CREDO Bramą Wiary. Wystawa

W ramach trwającego Roku Wiary Katedra Historii Sztuki Kościelnej KUL zaprasza na wystawę pt. CREDO BRAMĄ WIARY w Galerii 1 im. B. Słomki, w Głównym Gmachu KUL.

Credo Apostolskie jest jedyną formułą wyznania wiary, które zyskało trwałą (od IX w. aż po współczesność) reprezentację w sztuce. Wystawa CREDO BRAMĄ WIARY stara się przybliżyć bogactwo tego zasobu. Na wystawie eksponowane są fotogramy pochodzące ze zbiorów ks. prof. Ryszarda Knapińskiego, który od dziesięcioleci bada temat Credo w sztuce chrześcijańskiej, publikując liczne teksty dotyczące tego zagadnienia. 87 fotogramów to jedynie nikła część sporządzanego przez lata katalogu dzieł, ale daje możliwość zapoznania się z różnorodnością ikonograficzną i formalną prezentowanej problematyki. Wśród wybranych dzieł przeważają grafiki, ze względu na niezwykłe bogactwo treściowe tej gałęzi produkcji artystycznej oraz wyjątkową skuteczność oddziaływania w całej Europie, ale prezentowane są także wybrane przykłady realizacji rzeźbiarskich, złotniczych i malarskich. Koncepcja wystawy, paralelnie do dwunastu artykułów wiary, zamknięta została w dwunastu działach tematycznych. Każdy z nich kładzie nacisk na nieco odmienne aspekty funkcjonowania w sztuce Credo apostolorum. Narracja wizualna rozpoczyna się od reprezentacyjnych przedstawień kolegium apostolskiego, które pojawiły się w sztuce już w IV w. i stanowiły pierwszy krok na drodze do wykształcenia się typowej ikonografii Credo. Następnie pojawiają się, przykładowo, szczegółowe zagadnienia związane z prezentacją treści modlitwy, funkcjonowaniem jej w kontekście ilustrowanych katechizmów, w perspektywie eschatologicznej. Całość pomyślana została tak, aby widz mógł doświadczyć maksymalnej różnorodności prezentacji prawd wiary i mógł skonfrontować produkcję artystyczną powstałą na przestrzeni bez mała tysiąca lat. Wystawa dokumentuje wielką siłę oddziaływania sztuki kościelnej, uniwersalność jej języka, paralelność w wyrażaniu prawd wiary językiem obrazu. Każdy chrześcijanin zobowiązany jest do znajomości Credo - dla każdego więc wystawa powinna być szeroko otwartą bramą, którą przekroczy aby zagłębić się bez przeszkód w treści tajemnic wiary. Jeśli jednak obraz stanie się dla odbiorcy wyzwaniem poprzez swoją wizualną odrębność, może warto postawić pytanie o znajomość tego, w co wierzymy, o umiejętność obcowania z dawnymi formami artystycznymi, o naszą gotowość do odbioru wizualnej katechezy.

Trwający Rok Wiary zachęca nas do zwrócenia szczególnej uwagi na to, jakimi słowami i za pomocą jakich formuł wyznajemy treść wiary chrześcijańskiej, a także jakimi wizerunkami opatrujemy nasze wyznania. Wyznanie wiary (Credo - Wierzę…) w historii Kościoła przybierało różne formuły, szczególne miejsce wśród nich zajmuje Symbol Apostolski. To jego słowami już w dzieciństwie uczymy się wyrażać najważniejsze treści wiary. Ma on korzenie sięgające początków Kościoła i zyskał miano najstarszego katechizmu rzymskiego, zredagowanego na potrzeby katechumenów. Już wówczas należało nauczyć się go na pamięć czyli „zapisać w sercu”, aby przyjąć chrzest i stać się członkiem wspólnoty Kościoła, a następnie modląc się słowami Symbolu odpowiadać na zbawcze działanie Boga.

Symbol Apostolski uważany jest za streszczenie wiary apostołów, a przez wieki wierzono także w piękną legendę, według której każdy z Dwunastu przed ostatecznym rozejściem się na misje, ułożył jedno zdanie Credo. To z tych pojedynczych wypowiedzi złożono modlitwę, po polsku zwaną także Składem Apostolskim. Legenda ma rodowód sięgający IV w., ukształtowała się w pełni w wieku VI. Stała się fundamentem wyjątkowo bogatego i żywotnego nurtu ikonografii chrześcijańskiej, przedstawiającej Kolegium Apostolskie w kontekście ikonografii wyznania wiary.