i Bożego Narodzenia) oraz w Ośrodku Studiów Polskich na Uniwersytecie w Hajfie – mówi profesor. - Wziąłem udział także w międzynarodowym seminarium na Uniwersytecie Bar Ilan w Ramat Gan, w ramach prac konsorcjum badawczego trzech uniwersytetów (KUL – Bar Ilan University – Uniwersytet w Antwerpii) – dodaje.

Na wszystkich powyższych spotkaniach odbyła się też promocja książki „Odpamiętywanie polsko-żydowskie”, poświęconej roli Żydów w rozwoju kultury polskiej. Tytuł monografii można uznać za określenie całego procesu dokonującego się od ponad trzydziestu lat (od roku 1989) w badaniach historycznych, kulturoznawczych i literaturoznawczych obejmujących wkład polskich Żydów w rozwój kultury polskiej, ich uczestnictwo w życiu społecznym oraz relacje między nimi a pozostałymi Polakami. Podjęcie tego rodzaju eksploracji było poprzedzone ciszą, która po rozpętanej przez hitlerowców eksterminacji Żydów zapadła wokół ich wielowiekowej obecności w Rzeczpospolitej. Prowadzone w latach 1945–1989 oglądy naukowe – odnoszące się i do tej obecności, i do unicestwienia świata żydowskiego w czasie Holokaustu – miały bardzo ograniczony zakres. Władze komunistyczne nie widziały bowiem potrzeby ani przywoływania dziejowego istnienia polskich obywateli żydowskiego pochodzenia, ani pochylenia się nad ich „zniknięciem” podczas wojny. Taka polityka sprawiła, że dla większości Polaków zarówno świat żydowski sprzed drugiej wojny światowej, jak i sama Zagłada stały się zaledwie artefaktami powstałymi w oparciu o przebiegające w kulturze procesy postpamięciowe.

Prof. Sławomir Jacek Żurek jest literaturoznawcą, kierownikiem Pracowni Literatury Polsko-Żydowskiej oraz dyrektorem Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej KUL, kieruje międzynarodowym belgijsko-izraelsko-polskim konsorcjum badawczym realizującym obecnie projekt: “21^st-Century Literature and the Holocaust. Comparative and Multilanguage Perspective” (2020-2023).