Sztuczna inteligencja w ochronie zdrowia. Jaka będzie nasza przyszłość?

Czy przyszłość medycyny to wszechobecna sztuczna inteligencja? Jak wpłynie to na funkcjonowanie placówek medycznych, diagnostykę i leczenie? Czy AI to również zagrożenia? Te tematy poruszała I konferencja „Przyszłość z AI: medycyna, badania kliniczne, wyzwania prawne” organizowana przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II i 1. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie.

Interdyscyplinarna konferencja zgromadziła przedstawicieli uczelni, szpitali, instytucji publicznych oraz firm technologicznych zainteresowanych tematem zastosowania sztucznej inteligencji w służbie medycyny. W programie wydarzenia, podzielonym na sesje znalazły się debaty, pr ezentacje i wystąpienia na temat regulacji prawnych oraz wpływu nowych technologii na badania kliniczne, diagnostykę czy leczenie.

Wsparcie a nie wyparcie

Otwierający konferencję prorektor ds. klinicznych i rozwoju badań medycznych KUL prof. dr hab. n. med. Michał Zembala przekonywał, że AI w medycynie to przyszłość, ale i teraźniejszość, ponieważ obecnie pacjenci już chętnie korzystają z narzędzi sztucznej inteligencji do prób samodzielnego diagnozowania schorzeń.

- Pacjenci sami już korzystają z porad AI, sprawdzając czy wyniki są dobre, czy ta choroba jest dobrze diagnozowana, kogo powinien wybrać do leczenia. Jestem również przekonany, że część lekarzy już stosuje dostępne narzędzia. Natomiast w przyszłości, jeżeli tylko rozwiązania pozwolą wspomagać decyzje, czyli uzasadniać stosowanie danej metody czy techniki danymi i skutecznością tej terapii, to tak się stanie. Jeżeli to będzie miało ręce i nogi, jeżeli to będzie etyczne, naukowo usystematyzowane i naukowo poprawne to odciąży system ochrony zdrowia i sprawi, że będzie bardziej dostępny – mówił prof. Zembala.

Wizję AI w medycynie z perspektywy szpitalnictwa przedstawił płk dr n. biol. Aleksander Michalski, komendant 1. Wojskowego Szpitala Klinicznego. Komedant nie ma wątpliwości, że AI nigdy nie zastąpi prawdziwego lekarza, co nie zmienia faktu, iż wsparcie sztucznej inteligencji pomoże w rozwoju ochrony zdrowia i wesprze pracę medyków.

- Cieszymy się, że te narzędzia stają się z roku na rok, z miesiąca na miesiąc coraz silniejsze. Pytanie jaka będzie rola lekarza w przypadku niektórych specjalności. To pytanie jest otwarte, choć widzimy, że bez ludzkiego działania sztuczna inteligencja będzie ślepa i będzie niewłaściwie podawać wyniki. Bez człowieka sztuczna inteligencja będzie niczym. Musi nauczyć się na danych, na poprawnie opisanych obrazach przez naszych radiologów. Tak naprawdę mamy solidne braki w zakresie lekarzy na Lubelszczyźnie, również w zakresie specjalności radiologii. W związku z tym przyspieszenie opisu badania i skrócenie czasu oczekiwania na opis jest zawsze wartością dodaną dla naszych pacjentów i to jest dla mnie powód do optymizmu – przyznał komendant.

Sztuczna inteligencja będzie wszędzie

Wątpliwości co do tezy, iż sztuczna inteligencja zrewolucjonizuje medycynę nie ma jedna z pierwszych prelegentek, Maria Parysz, prezes LogicAI i RecoAI. Jej zdaniem, AI będzie miało wkrótce zastosowanie w większości zawodów, również w medycynie.

- W przeciągu ostatnich dwóch tygodni zadziało się naprawdę sporo. Dostaliśmy model na konferencji Google, który jest w stanie widzieć, co robimy i nam doradzać. To przykład niemedyczny, natomiast do medycyny tutaj jest bardzo blisko, gdzie przykładamy telefon i komputer nam mówi, co to jest, co mamy z tym zrobić. Więc w tym momencie mamy podstawę do domowej diagnostyki – mówiła Maria Parysz, wspominając o przyszłych zastosowaniach AI.

- Sztuczna inteligencja wejdzie do każdego departamentu, każdego procesu i każdego stanowiska pracy. Nie mam co do tego najmniejszych wątpliwości, bo już mamy do tego technologie. I jeżeli przekładamy to na medycynę, mamy do czynienia z generacją leków, analizą chorób, analizą lekarską, personalizacją leczenia. Mamy monitorowanie, opiekę poszpitalną za pomocą sensorów, opiekę przewlekłych chorób. Już wykorzystujemy Augmented Reality do operacji, czy w tym momencie tworzone Digital Twin, czyli symulację wirtualną pacjentów, dla których możemy testować rozwiązania i dobierać najlepsze medykamenty – wyliczała Parysz przywołując kolejne przykłady istniejących już narzędzi AI.
- Mamy oczywiście Neuralink, czyli wszczepy do mózgu. Chińczycy zrobili analogiczne wszczepy, które pomagają osobom z paraliżem, żeby mogli chodzić i podobno to działa. Zrobiliśmy jeszcze brain to text, czyli my myślimy, a komputer to wykonuje – dodała.

Prelegentka wspomniała również o brytyjskim nobliście, Demisie Hassabisie, który tworzy tzw. Virtual Cell. Ma to być symulacja komórki ludzkiej, która będzie reagowała na podawane jej medykamenty. Proces będzie odbywać się bez udziału człowieka, a dzięki przeniesieniu w wirtualną rzeczywistość, ilość hipotez i testów może być nieograniczona.

Badania kliniczne, diagnostyka i ochrona danych

Po inaugurujących wystąpieniach, kolejnymi punktami programu były sesje. Pierwszą z nich była „Technologia AI w ochronie zdrowia” podczas której eksperci omówili praktyczne zastosowania sztucznej inteligencji w analizie EEG, diagnostyce obrazowej, medycynie nuklearnej i infrastrukturze cyfrowej szpitali. Prezentacje prowadzone były przez naukowców z Politechniki Lubelskiej, UMCS i Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych.

Równolegle odbywała się sesja prawna poświęcona problemom regulacyjnym i społecznym związanym z wdrażaniem AI w medycynie. Poruszano kwestie ochrony danych zdrowotnych oraz przyszłych wyzwań prawnych.

Kolejna część konferencji skupiała się na roli AI w badaniach klinicznych. Eksperci omawiali potencjał blockchainu w przechowywaniu danych czy wpływ sztucznej inteligencji na efektywność badań. W debacie wzięli udział przedstawiciele organizacji oraz instytucji badawczych.

W sesji „AI w praktyce lekarza” dyskutowano nad tym, jak zmienia się praca klinicysty w obliczu cyfrowych narzędzi. Paneliści poruszali m.in. temat programów przesiewowych czy roli lekarza jako „nadzorcy AI”. Konferencja dała też przestrzeń młodym badaczom, którzy prezentowali swoje projekty dotyczące analizy EKG, interpretacji RTG i zaleceń WHO dotyczące udziału AI w medycynie.

Ostatnia sesja poświęcona była zarówno możliwościom, jak i zagrożeniom związanym z rozwojem AI w medycynie. Zwieńczeniem konferencji była debata oksfordzka „AI vs Człowiek”, podczas której ścierały się różne wizje przyszłości opieki zdrowotnej.