Historia Wydziału Nauk Społecznych
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Inauguracja pierwszego roku akademickiego 1918
W 1918 r. został utworzony Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Miał on tylko dwie Sekcje - Prawną i Ekonomiczną. 23 czerwca 1949 r. zarządzeniem ministra oświaty został postawiony w stan likwidacji. Studenci pierwszych trzech lat Sekcji Ekonomicznej - po złożeniu egzaminów uzupełniających - zostali przeniesieni na Sekcję Prawną. Sekcja Ekonomiczna przestała istnieć z końcem roku akademickiego 1949/1950. Dwa lata później wstrzymano nabór studentów na pierwszy rok studiów Sekcji Prawnej, przestała ona istnieć z końcem roku akademickiego 1951/1952. Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych zakończył swoją działalność naukowo-dydaktyczną w 1952 r. 1 Po zlikwidowaniu Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych znaczna część pracowników tego Wydziału przeszła do istniejącego od 1946 roku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej, gdzie obok przedmiotów filozoficznych – odbywało się kształcenie w zakresie nauk społecznych.
Senat Akademicki KUL dopiero 8 listopada 1980 r. reaktywował Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Dnia 16 marca 1981 r. minister szkolnictwa wyższego i techniki, pismem nr DU-5-014/81, dokonał zmiany w statucie KUL, wprowadzając do § 6 ust. 1 określenie Wydział Nauk Społecznych w miejsce sformułowania Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Równocześnie upoważnił rektora KUL, o. prof. Mieczysława A. Krąpca, do utworzenia na tymże Wydziale: Sekcji Społecznej, Sekcji Psychologii i Sekcji Pedagogiki. 29 maja 1981 r. nastąpiło ukonstytuowanie się Rady Wydziału Nauk Społecznych (dalej: RWNS), w jej skład weszło 14 profesorów i docentów. Przenieśli się oni z Sekcji Filozoficzno-Społecznej i Sekcji Filozoficzno-Psychologicznej Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej oraz z Wydziału Nauk Humanistycznych (Sekcja Pedagogiki). Już 5 grudnia 1981 r. uchwałą Senatu Akademickiego KUL, na Wydziale Nauk Społecznych (dalej: WNS) została utworzona Sekcja Ekonomii. Studia magisterskie w zakresie ekonomii zostały wznowione dopiero w roku akademickim 1983/1984. 2
Szczególną rolę w utworzeniu WNS odegrali: kardynał Stefan Wyszyński, rektor KUL o. prof. dr hab. Mieczysław A. Krąpiec, ks. doc. Joachim Kondziela, ks prof. Władysław Piwowarski i doc. Teresa Kukołowicz. 3
W 1996 r. przekształcono sekcje w instytuty. jednocześnie - na prośbę studentów - Sekcja Społeczna zmieniła nazwę na Instytut Socjologii, co miało absolwentom studiów socjologicznych ułatwiać znalezienie pracy. Natomiast 22 października 1998 r. RWNS uchwaliła, że należy wystąpić o utworzenie etatów sekretarek dla poszczególnych instytutów Wydziału.4
W latach dziewięćdziesiątych XX w. i pierwszej dekadzie XXI w. WNS KUL zaczął się powiększać o nowe instytuty. Od roku akademickiego 1994/1995 w ramach Wydziału funkcjonowało Podyplomowe Studium Komunikowania Społecznego i Dziennikarstwa, którym kierował o. prof. Leon Dyczewski. Dnia 25 kwietnia 1995 r. uchwałą Senatu Akademickiego KUL został utworzony Instytut Zarządzania i Marketingu.5 Jednak nie spełniał on wymagań kadrowych i uchwałą Senatu Akademickiego KUL z dnia 27 września 2007 r. na wniosek rektora, połączono Instytut Ekonomi z Instytutem Zarządzania i Marketingu, tworząc 1 października 2007 r. Instytut Ekonomii i Zarządzania. 
Natomiast głównie na bazie pracowników naukowych Katedry Socjologii Kultury Instytutu Socjologii KUL utworzono nowy kierunek studiów pierwszego stopnia z dziennikarstwa i komunikacji społecznej, co spowodowało powołanie do życia 24 kwietnia 2008 r. - decyzją Senatu Akademickiego KUL (676/II/1) – nowego Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. W 2009 roku powołano Instytut Politologii. W 2012 r. władze i pracownicy Instytutu Politologii podjęli decyzję o zmianie nazwy na Instytut Nauk Politycznych i Spraw Międzynarodowych, którą 5 marca 2013 r. zaakceptował Senat KUL.
