TRZYDZIESTA ROCZNICA WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO
TRZYDZIESTA ROCZNICA
WPROWADZENIA
STANU WOJENNEGO
PROGRAM OBCHODÓW 30. ROCZNICY WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO
I WYDARZEŃ GRUDNIA 1981 ROKU
13 grudnia 2011 r., Lublin
10.00 – Złożenie kwiatów pod Pomnikiem Wdzięczności – Droga Męczenników Majdanka
11.00 – 11.55 – Patrole piesze ZOMO
12.00 – Atak na siedzibę Solidarności
12.30 – 12.45 – Przemarsz demonstrantów deptakiem na Plac Litewski
12.45 – Początek demonstracji – inscenizacja zamieszek na Placu Litewskim
13.15 – Ułożenie krzyża ze zniczy
13.30 – Wojskowa grochówka z kuchni polowej, przy koksownikach
15.00 – 16.00 – Rekonstrukcja „Walki uliczne” druga tura
18.00 – Koncert „Pieśni Niepokornej” – Archikatedra Lubelska
19.00 – Msza św. w intencji ofiar stanu wojennego - Archikatedra Lubelska
20.00 – Złożenie kwiatów pod pomnikiem Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki
14 grudnia 2011 roku, Nowa Aula KUL
Konferencja historyczna w trzydziestą rocznicę polskiej tragedii
9.00 – 9.15 - Powitanie wszystkich uczestników – Przewodniczący Zarządu Regionu Środkowowschodniego NSZZ „Solidarność” Marian Król
9.15 – 9.45 - „Prawo narodu do samostanowienia w kontekście komunistycznej zbrodni stanu wojennego” – ks. Prof. Tadeusz Guz
9.45 – 10.15 - „Akcja wprowadzanie stanu wojennego na Lubelszczyźnie w nocy z 12/13 grudnia 1981r.” – dr Ewa Rzeczkowska
10.15 – 10.45 - „Lubelskie strajki w grudniu 1981r.” – dr Zygmunt Łupina
10.45 – 12.00 - panel dyskusyjny: „Akcje strajkowe na Lubelszczyźnie w proteście wobec stanu wojennego” –
uczestnicy: Norbert Wojciechowski, Lech Ciężki, Wiesław Grzegorczyk, Adam Pęzioł, Zdzisław Wiśniewski,
moderator dyskusji - dr Leszek Pietrzak
12.00 – 12.30 - Przerwa na kawę
12.30 – 13.45 - panel dyskusyjny : „Represje stanu wojennego na Lubelszczyźnie”
uczestnicy: ks. dr Tadeusz Pajurek, Alfred Bondos, Włodzimierz Blajerski, Andrzej Sokołowski, Henryk Kąkol,
moderator dyskusji – dr Leszek Pietrzak
30 lat po wprowadzeniu stanu wojennego
13 grudnia mija 30 lat od wprowadzenia stanu wojennego. Mimo upływu trzydziestu lat, do dziś nie ukarano sprawców, chociaż sąd uznał, że stan wojenny był wprowadzony nielegalnie nawet w oparciu o prawo PRL. W stanie wojennym i w latach następnych, aż do końca lat 80. panował w Polsce terror na niespotykaną od czasów stalinowskich skalę.
Do dziś nie jest znana pełna lista śmiertelnych ofiar represji.
Ze strony IPN
„Wprowadzenie 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego otworzyło nowy rozdział w dziejach komunistycznego terroru w Polsce. Blisko dziesięć tysięcy osób internowano, tysiące aresztowano i skazano na kary sięgające 10 lat więzienia. Znacznie większa jest liczba zwolnionych z pracy, inwigilowanych i szykanowanych. Stan wojenny ośmielił funkcjonariuszy aparatu represji do stosowania stalinowskich metod. Liczba osób, które straciły zdrowie na skutek prześladowań, bicia w trakcie śledztwa lub demonstracji ulicznych pozostaje nieznana. Represje te nie ustały wraz z formalnym zniesieniem stanu wojennego 22 lipca 1983 r.
Największą ofiarę poniosły osoby, które na skutek działań komunistycznego aparatu przemocy straciły życie. Już od pierwszych dni stanu wojennego ginęli uczestnicy spontanicznych protestów, w następnych miesiącach lista zabitych powiększała się o kolejne osoby – zastrzelone lub pobite na śmierć w trakcie manifestacji ulicznych, zakatowane podczas przesłuchań, zmarłe w wyniku użycia gazów łzawiących, ofiary skrytobójczych mordów, a także osoby, które na skutek nieustannej presji popełniły samobójstwo.
