PRZEGLĄD PRAWNO-EKONOMICZNY

Nr 33 (4/2015) październik - listopad - grudzień 2015

 pobierz pdf

 

SPIS TREŚCI

 

Artykuły

 

Damian Gil – Einsprüche im polnischen und deutschen Strafprozess. . . 6

 

Der Versuch, die Rolle des Einspruchs als Rechtsbehelf in ähnlichen Rechtssystemen zu zeigen lässt das Wesen der Rechtsbehelfe verstehen, welche in beiden Rechtsordnungen sich von dem dominierenden Modell, Entscheidungen anzufechten, wesentlich unterscheiden. Sie verursachen Wiederaufnahme des Verfahrens in derselben Instanz. In beiden Fällen manifestieren sie den Mangel an Einwilligung darin, ohne Anteilnahme der Parteien zu entscheiden, mit deutlicher Beschränkung der Verfahrensregeln.

 

Katarzyna Maćkowska – Podstawy prawne działalności NASA jako agencji niezależnej . . . 20

 

W artykule przedstawiono podstawy prawne Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA). Podług obowiązujących norm podmiot ów należy klasyfikować jako agencję niezależną z ograniczonymi uprawnieniami legislacyjnymi. Status, organizacja i funkcje NASA reguluje przede wszystkim Federalna Ustawa o Aeronautyce i Przestrzeni Kosmicznej. W innych, uwzględnionych w tejże publikacji aktach prawnych, znajdują się przepisy, które albo bezpośrednio dotyczą funkcjonowania NASA, albo konstytuują takie podmioty, których zadania mogą mieć charakter konkurencyjny w stosunku do kompetencji prezentowanej agencji. W związku z tym, jeden z analizowanych wątków obejmuje inne ustawy komercjalizujące działania w przestrzeni kosmicznej. Niewątpliwie NASA jest agencją, której status będzie zmieniał się w przyszłości odpowiednio do postępu technologicznego umożliwiającego zwiększoną aktywność człowieka poza Ziemią.

 

Ewa Kruk – Umorzenie kompensacyjne postępowania karnego w trybie art. 59a k.k. – zarys problematyki. . . 30

 

Autorka porusza problematykę umorzenia postępowania karnego w wyniku naprawienia szkody lub (i) zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wprowadzenie do kodeksu karnego nowej instytucji uregulowanej w art. 59a k.k. stanowi kontynuację polityki państwa, która co do zasady ma na celu wzmocnienie pozycji pokrzywdzonego w postępowaniu karnym. Przejawem realizacji tego założenia jest rozszerzenie katalogu instytucji prawnych, których podstawę stanowi element koncyliacji lub restytucji szkody wyrządzonej przestępstwem. Taki zabieg legislacyjny konstytuuje nową podstawę z art. 59a k.k. do umorzenia procesu karnego w oparciu o element sprawiedliwości naprawczej.

 

Grzegorz Wolak – Współwłasność małżeńska lokalu a głosowanie na zebraniu ogółu właścicieli lokali. . . 40

 

W artykule została omówiona problematyka głosowania na zebraniu ogółu właścicieli lokali przez małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej i będących współwłaścicielami lokalu. Wspólność ustawowa jest wciąż dominującym ustrojem majątkowym między małżonkami. Jeżeli lokal, na zasadzie wyjątku od zasady superficies solo cedit, stanowi przedmiot współwłasności (niezależnie od jej rodzaju), to każdy ze współwłaścicieli lokalu jest zarazem współwłaścicielem nieruchomości wspólnej (art. 3 u.w.l.) i w ten sposób członkiem wspólnoty mieszkaniowej. Każdy z członków wspólnoty jest uprawniony do brania udziału w zebraniu właścicieli lokali. Współwłasność lokalu może rodzić pewne wątpliwości, jeśli chodzi o sposób podejmowania uchwał przez zebranie właścicieli, którego członkami są współwłaściciele, w tym małżonkowie.

