Nowy „Przegląd Uniwersytecki” online - tym razem o polaryzacji społecznej

Polaryzacja społeczna, spory światopoglądowe, a nawet poważne konflikty polityczne – to główny temat nowego „Przeglądu Uniwersyteckiego”, który dostępny jest już online. Po niedawnych wyborach parlamentarnych, decydujących o najbliższej przyszłości Polski, kwestie te okazują się wciąż niezwykle istotne. Badacze KUL, których analizy filozoficzne, politologiczne czy psychologiczne przedstawiamy w postaci wywiadów i artykułów, pomagają lepiej zrozumieć problemy trapiące nasze społeczeństwo.

– W życiu społecznym ostatnich dekad zauważyć się daje w wielu krajach, szczególnie europejskich, zdecydowane odchodzenie od ideału międzyludzkich relacji zawartego w słowach: można różnić się pięknie. W myśl tej zasady każdy z uczestników relacji społecznych zachowuje swoją godność osobową pomimo odmiennych opinii, poglądów, a nawet postaw i zachowań. Stanowi to niezbędną podstawę do wzrastania w godności, miłości i miłosierdziu. W sposób dojrzały osobę kochamy nie za coś, tylko pomimo czegoś – przypomniał we wstępie czasopisma rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski, podkreślając znaczenie fundamentu wartości chrześcijańskich, które katolicka wszechnica w Lublinie stale aktualizuje i wzmacnia. – Odchodzenie od nich historia odnotowała w postaci długiej listy destruktywnych postaw i zachowań, m.in. wojen, ludobójstwa, katastrof humanitarnych, niewolnictwa, handlu ludźmi, dyktatur, nadużycia władzy, konfliktów, utylitaryzmu, a w wymiarze indywidualnym m.in. uzależnień, instrumentalnego traktowania, utylitaryzmu, hedonizmu, konsumpcjonizmu – dodał rektor KUL.

Polaryzacja społeczna – jak zaznaczył prof. Andrzej Gil z Instytutu Nauk o Polityce i Administracji KUL w wywiadzie otwierającym nowy numer pisma – jest jednak zjawiskiem naturalnym i ma swoje źródła w fundamentalnych różnicach między ludźmi. Mogą one dotyczyć najgłębszych warstw naszej tożsamości, dlatego – jak podkreślił politolog – warto pamiętać, że jedność i dialog nie zawsze są wartością. Dodał też, że w naszej cywilizacji, opartej na chrześcijaństwie, greckiej filozofii i rzymskim prawie, istnieją takie zasady moralne i normy społeczne, które nie powinny być negocjowane.

– Widzimy to dziś za naszą wschodnią granicą. Nie może być jedności z kimś, kto, tak jak Rosja pod pozorem przywracania zatraconych wartości, atakuje Ukrainę, dokonując potwornych zbrodni, wykraczając poza wszelkie cywilizowane normy i łamiąc podstawowe prawa. Godzi to nie tylko w poczucie bezpieczeństwa nas wszystkich, ale też jest prawdziwym naigrywaniem się właśnie z tychże wartości. Nie można siąść do jednego stołu z kimś, kto gardzi naszą kulturą, tradycją i stylem życia – zwrócił uwagę prof. Andrzej Gil.

O polaryzacji społecznej wykorzystywanej w manipulacjach politycznych bardzo interesujący tekst napisali kierująca Instytutem Nauk o Polityce i Administracji KUL dr hab. Agnieszka Łukasik-Turecka, prof. KUL oraz dr Andrzej Szabaciuk, również z Instytutu. Odnosząc się do niedawnej kampanii wyborczej eksperci KUL przedstawili szereg ponadczasowych wskazówek, które przydadzą się również w przyszłorocznych wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego. – Analizując treść komunikatów wyborczych, należy przede wszystkim wystrzegać się tych, które budzą w nas emocje. Jeżeli ma miejsce taka sytuacja, w tym momencie powinna zapalić się nam „czerwona lampka” i należy na spokojnie przeanalizować treść takiego komunikatu pod kątem jego rzetelności. Warto się zastanowić, czy przedstawia pełny obraz sytuacji, czy ukazuje pełny jej kontekst, czy nie bazuje na stereotypach, pomówieniach czy innych formach manipulacji przekazem – ostrzegli naukowcy.

