PRZEGLĄD PRAWNO-EKONOMICZNY

 Nr 10 (1/2010) | styczeń-luty-marzec 2010

pobierz pdf 

 

 

Przedmowa

dr Barbara LUBAS (Redaktor Naczelna), s. 3

 

 

Artykuły

 

 

Ochrona dóbr osobistych w orzecznictwie sądów
The protection of personal interests in court jurisprudence

dr Paweł BUCOŃ, s. 5

 

Na kanwie wybranych orzeczeń sądów autor rozważa zagadnienia związane z ochroną dóbr osobistych. Analizuje, jakie przepisy prawa chronią dobra osobiste takie jak: prawo do ochrony życia prywatnego, prawo do wolności myśli, sumienia, prawo do wyrażania opinii i wolności słowa. Na podstawie orzecznictwa sądów i poglądów doktryny podejmuje próbę określenia czym są dobra osobiste, kiedy do chodzi do ich naruszenia. Wskazuje okoliczności wyłączające bezprawność ich naruszenia. Sygnalizuje także, jakie roszczenia przysługują w przypadku naruszenia dóbr osobistych i co sąd ustala w procesie o naruszenie dóbr osobistych. Autor prezentuje pogląd, że sprawiedliwość w ochronie dóbr osobistych realizuje się przez mądre stosowanie prawa, które ma odpowiedni fundament aksjologiczny.

The author discusses issues related to the protection of personal interests against the background of selected court decisions. He analyses which provisions protect personal interests such as: the right to privacy, the right to freedom of thought, freedom of conscience, the right of expressing opinions and freedom of speech. On the basis of court jurisprudence and the doctrine he attempts to define what personal interests are when it comes to their violation and indicates the circumstances excluding the illegality of their violation. He indicates also which claims are available in the event of infringement of personal interests and what the court determines in the trial on infringement of personal interests. The author holds the view that justice in the protection of personal interests is realized by wise application of the law, which has an adequate axiological foundation.

 

 

Rozwód bez orzekania o winie a zakres obowiązku alimentacyjnego

między rozwiedzionymi małżonkami
No-fault divorce and maintenance obligation
between divorced couple

mgr Anna KILIAŃSKA, s. 15

 

Celem artykułu jest przedstawienie, że rozwód bez orzekania o winie jest najszybszą formą rozwodu i zakończenia postępowania rozwodowego. Jeżeli jednak strona ma dowody, które wskazują winę współmałżonka i chce dochodzić alimentów od (byłego) małżonka, to warto wykazać jego winę. Małżonek niewinny wówczas może domagać się alimentów od małżonka winnego nie tylko w sytuacji gdy znajdzie się w niedostatku, ale również gdy rozwód będzie skutkował tylko pogorszeniem jego sytuacji materialnej.

The purpose of this publication is to show that a no-fault divorce constitutes the quickest form of divorce and in this case judicial proceedings needs as little time as possible. If, however, a spouse has gathered evidence indicating the other spouse’s guilt and wants to claim maintenance from the guilty (former) spouse, it will be worth proving such guilt. The innocent spouse can make then a demand for maintenance to be paid by the guilty one not only when they suffer privation but also if the divorce causes deterioration in their financial situation only.

 

 

Przestępstwo znęcania się w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

oraz prawa międzynarodowego
Criminal abuse in the light of the Constitution of Poland
and international law

mgr Mirosław KOPEĆ, s. 22

 

W polskim prawie karnym głównym przepisem dotyczącym zjawiska znęcania się jest art. 207 k.k., który typizuje przestępstwo znęcania się. Niniejszy artykuł ukazuje, że ów przepis nie jest jedynym dotyczącym problemu znęcania się jednych osób nad innymi. Normy dotyczące tego zagadnienia możemy również odnaleźć w Konstytucji RP oraz w przepisach prawa międzynarodowego: Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948r., Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z dnia 4 listopada 1950 r., Konwencji o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989r. Przepisy Konstytucji oraz prawa międzynarodowego nie odnoszą się wprost do przestępstwa znęcania się, nie penalizują zachowania określanego jako znęcanie się, jednak wykładnia tych przepisów pozwala nam na doprecyzowanie treści norm wynikających z kodeksu karnego prawa karnego, a w szczególności na dokładne określenie przedmiotu ochrony przestępstwa znęcania się.

This article treats about criminal abuse in polish law. This offence is described not only in Penal Code, but indirectly in Constitution and in international law. The abuse of other people transcends geographical boundaries. Criminal abuse documents has to protect all victims from most countries of the word.