We wszystkich tych przypadkach śledztwa wszczynane przez komunistyczne władze służyły nie odnalezieniu i ukaraniu sprawców zbrodni, lecz ich ukryciu. Zacierano ślady, świadków zmuszano do milczenia lub składania fałszywych zeznań, morderców uczono, jak mają się zachowywać w śledztwie, starano się dowieść rzekomej „winy” ofiary. Tam, gdzie nie udało się ukryć udziału funkcjonariuszy SB lub MO, sprawy umarzano posiłkując się formułką o działaniu „w obronie własnej”.
Działania mające na celu udokumentowanie popełnianych zbrodni podejmowały podziemne struktury „Solidarności”, Komitet Helsiński i kościelne komitety pomocy represjonowanym. Powstawały listy ofiar, liczące od kilkudziesięciu do 104 osób. Znajdowały się na nich nazwiska osób, które zginęły w wyniku represji o podłożu politycznym, jak też ofiar nadużycia władzy przez funkcjonariuszy MO czy też przypadki niejasne, niemożliwe do wyjaśnienia w warunkach konspiracyjnych.
Próbę wyjaśnienia wszystkich tych spraw podjęła sejmowa komisja nadzwyczajna, powołana w 1989 r., zwana od nazwiska jej przewodniczącego „Komisją Rokity”. Zbadała ona łącznie 122 przypadki zgonów, w przypadku których stwierdzono lub podejrzewano sprawstwo funkcjonariuszy MSW. W 88 przypadkach uznano, iż sprawy powinny zostać wznowione przez prokuraturę – ze względu na podejrzenie dokonania zbrodni przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego, bądź też ze względu na zaniedbania we wcześniejszych śledztwach. Niestety tylko kilka z nich znalazło swój finał przed sądami Rzeczpospolitej, w większości wypadków po kilkunastu latach wciąż nie ma ostatecznych orzeczeń.”
Z Wikipedii
http://www.bialo-czerwona.pl/stan_wojenny/ofiary.htm
„Utworzona w 1989 r Sejmowa Komisja Nadzwyczajna do Zbadania Działalności MSW stwierdziła, że spośród 122 niewyjaśnionych przypadków zgonów działaczy opozycji aż 88 miało bezpośredni związek z działalnością funkcjonariuszy MSW.
Część ofiar śmiertelnych wydarzeń stanu wojennego była skutkiem tłumienia przez jednostki LWP; MO; ZOMO, NOMO, ROMO, ORMO, funkcjonariuszy WSW i SB pokojowych demonstracji ulicznych ludności, sprzeciwiających się władzy. W 9 przypadkach ofiary padły w wyniku krwawego stłumienia strajku w kopalni, w jednym przypadku po złamaniu strajku na uczelni wyższej. Znaczna ich część były to jednak ofiary intencjonalnego działania władz przeciwko określonym działaczom opozycji. Wszystkie one z definicji spełniają znamiona ofiar zbrodni komunistycznej. Część ofiar to ofiary pierwszych dni stanu wojennego, które zmarły w wyniku nie udzielenia pomocy medycznej na skutek zablokowania połączeń telefonicznych. Ich liczba, na pewno duża, nie jest jednak znana.
W pierwszych dniach stanu wojennego władze komunistyczne dokonały wielu aresztowań osób, które mimo dekretu nie zaprzestały działalności opozycyjnej czynnie przeciwstawiając się wprowadzeniu stanu wojennego. Wyroki wydawane były w trybie doraźnym przez sądy wojskowe. Opozycjoniści stawiani byli w stan oskarżenia w związku z próbą obalenia ustroju PRL. W trybie doraźnym za to przestępstwo wobec reżimu komunistycznego groził wyrok do kary śmierci włącznie. W latach 1981–1982 władze komunistyczne przetrzymywały w specjalnie utworzonych obozach dla internowanych 9 736 działaczy podziemia, w tym 313 kobiet. Niejednokrotnie dochodziło w nich do wypadków znęcania się psychicznego i fizycznego nad internowanymi.
Inną kategorię ofiar stanowią osoby szykanowane przez władze za działalność opozycyjną. Wiele z nich było prześladowanych i wyrzucanych z pracy z tzw. wilczymi biletami, eksmitowanych z zajmowanych przez siebie mieszkań, w końcu były zmuszane do emigracji. Szczególny przypadek stanowią represje wobec działaczy chłopskich, których niejednokrotnie zmuszano siłą do nieopłacalnych upraw (przypadek Stanisława Helskiego).”