Od 1 października 2009 r. Instytut Pedagogiki, Instytut Politologii (obecnie Instytut Nauk Politycznych i Spraw Międzynarodowych), Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej zostały przeniesione do Kampusu Wschodniego na Majdanku. Na Alejach Racławickich pozostały Instytuty: Psychologii, Socjologii oraz Ekonomii i Zarządzania.
W 2015 roku na Wydziale Nauk Społecznych funkcjonuje sześć Instytutów: Ekonomii i Zarządzania, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Pedagogiki, Psychologii oraz Socjologii.
W 1981 r. w ramach WNS działało 14 katedr i 10 zakładów naukowych, zgrupowanych w trzech Sekcjach: Społecznej, Psychologii i Pedagogiki. W roku akademickim 1999/2000 funkcjonowało 51 katedr, w tym na socjologii 14, psychologii 11, pedagogice 10, ekonomii 12, w Instytucie Marketingu i Zarządzania 4, a w roku 2012/2013 było 61 katedr, w tym w Instytucie pedagogiki 14, Instytucie Psychologii 13, Instytucie Socjologii 11, Instytucie Ekonomii i Zarządzania 11, Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej 7, Instytucie Nauk Politycznych i Spraw Międzynarodowych 5.
30 września 2013 r. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło parametryzację poszczególnych jednostek naukowych. Wydział Nauk Społecznych, Wydział Filozofii i Wydział Teologii uzyskały kategorię A. Należy podkreślić, że przy poprzedniej parametryzacji WNS był jednym z pięciu wydziałów KUL, które uzyskały taką kategorię.
Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. struktura organizacyjna WNS została wzbogacona o nowy ośrodek dydaktyczny w Stalowej Woli. W 1989 r., z inicjatywy Społecznego Komitetu Organizacyjnego w Stalowej Woli, utworzonego przez kilkanaście osób skupionych wokół księdza Edwarda Frankowskiego,6 proboszcza parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Stalowej Woli, uchwałą Senatu Akademickiego KUL został utworzony punkt konsultacyjny WNS KUL dla studentów studiów eksternistycznych na kierunkach – socjologia i pedagogika. 21 marca 1990 r. decyzją Senatu Akademickiego KUL został on przekształcony w filię WNS KUL w Stalowej Woli, która od roku akademickiego 1990/1991 zyskała prawo do prowadzenia studiów dziennych magisterskich na kierunku ekonomia.
Filia, która w zamierzeniu miała kształcić około 500-600 studentów na trzech kierunkach, od roku akademickiego 1992/1993 zaczęła się bardzo dynamicznie rozwijać. Przyczyną tego był dający się odczuć w regionie deficyt wysoko kwalifikowanych humanistów. Jednocześnie konieczność uzupełnienia przez nauczycieli wykształcenia pedagogicznego do 1997 r. pod groźbą utraty pracy w szkolnictwie miała wpływ na wzrost liczby studentów. Dzięki wielkiej życzliwości i przychylności władz KUL, staraniom Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli, zaangażowaniu około 120 pracowników dydaktycznych udało się stworzyć warunki do kształcenia w latach 1996/1997 i 1997/1998 około 5200 studentów rocznie. Zdobywali oni wiedzę i umiejętności na kierunku ekonomia na jednolitych pięcioletnich studiach magisterskich dziennych, a od roku akademickiego 1999/2000 także na kierunkach – socjologia i pedagogika na studiach wieczorowych oraz dwustopniowych studiach (licencjackich i uzupełniających studiach magisterskich) zaocznych. Od roku akademickiego 2000/2001 zostały otworzone w ramach filii także pełne studia magisterskie wieczorowe w zakresie psychologii. Filia WNS KUL w Stalowej Woli została w 2003 r. decyzją Senatu Akademickiego KUL przekształcona w samodzielną jednostkę organizacyjną uniwersytetu: Zamiejscowy Wydział Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli.
Koncepcje organizacyjne dwustopniowych studiów na socjologii i pedagogice oraz programy kształcenia opracował prof. Piotr Kryczka – w roku akademickim 1989/1990 pełnomocnik rektora ds. punktu konsultacyjnego, od roku akademickiego 1990/1991, przez trzy kadencje, prodziekan WNS do spraw filii w Stalowej Woli.
Przypisy:
1 Z. Papierkowski, Kronika Wydział Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych 1944-1952, w: Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1969, s. 203.
2 J. Mariański, Wydział Nauk Społecznych, w: Księga pamiątkowa w 75-lecie katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wkład w kulturę polską w latach 1968-1993, red. M. Rusecki, Lublin 1994, s. 329.
