Ks. Stanisław Wojsa urodził się 3 lutego 1894 r. w Pabianicach w rodzinie tkacza Michała i Elżbiety z d. Gryzińskiej. Na chrzcie otrzymał imiona Stanisław Bolesław. Wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku we wrześniu 1913 r.. Święcenia kapłańskie przyjął 9 czerwca 1918 r. z rąk bpa Stanisława Zdzitowieckiego.

W latach 1919–1922 studiował na Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Teologii. Brał aktywny udział w działalności organizacji studenckich, m.in. Bratniej Pomocy (w 1921 r. wszedł do zarządu, gdzie pełnił funkcję skarbnika), Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej (1921–1922 – przewodniczący zarządu). Uczestniczył również w Tygodniach Społecznych „Odrodzenia”, gdzie wygłaszał referaty. W 1920 r. był też członkiem Wojewódzkiego Komitetu Obrony Narodowej w Lublinie. Po złożeniu egzaminu 17 czerwca 1922 r., otrzymał stopień licencjatu teologii  25 lipca 1922 r.

Po powrocie do Włocławka od września 1922 był prefektem w Gimnazjum Ziemi Kujawskiej (do 1924, 1927–1929) oraz seminarium nauczycielskiego (1923-1924). W latach 1924–1926 pracował jako prefekt w Gimnazjum Męskim im. ks. Jana Długosza, gdzie w klasie VIII uczył ponadto propedeutyki filozofii. W latach 1923–1928 był także prezesem oddziału włocławskiego i zarządu ogólnodiecezjalnego Koła Księży Prefektów Diecezji Włocławskiej. Należał do Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, włączając się w organizowanie okolicznościowych akademii oraz głosząc referaty i odczyty. Od 1927 r. przez cztery lata pełnił dodatkowo funkcję wikariusza katedralnego.

Ks. Wojsa organizował pracę społeczną i kulturalno-oświatową w środowisku robotniczym we Włocławku. Od 1928 r. pełnił funkcję patrona chrześcijańskich związków zawodowych. Przyczynił się do powstania Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego we Włocławku. Od 1929 r., z nominacji bpa K. Radońskiego, został mianowany sekretarzem generalnym Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich. Ks. Wojsa rozpoczął organizowanie kół Stowarzyszenia na terenach parafii diecezji kujawskiej. Patron Towarzystwa Miłośników Sceny, organizacji, która wyrosła z chrześcijańskich stowarzyszeń katolickich w 1930 r. W 1931 r. wszedł w skład komisji rewizyjnej Chrześcijańskiego Zjednoczenia Zawodowego we Włocławku. Zaangażował się również w działalność polityczną w Chrześcijańskiej Demokracji we Włocławku. Był członkiem Prezydium Zarządu Okręgowego Chrześcijańskiej Demokracji, kandydował na posła z listy Polskiego Bloku Katolickiego w 1928 r.  

Ks. Wojsa miał duże zasługi w organizacji Akcji Katolickiej na terenie diecezji. Od 1927 r. był członkiem komitetu organizacyjnego Ligi Katolickiej (poprzedniczki AK), a od 1930 r. dyrektorem Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej (do 1937 r.). Poświęcił się organizowaniu Akcji Katolickiej w parafiach, głosząc kazania, rekolekcje, odczyty. Zgromadził w szeregach AK około 27 000 członków. Był też redaktorem pisma „Wskazania Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickich we Włocławku”, organu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej (1933–1938). W trakcie jego kierowania AK wybudowano we Włocławku Dom Młodzieży Katolickiej im. J.E. Bpa Karola Radońskiego we Włocławku. Za zasługi na rzecz Akcji Katolickiej został odznaczony w 1937 r. godnością kanonika gremialnego kaliskiej kapituły kolegiackiej.

Działał w grupie seniorów „Odrodzenia”, którzy w 1930 r. powołali do życia Związek Polskiej Inteligencji Katolickiej. Ks. Wojsa pełnił ponadto wiele funkcji o charakterze społecznym, m.in. jako członek miejskiej Rady Szkolnej, komisji rewizyjnej Polskiej Macierzy Szkolnej, włocławskiego koła Związku Oficerów Rezerwy itp. Dwukrotnie był redaktorem gazety codziennej „Słowo Kujawskie” (I-X 1925, XI 1928-XII 1929). Ogłaszał sprawozdania i artykuły w „Kronice Diecezji Włocławskiej”, „Ateneum Kapłańskim”, „Pracach Kujaw i Ziemi Dobrzańskiej”. Wydał też: Typ nowoczesnego katolika (Warszawa 1939). Zasłynął we Włocławku także jako kaznodzieja. Upamiętniony przez I. Newerly w Pamiątce z Celulozy jako ks. Wojda.

W marcu 1938 r. zrezygnował ze wszystkich pełnionych funkcji i został przeniesiony do Lublina. Tu objął kierownictwo konwiktu dla księży-studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Po wybuchu II wojny światowej, 17 listopada 1939 r., został aresztowany przez Niemców w ramach tzw. Sonderaktion Lublin. Więziony na Zamku Lubelskim. W czerwcu 1940 r. przewieziono go wraz z innymi duchownymi diecezji lubelskiej do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. W grudniu 1940 trafił do KL Dachau (nr obozowy 22716). Wycieńczony fizycznie i psychicznie zginął od kuli strażnika 1 listopada 1941. Ciało spalono w krematorium.

Bibliografia: Archiwum Uniwersyteckie KUL, akta studentów Wydziału Teologii, T 291; S. Librowski, Ofiary zbrodni niemieckiej spośród duchowieństwa diecezji włocławskiej, „Kronika Diecezji Włocławskiej”, r. XLII (1942), nr 2, s. 78-79; M. Pawelec, Wyryte w sercu. Pamięci pracowników, studentów i absolwentów KUL, poległych w obronie Ojczyzny i zamordowanych przez totalitarne reżimy nazistowskich Niemiec i komunistycznego Związku Sowieckiego w latach 1939-1945, Lublin 2021, s. 174; K. Płonkowska, Wojsa Stanisław, EK, t. 20, Lublin 2014, kol. 860; taż, Wojsa Stanisław, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, t. 2, red. E. Gigilewicz, Lublin 2018, s. 552; K. Rulka, Wojsa Stanisław, w: Włocławski słownik biograficzny, Włocławek 2006, t. IV, s. 185-188 (bibliografia); Z. Skrobicki, Wojsa Stanisław (1894–1941), w: Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, tom III: R–Ż, Lublin 1995, s. 185.

Zdjęcie:

Samopomoc Akademicka. Miesięcznik poświęcony sprawom polskiej młodzieży akademickiej, Kraków–Lublin–Lwów–Poznań–Warszawa–Wilno, nr 8–9 (1922), s. 11.

Irena Wodzianowska