 

 

 

Fenomen analogii
Phenomenon of analogy

mgr Maciej KOSZOWSKI, s. 34

 

Rozumowanie za pomocą analogii posiada trudną do przecenienia wartość zarówno dla nauk przyrodniczych, jak i społecznych. Z analogią wiązać należy dwie jej podstawowe funkcje o znaczeniu poznawczym . Po pierwsze, pozwala ona wynajdować nowe pomysły i rozwiązania dla zaistniałych problemów. Po drugie, nie powinno się również zapominać o jej roli dowodowej, tj. jako środka do udowadniania prawdziwości poszczególnych twierdzeń. Tę ostatnią funkcję analogii zwykło się jednak ograniczać w czasach dzisiejszych tylko do tych nauk, w których nie jesteśmy w stanie przeprowadzać
eksperymentów lub w inny sposób empirycznie potwierdzić postawionych hipotez. Chodzi tu więc, w szczególności o takie dziedziny jak prawo, moralność, etyka, filozofia czy teologia (religia). Odnośnie do zastosowań prawniczych, to analogia jest tu powszechnie postrzegana jako środek służący do wypełniania tzw. luk w prawie. Korzysta się z niej więc w sytuacji, gdy dla danego stanu faktycznego brak jest jakiejkolwiek reguły (normy) prawnej, która w sposób bezpośredni mogłaby w nim znaleźć zastosowanie. Wtedy właśnie w drodze analogii poszukuje się reguły, która swym zakresem obejmuje przypadki najbardziej zbliżone do przypadku nieuregulowanego, i na jej podstawie wydaje się wyrok. Po drugie, analogia pozwala na niezastosowanie takiej reguły prawa, która choć niewątpliwie obejmuje swą hipotezą aktualny przypadek , to jednak przyjęcie jej za podstawę rozstrzygnięcia byłoby z jakiś względów niepożądane. Co jednak jeszcze bardziej istotne, myślenie per analogiam jest rozumowaniem o wiele bardziej powszechnym, niż by się to z pozoru mogło wydawać. Istotnie, są uzasadnione powody by sądzić, iż analogia jest obecna w każdym wnioskowaniu z norm prawnych. To znaczy, to właśnie ona pozwala przejść od ogólnej normy prawej do wydania rozstrzygnięcia w konkretnym stanie faktycznym. Kluczowym dla rozumowań opartych na analogii jest pojęcie podobieństwa. Mianowicie, ażeby móc stawiać wnioski za pomocą analogii koniecznym jest ustalenie czy porównywane przypadki są do siebie w wystarczającym (istotnym) stopniu podobne. Na zachodzenie takiego podobieństwa może wskazywać intuicja, identyczność relacji jakie zachodzą wewnątrz porównywanych przedmiotów, wspólna ogólna zasada, czy to samo racjonalne uzasadnienie (ratio legis).Ponadto, podobieństwo w analogii może również polegać na wystąpieniu w obu przedmiotach tych samych faktów sprawczych, czyli faktów, które w pierwszym z nich zdecydowały o przypisaniu mu właśnie takich a nie innych konsekwencji prawnych.

Analogical reasoning is of great importance for social and natural science. Namely, analogy is perceived as a powerful device possessing two fundamental epistemological functions. First, it cannot be overestimated in the context of inventing new ideas and solutions of problems. Second, the role of analogical thinking is also visible in matters of proof. That is, analogy may serve as an argument leading to a conclusion which hereafter must be treated as proved or true. However, the probative function of analogy is now limited to areas where there is not possible to conduct experiments or to carry out empirical verification by other means. Notably, such fields are: law, morals, ethics, philosophy and theology. As for legal application, analogy is commonly used as a means to fill so called gaps (lacunas). That is, when there is no legal rule provided for the case at hand. Having reasoned by analogy, the rule embracing the most similar situations to that of pending case constitute the basis for currant legal decision. Second, analogy let refuse application of rule which albeit undoubtedly encompasses the case at hand is not desirable from the perspective of entailed legal consequences. However, analogical thinking in the law is more pervasive than it generally seems to be. Indeed, there are reasons to maintain that analogical mode of reasoning is present in every application of legal rules. A key which allow us to proceed from the general rule to the concrete constellation of facts appears to be just analogy. Successful operation of analogy is highly dependent
on the concept of similarity. Namely, to reason by analogy we must ascertain whether two examples being compared are sufficiently similar. In order to do so we may rely on our intuitions, identity of relations taking place in two objects, some general principles which is adequate for two cases or coherence between justifications for legal outcome of each instance. Resemblance may also consist in occurrence, in two cases, of the same casual facts, i.e. facts which are perceived as a reason for given legal consequences.