Lista ofiar do 1983 roku
Domniemane ofiary
- Honoriusz Kowalczyk (dominikanin z Poznania, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, według opinii publicznej jest ofiarą SB. Śledztwo w toku)
Ofiary zdarzeń masowych
Pacyfikacja kopalni Wujek 16 grudnia 1981
- Józef Czekalski (ur. 1933)
- Józef Giza (ur. 1957)
- Joachim Gnida (ur. 1952, zm. 25 stycznia 1982)
- Ryszard Gzik (ur. 1946)
- Bogusław Kopczak (ur. 1953)
- Andrzej Pełka (ur. 1962)
- Jan Stawisiński (ur. 1960)
- Zbigniew Wilk (ur. 1951)
- Zenon Zając (ur. 1959)
Stłumienie demonstracji w Gdańsku 17 grudnia 1981
- Antoni Browarczyk (ur. 1957) – zginął postrzelony przypadkowo
Pacyfikacja strajku na Politechnice Wrocławskiej 17 grudnia 1981
- Tadeusz Kosecki – zmarł pobity przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Poznaniu 13 lutego 1982
- Wojciech Cieślewicz (ur. 1953) – zmarł pobity przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 3 maja 1982
- Joanna Lenartowicz (ur. 1963) – zmarła 5 maja w wyniku pobicia przez ZOMO
- Mieczysław Radomski (ur. 1926) – zmarł pobity przez ZOMO
- Adam Szulecki (ur. 1950) – zmarł 9 maja w wyniku pobicia przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 3 maja 1983
- Władysław Durda – zatruty gazami łzawiącymi ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Krakowie 13 maja 1982
- Włodzimierz Lisowski (ur. 1915) – zmarł 13 lipca w wyniku pobicia przez ZOMO i SB
Poznań 11 maja 1982
- Piotr Majchrzak (ur. 1963) – zmarł 18 maja w wyniku pobicia przez ZOMO i funkcjonariuszy WSW
Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 13 maja 1982
Rozbicie organizacji podziemnej 16 czerwca 1982 w Warszawie
- Emil Barchański (ur. 1965) – po wykryciu, że na czele tajnej organizacji, do której należał, stał tajny współpracownik SB został poddany torturom w Pałac Mostowskich, ciało utopiono w Wiśle (nie ma pewności co do okoliczności śmierci i do rzekomego wykrycia TW w ramach organizacji)
Stłumienie pokojowej demonstracji w Gdańsku 31 sierpnia 1982
- Piotr Sadowski (ur. 1950) – zmarł trafiony petardą ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 31 sierpnia 1982
- Tadeusz Woźniak (ur. 1933) – zmarł 1 września w wyniku pobicia przez ZOMO
- Kazimierz Michalczyk (ur. 1955) – postrzelony przez ZOMO podczas demonstracji we Wrocławiu w dniu 31 VIII 1982 - zmarł 2 września
Stłumienie pokojowej demonstracji w Lubinie 31 sierpnia 1982
- Michał Adamowicz (ur. 1954) – zmarł 5 września w wyniku postrzału
- Mieczysław Poźniak (ur. 1956) – zmarł w wyniku postrzału
- Andrzej Trajkowski (ur. 1950) – zmarł w wyniku postrzału
Stłumienie pokojowej demonstracji we Kielcach 31 sierpnia 1982
- Stanisław Raczek (ur. 1947) – zmarł 7 września w wyniku pobicia przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Częstochowie 1 września 1982
- Eugeniusz Wiłkomirski (ur. 1930) – zmarł 3 września w wyniku pobicia przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Nowej Hucie 13 października 1982
- Bogdan Włosik (ur. 1962) – zastrzelony z broni palnej przez kapitana SB Andrzeja Augustyna
Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 10 listopada 1982
- Stanisław Królik (ur. 1943) – zmarł 16 listopada pobity przez ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji w Gdańsku 11 listopada 1982
- Wacław Kamiński (ur. 1950) – zmarł 28 listopada trafiony petardą
Stłumienie pokojowej demonstracji w Krakowie 1 maja 1983
- Ryszard Smagur (ur. 1954) – zmarł trafiony petardą ZOMO
Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 1 maja 1983
- Włodzimierz Witkowski (ur. 1952) – zaginął w czasie demonstracji, zwłoki znaleziono 7 września
