Hanna (właściwie: Anna Krystyna Maria) Malewska (1911-1983)

Uniwersytet / Historia / Ośrodek Badań nad Dziejami KUL / Znani Absolwenci / M-O

Hanna (właściwie: Anna Krystyna Maria) Malewska (1911-1983)

Urodziła się 21 czerwca 1911 r. w Jordanowicach k. Grodziska Mazowieckiego. Córka Bronisława Waleriana i Jadwigi z d. Ciświckiej. Ukończyła Państwowe Żeńskie Gimnazjum im. Unii Lubelskiej w Lublinie w 1929 r. i w październiku rozpoczęła studia polonistyczne i historyczne na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. Po roku zrezygnowała z polonistyki, a historię ukończyła w 1933 r. broniąc magisterium w zakresie historii pod kierownictwem prof. Aleksandra Kossowskiego (Pamiętniki Kardynała de Retz jako źródło historyczne).

Po studiach pracowała jako nauczycielka historii w szkole miejskiej w Niepołomicach, następnie w gimnazjum i liceum Krystyny Malczewskiej w Warszawie. Podczas wojny przebywała w Warszawie. Prowadziła lekcje na tajnych kompletach. Pracowała w Komendzie Głównej AK. Służyła w Wydziale Łączności Konspiracyjnej Komendy Głównej AK, kierowała Biurem Szyfrów Zagranicznych. Służbę w AK zakończyła w stopniu kapitana. Za udział w powstaniu warszawskim została odznaczona Krzyżem Walecznych.

Po 1944 r. związała się na stałe z Krakowem. W latach 1945–1947 uczyła historii w Państwowym Liceum Handlowym. Od 1945 r. pracowała jako dziennikarka w „Tygodniku Powszechnym”, a od 1946 r. w czasopiśmie „Znak” (1957-73) w Krakowie. Po zawieszeniu miesięcznika w 1953 podjęła prace jako archiwistka w Bibliotece Kórnickiej (1955–1957). Po wznowieniu miesięcznika „Znak” w 1957 r. powróciła do jego redakcji, a w latach 1957-1973 pełniła funkcję redaktora naczelnego pisma. Nadal współpracowała z „Tygodnikiem Powszechnym”.

W trakcie studiów uniwersyteckich z sukcesem podjęła pierwsze próby pisarskie już w 1931 r. publikując nowelę Cabrera w czasopiśmie „Żołnierz Polski”. W 1936 r. otrzymała II nagrodę w konkursie organizowanym przez Polską Akademię Literatury za powieść Żelazna korona. Na jej dorobek twórczy składają się głównie powieści historyczne, osadzone w różnych epokach. Stanowiły one tło do ukazywania prawd moralnych i etycznych powiązanych z wiarą chrześcijańską.

Do najważniejszych utworów należą: wspomniany Cabrera (1931), Wiosna grecka (1931), Żelazna korona (1936), Kamienie wołać będą (1946), Żniwo na sierpie (1947), Stanica (1947), Przemija postać świata (1954), Sir Tomasz More odmawia (1956), Opowieść o siedmiu mędrcach (1959), Listy staropolskie z epoki Wazów (1959), Panowie Leszczyńscy (1961), Apokryf rodzinny (1965), Labirynt. LLW, czyli co może zdarzyć się jutro (1970). Teksty drukowane na łamach „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” zebrane zostały w 1981 w książce O odpowiedzialności i inne szkice. Wybór publicystyki (1945-1976).

W 1948 r. otrzymała nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka Kamienie wołać będą. W 1967 r. była delegatem na III Światowy Kongres Apostolstwa Świeckich w Rzymie. W 1972 r. otrzymała nagrodę Fundacji Reinholda Schneidera z Hamburga. Rok później przeszła na emeryturę, wycofując się z działalności publicystycznej. Była sygnatariuszką listu protestujących osób przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (tzw. List 59). W 1978 r. podpisała deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych.

Zmarła 27 marca 1983 r. w Krakowie, pochowana na cmentarzu parafialnym w Tyńcu.

Bibliografia: A. Głąb, Ostryga i łaska: rzecz o Hannie Malewskiej, Kraków 2009; Hanna Malewska. Świadkowie duchowego piękna, red. A. Wierzbicki, Lublin 2003; O Hannie Malewskiej, „Znak” 1986, nr 6 (379), s. 22-46; W. Stróżewski, Hanna Malewska, „Znak” 1997, nr 1, s. 200-204; A. Sulikowski, Pozwolić mówić prawdzie. O twórczości Hanny Malewskiej, Lublin 1993; tenże, Soliloquia Hanny Malewskiej (notatki z archiwum), „Znak” 1986, nr 6 (379), s. 19-21; tenże, Malewska Hanna, Encyklopedia Katolicka, t. XI, kol. 970-971; tenże, Malewska Hanna, Encyklopedia 100-lecia KUL, red. E. Gigilewicz, t. 2, Lublin 2018, s. 8; A. Chomiuk, Od mitu do antyutopii. Historiograficzna wyobraźnia Hanny Malewskiej, Lublin 2017; M. Nowak, Malewska w archiwum. Praktyki pisarskie i obrazy literackie, "Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL" nr 1-2 (97-98), t. 25 (2012), s. 243-260, tenże, Koncepcja dziejów w powieściach historycznych. Teodor Jeske-Choiński, Zofia Kossak, Hanna Malewska, Lublin 2009.