Ochrona dóbr osobistych osób prawnych
Protection of personal goods of legal persons

Karolina POPEK, s. 41

 

Autorka w swym referacie porusza problem ochronny dóbr osobistych osób prawnych. Praca zawiera zagadnienia dotyczące przykładowego katalogu dóbr osobistych osób prawnych. Głównie jednak opracowane została ochrona tych dóbr, przedstawione zostały przesłanki ochrony, kryteria naruszenia dóbr osobistych, a następnie przykładowe środki ochrony prawa do firmy, i ochrony przewidzianej w innych przepisach. Praca kończy się krótkim podsumowaniem zobrazowanych wcześniej zagadnień.

The author in her paper will mention the protective problem of personal goods of legal persons. The work contains issues concerning the model catalogue of personal goods of legal persons. Mainly however drawn up a protection of these goods remained, premises of the protection were presented, criteria of violating personal goods, and then model agents of the protection of the law of the company, and the protection predicted in other regulations. The work is ending with short summing up depicted earlier issues.

 

 

 

Znaczenie inwestycji trzy milionowej polskojęzycznej diaspory

w Niemczech w procesie transformacji gospodarczej
Importance of investing three million Polish-language diaspora
in Germany in the process of economic transformation

prof. Antoni STASCH, dr Jarosław W. PRZYBYTNIOWSKI, s. 51

 

Gospodarka rynkowa jest oparta na dwóch fundamentalnych zasadach wolności gospodarczej i prywatnej własności. Swoboda w podejmowaniu decyzji gospodarczych z jednej strony i pełne ponoszenie finansowych konsekwencji przez właściciela z drugiej strony mają gwarantować, na konkurencyjnym rynku, jak najlepsze wykorzystanie gospodarczych zasobów i odpowiednie dopasowanie produkcji do potrzeb konsumenta. Świat zmaga się z potężnym kryzysem gospodarczym.

A market economy is based on two fundamental principles of economic freedom and of privet property. Freedom in making economic decisions on the one hand and on the other bearing the full financial consequences by owner is to ensure the best use of economic resources and to adapt production to consumer needs. World struggle with huge economic crisis.

 

 

 

Stosunek klientów do przekształceń w sferze handlu detalicznego województwa podkarpackiego
Customers’ attitude to the transformation of retail trade in podkarpackie voivodeship

dr Piotr CYREK, s. 61

 

W artykule zaprezentowano opinie klientów przedsiębiorstw handlu detalicznego na temat procesów transformacyjnych obejmujących zmianę liczebności placówek handlowych, ich formy własnościowej, formatu i wielkości. Klienckiej ocenie poddano także procesy inwestycyjne podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego dążąc do wnioskowania o poziomie zagrożenia z ich strony dla znacznie bardziej rozdrobnionego handlu rodzimego. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że w większości nabywcy dostrzegali dokonujące się zmiany i wyrażali na ich temat pozytywne opinie. Podkreślali oni przy tym konieczność dalszych zmian w szeroko rozumianej jakości handlu, ograniczali natomiast poparcie dla dalszego rozwoju ilościowego.

Customers’ opinion about transformation that covers changes in quantity of the retail outlets, their ownership, format and size were presented in the paper. The clients assessed also investment processes taken by entities with foreign capital. There was taken an attempt to make some conclusion about the level in which the foreign retailers can constitute the threat for much smaller Polish units. The obtained results are also the base to claim that the consumers perceived the transformation as a positive process. They emphasized the necessity of future changes in the sphere of quality of the retail trade, however, they limited support for the continuous development in quantity of the outlets.

 

 

Wyłączenie działek z produkcji rolnej i leśnej
Exclusion of parcels from agricultural and forestry production

dr inż. Małgorzata GOTOWSKA, s. 68

 

Prezentowany artykuł dotyczy wyłączenia działek z produkcji rolnej i leśnej. W Polsce jest to aktualny problem, ponieważ brakuje ziemi pod inwestycje. W konsekwencji prowadzi to do wysokich cen ziemi, które powodują również wzrost kosztów inwestycji. Z drugiej strony dąży się do skrócenia procedur odrolniania ziemi, ponieważ są one zbyt długie i powodują zniechęcenie ze strony inwestorów.

The article concerns the exclusion of parcels from agricultural and forestry production. In Poland it’s a current problem, because of the lack of land for investments. This in turn leads to high land prices, which cause the increase in investment costs. On the other hand it seeks to shorten the procedures, because they are too long and cause discouragement on the part of investors.

