PRZEGLĄD PRAWNO-EKONOMICZNY

Nr 26 (1/2014) styczeń - luty - marzec 2014

 pobierz pdf

 

SPIS TREŚCI

 

Artykuły

 

Zuzanna Barbara Gądzik - Przestępstwo znęcania się, którego skutkiem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie. Analiza akt sądowych. . . 6

 

Przedmiotem artykułu jest przestępstwo znęcania się, którego skutkiem jest targnię­cie się pokrzywdzonego na własne życie (art. 207 § 3 Kodeksu karnego). Treść artykułu opiera się nie tylko na analizie teoretycznej znamion przestępstwa, informacjach z zakre­su kryminologii, ale zawiera przede wszyst­kim wyniki przeprowadzonych badań nad okolicznościami popełnienia omawianego czynu i sposobem wymiaru kary. Badania prowadzone były na podstawie akt sądowych sądów rejonowych w Lublinie i Katowicach. Obejmują one okres 10 lat (2000 - 2009). Ar­tykuł zawiera ponadto porównanie danych zebranych na podstawie powyższej analizy oraz ich zestawienie z informacjami o zasięgu ogólnopolskim.

 

 

Marzena Broda - Odstępstwa od samodzielnego wykonywania zarządu majątkiem wspólnym małżonków. . . 16

 

Ustawa z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw zachowała zasadę sa­modzielności małżonków w zarządzaniu majątkiem wspólnym, która jednak nie wyklucza obowiązku współdziałania. Zasada autono­mii została wyłączona co do zasady w trzech sytuacjach. Po pierwsze, w odniesieniu do przedmiotów majątku wspólnego służących jednemu tylko małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarob­kowej, którymi może zarządzać on samodziel­nie. Współmałżonek uzyskał jedynie możli­wość dokonywania niezbędnych bieżących czynności w razie przemijającej przeszkody dotyczącej pierwszego małżonka. Druga sytu­acja dotyczy zamkniętego katalogu czynności zarządu majątkiem wspólnym, do ważności których niezbędne jest wyrażenie zgody przez małżonka niebędącego stroną dokonywanej czynności prawnej. Nowością jest instytucja sprzeciwu, który małżonek może wyrazić co do czynności zarządu majątkiem wspólnym, zamierzonej przez drugiego małżonka.

 

 

Mirosław Kopeć - Paweł Włodkowic’s contribution to development of the Polish legal profession. . .26

 

The article is showing the figure of Paweł Włodkowic. The article is demonstrating in­dividual stages of his career. A role of Paweł Włodkowic was described into the develop­ment Polish legal profession. His form is mer­iting attention on account of the care of pre­paring court letters. Paweł Włodkowic was able to justify his views and to have a discus­sion with opponents in the dispute. His un­yielding attitude should constitute a guiding light for contemporary people.

 

 

Ihor Krajewskyj - Charakter prawny stosunków pomiędzy założycielami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. . . 35

 

Z analizy aktów ustawodawstwa po­strzegany jest brak i wady regulacji prawnej działań założycieli w trakcie założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ustawo­dawca, określiwszy cechy spółki z ograniczo­ną odpowiedzialnością, nadał założycielom możliwość według własnego mniemania działać podczas utworzenia osoby prawnej. Dlatego w przypadku braku regulacji nor­matywno-prawnej tych stosunków mogą po­wstawać sytuacje konfliktowe. Przy rozwią­zaniu takich sporów prawnych ważne jest za­chowanie bilansu interesów podmiotów sto­sunku prawnego i ochrona ich praw. Tak więc, rozumienie charakteru prawnego stosunków założycielskich da możliwość, w przypadku powstania konfliktu prawego, wybrać prawi­dłowy mechanizm ochrony praw i interesów założycieli spółki z ograniczoną odpowie­dzialnością.

