Kordegarda małp jest wiernym powtórzeniem obrazu namalowanego około roku 1633-1634 przez Davida Teniersa Młodszego (1610-1690), nadwornego malarza arcyksięcia Leopolda Wilhelma Habsburga (1614-1662), namiestnika Południowych Niderlandów, przechowywanym dziś w zbiorach Musée des Beaux-Arts w Marsylii.

Ukazywanie zwierząt podczas wykonywania typowo ludzkich czynności, a zatem odwrócenie przypisanych raz na zawsze ról, stanowiło od najdawniejszych czasów jeden z częstych zabiegów stosowanych do przedstawiania świata w krzywym zwierciadle. Akcja naszego obrazu rozgrywa się w ponurej izbie wartowni, wypełnionej małpami poprzebieranymi za żołnierzy. Symboliczna jest zwłaszcza scena wprowadzenia ubranego w czerwony kontusz kocura, mistrzowsko wydobyta przez malarza światłem pochodni.

Artysta zestawiając kocura, którego cechą wrodzoną jest granicząca z bezmyślnością żądza upolowania myszy, z nie mniej próżnymi od niego małpami, wyraził przekonanie, że te ostatnie – mimo fizjonomicznego podobieństwa do homo sapiens – w swych zachowaniach bliższe są kotom, niż ludziom. W ten zawoalowany sposób skrytykował bratobójczą wojnę prowadzoną przez całe lata w zwaśnionych Niderlandach.