3 Szczegółowe informacje znajdują się w historiach poszczególnych instytutów.
4 AU KUL, sygn. VI.1.1.2, Dziekanat WNS, Korespondencja ogólna, 31.03.1992 - 14.12.1998.
5 W latach 1998-2005 dzięki prof. Adamowi Bieli, rozpoczęła działalność dydaktyczną specjalizacja menedżersko-związkowa, adresowana w pierwszym rzędzie do aktywu związkowego "Solidarności". Kształciła ona osoby do pracy nie tylko związkowej, ale także podejmowania inicjatyw w dziedzinie drobnej przedsiębiorczości, przygotowywała do kierowania zespołami ludzkimi w różnego typu firmach i organizacjach. Studia miały charakter wyższych studiów zawodowych, kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata z możliwością kontynuowania nauki na uzupełniających studiach magisterskich.
6 Od 1991 r. biskupa pomocniczego diecezji przemyskiej.
Władze Wydziału Nauk Społecznych KUL
Dziekani i prodziekani Wydziału w latach 1981-2013:
|
Kadencja |
Dziekani |
Prodziekani |
|
1981-1984 |
prof. dr hab. Jan Turowski
|
prof. dr hab. Jerzy Strojnowski |
|
1984-1987 |
ks. prof. dr hab. Joachim Kondziela
|
prof. dr hab. Jerzy Strojnowski |
|
1987-1990 |
ks. prof. dr hab. Joachim Kondziela |
prof. dr hab. Teresa Kukołowicz |
|
1990-1993 |
ks. prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk |
ks. prof. dr hab. Leon Dyczewski |
|
1993-1996 |
prof. dr hab. Adam Biela |
prof. dr hab. Teresa Kukołowicz; |
|
1996-1999 |
prof. dr hab. Adam Biela |
prof. dr hab. Teresa Kukołowicz |
|
1999-2002 |
prof. dr hab. Zbigniew Zaleski |
ks. dr hab. Józef Wilk, prof. KUL |
|
2002-2005 |
prof. dr hab. Zbigniew Zaleski |
ks. dr hab. Józef Wilk, prof. KUL |
|
2005-2008 |
prof. dr hab. Andrzej Sękowski |
dr hab. Marek Pawlak, prof. KUL |
|
2008-2012 |
prof. dr hab. Andrzej Sękowski |
ks. dr hab. Marian Nowak, prof. KUL
prof. dr hab. Marek Pawlak |
|
2012-2016 |
ks. dr hab. Stanisław Fel, prof. KUL |
dr hab. Iwona Niewiadomska, prof. KUL dr hab. Marek Pawlak, prof. KUL |
|
2016-2020 |
ks. dr hab. Stanisław Fel, prof. KUL |
dr hab. Elżbieta Rydz, prof. KUL
dr hab. Ewa Domagała-Zyśk, prof. KUL
dr hab. Helena Żukowska, prof. KUL |
| 2020-
|
dr hab. Arkadiusz Jabłoński, prof. KUL |
dr hab. Elżbieta Rydz, prof. KUL
dr hab. Wojciech Gizicki, prof. KUL |
Zmiany na stanowiskach dziekana i prodziekanów w czasie kadencji 2002/2003 – 2004/2005 były związane z rezygnacją z funkcji dziekana prof. Zbigniewa Zaleskiego oraz z funkcji prodziekana ds. filii w Stalowej Woli ks. prof. Zenona Uchnasta, a także ze śmiercią prodziekana ks. prof. Józefa Wilka.
Przypisy:
I Prof. Andrzej Sękowski objął funkcję dziekana po rezygnacji prof. Zbigniewa Zaleskiego, który został posłem do Parlamentu Europejskiego.
II Prof. Kazimiera Krakowiak została wicedziekanem po śmierci ks. prof. Józefa Wilka.
III Prof. dr hab. Piotr Oleś został wicedziekanem w miejsce prof. Andrzeja Sękowskiego, który został dziekanem.
IV Prof. Janina Kostkiewicz została wicedziekanem ds. filii w Stalowej Woli po rezygnacji ks. prof. Zenona Uchnasta.
(Źródło: Ryszard Skrzyniarz, w: Księga Wydziału Nauk Społecznych KUL, red. ks. Stanisław Fel, Iwona Niewiadomska, Ryszard Skrzyniarz, Lublin 2016, s. 14-21)
Ostatnia aktualizacja: 20.04.2021, godz. 12:10 - Maria Mazurek-Olszowa