W numerze o kwestiach związanych z podziałami między ludźmi piszą także – z perspektywy historycznej prof. Marian Surdacki z Instytutu Pedagogiki KUL, a analizując konflikty w miejscu pracy psycholog dr hab. Bohdan Rożnowski, prof. KUL z Instytutu Psychologii KUL. Z kolei w felietonie „Pies a sprawa polska” dr hab. Lech Giemza, prof. KUL z Instytutu Literaturoznawca KUL, zwrócił uwagę, że to, co w Polsce jest powszechnym problemem równocześnie nie istnieje jako przedmiot społecznej debaty. Zamiast tego pojawiają się tematy jak np. aborcja, LGBT czy kwestie klimatyczne, które z olbrzymią łatwością podnoszą temperaturę narodowych dyskusji. – I właściwie wszyscy o tym dobrze wiemy, ale dalej gramy w tę grę – zauważył badacz.

Tradycyjnie w „Przeglądzie Uniwersyteckim” (tu do pobrania wersja elektroniczna pisma) można przeczytać też artykuły dotyczące innych tematów, jak np. specyfiki pokolenia Z – tekst na ten temat przygotowała dr hab. Małgorzata Gruchoła, prof. KUL z Instytutu Dziennikarstwa i Zarządzania KUL, a także teksty dotyczące najważniejszych wydarzeń z ostatnich tygodni i miesięcy. To m.in. wywiad z rabinem prof. Abrahamem Skórką, który od wielu lat działa na rzecz dialogu międzyreligijnego. Ten przyjaciel papieża Franciszka otrzymał podczas inauguracji roku akademickiego 2023/2024 dyplom doktora honoris causa KUL. – Tylko prawdziwy, szczery i głęboki dialog pozwoli nam przygotować się na nadejście czasu mesjańskiego – przypomniał rabin.

Ważnym wydarzeniem w życiu KUL jest także uruchomienie kierunku lekarskiego, licząc ze specjalnościami jednego z ponad 100, które znalazły się w ofercie KUL w roku akademickim 2023/2024. O rekordowej liczbie, bo aż niemal 1,5 tys. kandydatów zgłosiło chęć studiowania medycyny na KUL, przypomniała w wywiadzie prorektor ds. kształcenia dr hab. Ewa Trzaskowska, prof. KUL.

– Najczęściej pojawiającym się pytaniem jest „Jak my będziemy uczyć?”. Zatem odpowiadam: w takim samym standardzie, jak wszystkie inne uczelnie. Wszystkie kierunki lekarskie, niezależnie od uczelni, mają ten sam program. Różnią się jedynie 2-3 proc. zajęć. W naszym przypadku to będą zajęcia dotyczące pogłębionej wiedzy w dziedzinie psychologii oraz etyki. Zależy nam, aby nasi przyszli lekarze byli empatyczni oraz traktowali człowieka jako całość w wymiarze fizycznym, psychicznym i duchowym – zapewniła prorektor KUL.

W ostatnich miesiącach prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej podali, że ks. Franciszek Blachnicki, założyciel i duchowy ojciec Ruchu Światło-Życie, który obok papieża Polaka Jana Pawła II, prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego, a także kapelana Solidarności ks. Jerzego Popiełuszki, był jednym z najważniejszych duchownych polskiego Kościoła, został zamordowany. IPN wyjaśnił, że do zabójstwa doszło poprzez podanie ofierze śmiertelnych substancji toksycznych i wskazał, że wykazały to czynności procesowe przeprowadzone w Polsce oraz na terenie Niemiec, Austrii i Węgier. W najnowszym numerze „PU”, w części poświęconej Kościołowi i historii, przypominamy tę sprawę, a także opisujemy fakty związane z tym, że ks. Franciszek Blachnicki był w PRL-u jednym z najbardziej inwigilowanych przez komunistyczną bezpiekę duchownych. Ustalenia IPN – jak ocenił rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski – są bardzo ważne dla procesu beatyfikacyjnego prowadzonego od 1995 r. w sprawie twórcy Ruchu Światło-Życie.