 

 

Aneta Makowiec - Rozważania na temat zapisu windykacyjnego i wprowadzenia do polskiego systemu prawnego darowizny na wypadek śmierci. . . 44

 

Okres wieloletnich dysput wśród przed­stawicieli doktryny i w gremiach ustawo­dawczych zakończył się wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji za­pisu windykacyjnego. Nie zakończyło to jed­nak prac nad darowizną na wypadek śmierci, która ostatecznie nie znalazła się we wpro­wadzonej regulacji, pomimo wcześniejszego uwzględnienia jej w projekcie nowelizacji. Zarówno zapis windykacyjny, jak i darowizna na wypadek śmierci, dają spadkodawcy moż­liwość rozdysponowania majątkiem na wypa­dek śmierci ze skutkiem rozporządzającym. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie zagadnień związanych z tymi instytucjami, porównanie ich i wskazanie na zasadność wprowadzenia instytucji darowizny mortis causa do porządku normatywnego, jako bra­kującego instrumentu, będącego odpowiedzią na sygnalizowane potrzeby społeczne. Zakre­sem zainteresowania objęte zostały zarówno wdrożone do kodeksu cywilnego przepisy normujące zapis windykacyjny, jak i regula­cje znajdujące się w projektach darowizny na wypadek śmierci.

 

 

Jarosław W. Przybytniowski - Zarządzanie ryzykiem klęsk żywiołowych a bezpieczeństwo ekologiczne państwa na podstawie badań własnych. . . 68

 

Artykuł jest efektem badań prowadzonych w ranach programu badawczego przy ws­półpracy z European Business Club Association e.V.,Schloss Oedheim w Niemczech. Problema­tyka zarządzania ryzykiem katastroficznym, następstw tego zjawiska, kosztów ponoszo­nych na świecie i w Polsce stała się niezmier­nie ważna, odkąd nasiliło się występowanie szkód, będących następstwem żywiołów. Za­gadnienie to coraz częściej poruszane jest pr­zez przedstawicieli różnych środowisk: rolnic­zych, biznesowych, naukowych i politycznych. Ważnym zagadnieniem w tym kontekście są ubezpieczenia gospodarcze, jako instrument ograniczania kosztów, jak poszczególne państ­wa muszą ponosić. Opracowanie jest kontynu­acją wcześniejszych opracowań [2008, 2009, 2011,2012].

 

 

Paweł Rogowski - Tworzenie, prowadzenie i funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego w świetle ustawy z dn. 09.06.2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. cz.II. . . 80

 

Autor artykułu przedstawia zagadnienia dotyczące zakładania prowadzenia i funk­cjonowania placówek wsparcia dziennego. Jest to nowy typ placówek wprowadzonych przez ustawodawcę ustawą z dn. 09.06.2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastęp­czej. Wskazać należy, że od samego początku zauważalny jest negatywny odbiór nowych przepisów przez podmioty dotychczas pro­wadzące świetlice środowiskowe, ze względu na niejasne przepisy, niewystarczający okres vacatio legis, a przede wszystkim konieczność przystosowania lokali w których mają być prowadzone placówki wsparcia dziennego. Niniejszy artykuł stanowi syntezę naj­ważniejszych regulacji prawnych dotyczą­cych placówek wsparcia dziennego, co może być szczególnie pomocne dla podmiotów, które dopiero przymierzają się do założenia i prowadzenia placówki wsparcia dzienne­go. Szczególny nacisk położony jest tu na przepisy dotyczące wymogów lokalowych, albowiem to te normy przysparzają obecnie największych trudności ze względu na ich za­wiłość, a także konieczność znacznych nakła­dów finansowych by im sprostać. Część druga artykułu stanowi o zasadach współpracy pomiędzy jednostkami samorzą­du terytorialnego i organizacjami pozarządo­wymi, a także o prawnych aspektach kontrak­towania usług społecznych na rzecz dzieci.

 

 

Aleksandra Surowiecka - Tożsamość konstytucyjna państwa – analiza wybranego orzecznictwa niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego i polskiego Trybunału Konstytucyjnego w kontekście procesów integracji europejskiej (cz. II). . . 92

 