 

 

Znaczenie ekorozwoju w jednostce samorządu terytorialnego
na przykładzie wyników badań ankietowych gmin regionu świętokrzyskiego

eaning of the eco-development in the self-government unit on the example of results of the questionnaire survey of communes of the Świętokrzyski region

dr Michał Adam LEŚNIEWSKI, s. 81

 

Problematyka ekorozwojowa jest w czasach współczesnych nieodłącznym elementem rozwoju każdej organizacji. Jednostki samorządu terytorialnego są jednymi z organizacji, będących przykładami podejmowania realizacji działań ekorozwojowych. Artykuł jest wynikiem badań jakie autor przeprowadził w podtemacie: Kultura organizacyjna gminy jako determinanta przedsiębiorczości i jej wpływ na rozwój regionalny na przykładzie (województwa świętokrzyskiego) w ramach badań statutowych: Przedsiębiorczość a rozwój regionalny pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Kazimierza Kucińskiego ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w 2009 roku.

Eco-development issues are an inherent element of the development of every organization in contemporary times. Self-government units are ones of organizations, being examples of taking ecodevelopmental implementations of operations. The article is a finding the author conducted which in the subtopic: the organizational culture of the commune as the determinant of the entrepreneurship and her regional impact on development on the example (of Świętokrzyskie Province) as part of examinations stipulated in the Articles of Association: the Entrepreneurship but the regional development under direction Prof. relation of the Dr. hab. of Kazimierz Kuciński from the Warsaw School of Economics in 2009.

 

 

Polskie mleczarstwo na rynku Unii Europejskiej pod wpływem konkurencyjnego otoczenia
Polish Dairy Industry in the context of UE market competitive environment

dr inż. Waldemar ZADWORNY, mgr inż. Dorota PUPKA, s. 87

 

Intensywność procesów integracyjnych sprawia, że problem konkurencyjności jest szczególnie aktualny i ważny. W niniejszym opracowaniu dokonano oceny konkurencyjności polskiego mleczarstwa uwzględniając procesy przemian związane z integracją w ramach Unii Europejskiej. Głównym punktem odniesienia jest Unia Europejska i jej jednolity rynek mleka. Ważnym obszarem integracji sektora mleczarskiego jest wdrażanie systemu zarządzania rynkiem mleka w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Omówiono najważniejsze instrumenty stosowane na rynku mleka w Polsce i Unii Europejskiej. Przedstawiona charakterystyka polskiego mleczarstwa na tle unijnego pozwoliła ocenić jego konkurencyjność na rynku Unii Europejskiej. Dla pełnej orientacji tego zagadnienia dokonano analizy obrotów handlu zagranicznego produktami mleczarskimi. Scharakteryzowano też najważniejsze czynniki wpływające na konkurencyjność polskich artykułów mleczarskich. Stwierdzono, że ceny mleka w Polsce są niższe niż w wielu innych krajach Unii Europejskiej, ale różnica ta maleje. Negatywnie na konkurencyjność polskiego mleczarstwa wpływa niższa efektywność przetwórstwa, wyrażająca się małą wydajnością pracy w porównaniu z krajami Unii Europejskiej.

The intensity of integration processes makes the problem of competitiveness particularly important and up-to-date. The following study evaluates the competitiveness of the dairy industry in Poland considering transformation processes connected with the integration into the European Union. The main point of reference is the European Union and its uniform dairy market. An important area of the dairy sector’s integration is implementing the system of the dairy market management as part of the Common Agricultural Policy. The most important instruments used on the dairy market in Poland and the European Union have been discussed. Characterizing the dairy industry in Poland in comparison with the European Union, has allowed to evaluate its competitiveness on the EU market. In order to gain a deep insight into the issue, dairy products turnovers in foreign trade have been analysed. In addition, the most important factors influencing the competitiveness of Polish dairy products have been characterized. It has been shown that milk prices in Poland are lower than in many other countries in the European Union, but this difference is getting smaller. Lower effectiveness of food processing has a negative influence on the competitiveness of the dairy industry in Poland, which is expressed in lower productivity compared with the European Union countries.

 

 

 

Recenzja

 

 

Archiva temporum testes. Źródła historyczne jako podstawa pracy badaczej dziejów. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Olczakowi, red. Grzegorz Bujak, Tomasz Nowicki, Piotr Siwicki, TN KUL, Lublin 2008, ss. 763.

mgr Artur LIS, s. 98

 

 

Glosa

 

 

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2009 r.,

sygn. WZ 15/09, OSNKW 2009, NR 7, POZ. 52.

Dominik REIZER, s. 101