- Bernard Łyskawa (ur. 1927)
Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 3 maja 1983
- Marek Kuchta (ur. 1953) – zmarł 5 maja 1983 w wyniku pobicia przez MO
- Adam Szulecki – zmarł 9 maja 1983 w wyniku pobicia przez ZOMO
Ofiary indywidualne działań władz stanu wojennego
- Wanda Kołodziejczyk (ur. 1923) – zmarła 4 stycznia 1982 po pobiciu w areszcie śledczym na ul. Rakowieckiej w Warszawie
- Franciszek Zdunek (ur. 1942) – zastrzelony 2 lutego 1982 przez funkcjonariusza MO
- Zbigniew Szymański – zmarł pobity przez ZOMO w kwietniu 1982
- Wojciech Cielecki (ur. 1963) – zastrzelony przez żołnierza LWP 2 kwietnia 1982 w Białej Podlaskiej
- Stanisław Kot – zmarł 3 kwietnia 1982 w Rzeszowie w wyniku pobicia przez patrol ZOMO
- Mieczysław Rokitowski (ur. 1935) – zmarł 3 kwietnia 1982 pobity w czasie przesłuchania w areszcie śledczym w Załężu
- Andrzej Grzywa – zmarł 30 sierpnia 1982 pobity na komendzie MO w Gdańsku
- Zdzisław Jurgielewicz (ur. 1953) – zmarł 21 września 1982 pobity przez MO w Giżycku
- Adam Grudziński (ur. 1946) – zmarł pobity w obozie dla internowanych w Załężu w październiku 1982
- Zbigniew Symoniuk (ur. 1950) – członek Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania, zmarł 8 stycznia 1983 w więzieniu w Białymstoku
- Zenon Bleszczyński (ur. 1959) – zmarł 14 stycznia 1983 w wyniku pobicia w areszcie śledczym
- Jacek Jerz (ur. 1944) – wiceprzewodniczący NSZZ Solidarność w Radomiu, delegat na I Krajowy Zjazd NSZZ Solidarność, członek władz krajowych Konfederacji Polski Niepodległej i Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania, zmarł nagle 31 stycznia 1983 po zwolnieniu z ponadrocznego internowania, gdzie przeszedł "ścieżki zdrowia" (pacyfikacja protestu internowanych w Kwidzynie). Bezpośrednio przed jego śmiercią szef SB w Radomiu zlecił na piśmie (dokument zachował się w archiwach IPN) zastosowanie wobec niego "przedsięwzięcia specjalnego"
- Jan Ziółkowski (ur. 1940) – współpracownik Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Czerwca 1956, zmarł 5 marca 1983, pobity na V komendzie MO w Poznaniu
- Józef Larysz (ur. 1942) – przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w ELWRO w Pszczynie, zmarł 7 marca 1983 po przesłuchaniu na komendzie MO
- Ryszard Kowalski (ur. 1939) – przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w Hucie Katowice, jego ciało wyłowiono 31 marca 1983
- Bogusław Podboraczyński (ur. 1962) – działacz NSZZ Solidarność z Nysy, zamordowany przez funkcjonariuszy MO, ciało wydobyto z rzeki 30 kwietnia 1983
- Andrzej Szewczyk (ur. 1961) – zmarł w maju 1983 w wyniku pobicia przez ZOMO
- Grzegorz Przemyk (ur. 1964) – zmarł 14 maja 1983 w wyniku pobicia na komendzie MO przy ul. Jezuickiej w Warszawie
- Zdzisław Miąsko (ur. 1954) – zmarł 3 czerwca 1983 po przesłuchaniu na posterunku MO w Nowej Miłosnej
- Andrzej Gąsiewski (ur. 1954) – pracownik Instytutu Badań Jądrowych zamordowany 17 czerwca 1983 w Warszawie
- Jerzy Marzec (ur. 1962) – ciało znaleziono nad Odrą 22 czerwca 1983
- Jan Samsonowicz (ur. 1944) – zmarł 30 czerwca 1983, działacz NSZZ Solidarność i Ruchu Młodej Polski, upozorowanie samobójstwa, ciało powieszono na bramie Stoczni Gdańskiej im. Lenina
Bibliografia
- Antoni Dudek Stan Wojenny W Polsce 1981-1983 IPN 2003 ISBN 83-89078-22-8
(Wikipedia http://www.bialo-czerwona.pl/stan_wojenny/ofiary.htm )
Powyższa lista obejmuje tylko ofiary do roku 1983, nie znalazł się na niej ks. Jerzy Popiełuszko, jak też inni kapłani – ks. Stanisław Suchowolec, ks. Stefan Niedzielak, ks. Sylwester Zych - zamordowani pod koniec lat 80., ani też inni zamordowani po 1983 roku.
WSPÓŁPRACA