W niniejszym artykule (cz. I i cz. II) analizie poddane zostały wybrane orzeczenia niemiec­kiego i polskiego Trybunału Konstytucyjnego w celu odpowiedzi na pytanie, jak definiowana jest w tych orzeczeniach „państwowa tożsa­mość konstytucyjna”. Co do zasady, sędziowie obu trybunałów pozytywnie wypowiadają się odnośnie uczestnictwa ich kraju w procesie integracji europejskiej. Zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, respektowana jest zasada bez­pośredniego stosowania prawa UE i przychyl­ności wykładni krajowego prawa w stosunku do prawa unijnego; akceptowana jest również autonomia europejskiego porządku prawnego. We wszystkich wyrokach sądów konstytucyj­nych stwierdza się zasadniczą zgodność dane­go traktatu UE z krajową konstytucją. Można zatem, z tej perspektywy, mówić o swoistym dialogu między państwowymi trybunałami, a Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości; wydaje się, że krajowi sędziowie tworzą z sę­dziami ETS pewną wspólnotę wartości. Z drugiej jednak strony, daje się zauważyć - zwłaszcza w kontekście wyroków związanych z Traktatem z Lizbony - że najwyższa kon­stytucyjna władza sądownicza w państwach członkowskich zaczyna tworzyć pewną wspól­notę, która solidarnie strzeże suwerenności i tożsamości konstytucyjnej swego kraju. Na tę suwerenność i tożsamość konstytucyjną skła­dają się wprawdzie, w zależności od danego kraju, różne elementy. Wspólny jest jednak sę­dziom w państwach członkowskich pogląd na najwyższą moc prawną krajowej konstytucji i przekonanie o suwerennym statusie państw członkowskich w Unii Europejskiej. Wydaje się, że również inne sądy i trybu­nały konstytucyjne państw członkowskich przyjmą w kwestii suwerenności i tożsamo­ści konstytucyjnej podobne stanowiska, sta­jąc się swego rodzaju „strażnikami” krajowej tożsamości konstytucyjnej.

 

 

Bartosz Stasch - Ocen ratingowe i cen swapów ryzyka niewypłacalności w pierwszych latach trwania globalnego kryzysu finansowego – przykład Grecji. . . 102

 

Przed rozpoczęciem jak i w trakcie trwa­nia bieżącego kryzysu finansowego agencje ratingowe były oskarżane o dostarczanie nie­właściwych oceny ryzyka, a także o działanie z dużym opóźnieniem w stosunku do zmian zachodzących na globalnych rynkach. Dopro­wadziło to do poddania w wątpliwość repu­tacji tych przedsiębiorstw oraz pytania o ich przyszłość. W tym świetle swapy ryzyka nie­wypłacalności mogą okazać się znacznie do­kładniejszymi miarami ryzyka kredytowego. W wielu przypadkach instrumenty te do­starczają wyceny ryzyka „na żywo” i wyprze­dzają zmiany ocen agencji ratingowych. Ist­nieją zagrożenia wynikające z wykorzystania swapów ryzyka niewypłacalności jako miary ryzyka, ale ich właściwe użycie razem z in­nymi instrumentami, może znacznie ułatwić procesy inwestycyjne poprzez zmniejszenie ryzyka kredytowego.

 

 

Sławomir Zwolak - Ochrona prawa własności w miejscowym planie zagospodarowaniaprzestrzennego. . . 110

 

Zagadnienia w niniejszym artykule doty­kają wpływu miejscowego planu zagospoda­rowania przestrzennego na prawo własności jednostki. Prawo własności jest chronione przez Konstytucje RP, jednak własność ta nie ma charakteru absolutnego i może być ogra­niczana na podstawie aktów rangi ustawowej oraz ze względu na szczególne wartości pod warunkiem, że nie narusza istoty prawa wła­sności. W tym kontekście poważne wątpliwo­ści występują w związku z charakterem planu miejscowego jako aktu prawa miejscowego. Powszechnie przyjmuje się że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest swo­istym aktem wykonawczym do ustawy o pla­nowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jednak interpretacja taka ma swoje wady, wobec tego postuluje się poprawne umiejsco­wienie tych rozwiązań w porządku prawnym w zgodzie z ochroną prawa własności. Poka­zano że ustalenia planu miejscowy ingerują w uprawnienia właścicielskie, lecz nie prze­sadzają o bezwzględnym władztwie plani­stycznym. Dla zrównoważenia interesu pu­blicznego i indywidualnego, właściciel został wyposażony w środki ochrony swych praw.

 

 

Recenzje

 

Artur Lis - Recenzja książki: Korzenie i ewolucja instytucji prawa sądowego . . . 121

 

 

Materiały źródłowe

 

Artur Lis - Ustawa górnicza Leszka Białego. . . 124

Autor: Filip Ciepły
Ostatnia aktualizacja: 13.01.2015, godz. 20:28 - Filip Ciepły