 

Artur Lis – „Gorsza płeć” w prawie średniowiecza. . . 56

 

Charakter rodziny w średniowiecznej Polsce był zróżnicowany w zależności od grupy społecznej, stopnia zamożności, sytuacji własnościowej, tradycji, regionu oraz wielu innych czynników. Najważniejszymi funkcjami rodziny były: prokreacyjna, gospodarcza, wychowawcza, kulturalna i zabezpieczająca. Należy podkreślić, iż potrzeby człowieka w okresie średniowiecza były realizowane głównie w rodzinie. Stanowiła ona oparcie dla poszczególnych jej członków i zapewniała bezpieczeństwo.

 

Emilia Czepczyńska – Prawne aspekty zakładania szkół niepublicznych w polskim systemie oświaty. . . 78

 

W artykule przedstawiono prawne aspekty zakładania szkół niepublicznych w polskim systemie oświaty. Scharakteryzowane zostały podmioty uprawnione do tworzenia szkół niepublicznych, wskazane zostały warunki, jakie muszą spełnić osoby fizyczne i osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego żeby móc starać się o założenie placówki oświatowej. Przede wszystkim zaś omówiono treść pierwszego statutu szkoły, który jest niezbędny do skutecznego jej utworzenia. Zaprezentowano także pod jakimi warunkami szkołę wpisuje się do ewidencji szkół niepublicznych, a także zasady udzielania szkole niepublicznej uprawnień szkół publicznych.

 

Sławomir Zwolak – Trybunał Konstytucyjny a polityka. . . 92

 

Cel artykułu ma jedynie charakter przyczynkowy, ukazując Trybunał Konstytucyjny na tle polityki. W szczególności w okresie transformacji ustrojowej, rola Trybunału Konstytucyjnego daleko wykraczała poza ramy ukształtowane w demokracji. Trybunał Konstytucyjny stał się nie tylko strażnikiem, ale często twórczym interpretatorem przepisów konstytucyjnych. Trybunał Konstytucyjny w swojej działalności uzyskał wysoki autorytet, a jednym z ważnych powodów była jego pluralistyczność pod względem politycznym, co istotnie wpływało na jego niezależność.

 

Konrad Kozioł – Polityczna i ustrojowa rola prokuratury w okresie po II wojnie światowej w ustawie z 20 lipca 1950 roku o Prokuraturze Rzeczypospolitej Polskiej. . . 103

 

Na przestrzeni dziesięcioleci w różnym stopniu uzależnienie prokuratury od osób sprawujących władzę było zróżnicowane. W czasach PRL-u prokuratura pełniła wręcz rolę broni o charakterze politycznym. Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o Prokuraturze Rzeczypospolitej Polskiej obowiązywała prawie 17 lat. Prokuratura w okresie po II wojnie światowej była szczególnie nasycona zmianami organizacyjnymi i funkcjonalnymi z powodu ówczesnego ustroju, jakim był PRL, gdzie upolityczniona prokuratura była użytecznym narzędziem wykorzystywanym do walki z wszelkimi formami i przejawami niezadowolenia obywateli z władzy państwowej.

 

Dominika Rydlichowska – Karta z dziejów adwokatury polskiej cz. II – od rozbiorów do niepodległej Polski. . . 111

 

Opracowanie to ma na celu wskazanie w jaki sposób kształtował się zawód adwokata na przestrzeni wieków. Bezcenna jest rola adwokatury w kształtowaniu państwowości polskiej oraz odrodzeniu Państwa Polskiego po I wojnie światowej. Adwokaci brali czynny udział w rekonstrukcji i unifikacji prawa po trzech zaborcach, a kiedy Ojczyzna znajdowała się w potrzebie, walczyli także na froncie II wojny światowej. Pozytywistyczna „praca u podstaw” również nie była obca adwokaturze, nauczanie w tajnych kompletach podczas okupacji niemieckiej czy sądownictwo polowe to zaledwie bardziej znamienite przykłady działań adwokatów minionych dziejów, które zostały opisane na łamach niniejszego artykułu.

 

Glosy

 

Ewa Kruk – Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2013 r. (I KZP 24/13). . . 122

 

Recenzje

Beata Piasny – Recenzja książki T. Olejniczka, Czy kultura ma znaczenie?
ZZL w japońskich fabrykach w Polsce. . . 125

 

Beata Piasny – Recenzja książki B. Kożuch, Ł. Sułkowskiego (red.),
Instrumentarium zarządzania publicznego. . . 127