Urodziła się 19 września 1929 r. w Warszawie jako pierwsze dziecko Jana Stanisława Łosia – przedwojennego dyplomaty i publicysty, a po wojnie profesora historii starożytnej KUL – i Marty Natalii z Budnych. Miała młodszego brata Marka. Wychowywała się w Niemcach pod Lublinem, w dworze ziemiańskim należącym do matki. Tam z rodziną przeżyła drugą wojnę światową. Początkowe nauki odebrała w domu z pomocą prywatnych nauczycieli, w czasie okupacji uczyła się na tajnych kompletach. W 1944 r. na mocy dekretu o reformie rolnej, Łosiowie zostali pozbawieni dworu oraz ziemi i zmuszeni byli do przeprowadzki do Lublina. Tam Elżbieta Łosiówna ukończyła Prywatne Żeńskie Gimnazjum i Liceum Wacławy Arciszowej. W 1948 r. uzyskała maturę i podjęła pracę. W latach 1948–1952 zatrudniona była w lubelskim oddziale Muzeum Państwowego jako asystentka, następnie do końca roku 1953 kierowała Działem Grafiki Biblioteki Publicznej im. Łopacińskiego. Równocześnie, w latach 1948–1952, studiowała na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL historię sztuki. Uczęszczała na wykłady profesorów: Andrzeja Wojtkowskiego, Stefana Swieżawskiego, ks. Józefa Pastuszki, Stefana Noska, Mariana Morelowskiego, Jana Turowskiego, Rajmunda Gostkowskiego, Piotra Bohdziewicza. Pod kierunkiem tego ostatniego przygotowała pracę magisterską „Malowidła w stallach i ławkach kościoła Panny Marii Zwycięskiej w Lublinie”. Na tej podstawie, w 1952 r. uzyskała stopień magistra filozofii w zakresie historii sztuki. W lutym 1954 r. przeniosła się do Warszawy. 18 września 1954 r. poślubiła Jerzego Koweckiego (1930–2019), pracownika naukowego Instytutu Historii PAN, autora publikacji dotyczących dziejów Polski za panowania Stanisława Augusta. 1 marca 1954 r. Elżbieta Kowecka zatrudniła się w nowo utworzonym Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN (obecnie Instytut Archeologii i Etnologii PAN) i pracowała tam nieprzerwanie 45 lat, aż do przejścia na emeryturę. Kolejne etapy jej kariery naukowej to: asystent (listopad 1954), adiunkt (zaraz po otrzymaniu stopnia doktora – sierpień 1961 r.), docent (styczeń 1970 r., habilitacja w 1968 r.), profesor nadzwyczajny (sierpień 1983 r.), profesor zwyczajny (lipiec 1992 r.). Przez prawie pół wieku zgłębiała historię XVIII i XIX w., lecz pola jej zainteresowań w miarę upływu lat ewoluowały. Na początku swej naukowej ścieżki interesowała się dziejami przemysłu: tekstylnego, farbiarskiego i ceramicznego. W roku 1968 opublikowała rozprawę: Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX w. Obok monografii naukowych wielki sukces przyniosła jej popularnonaukowa książka Porcelana polska (1975), której była współautorką. W tej właśnie dekadzie i później skupiła się na warunkach życia różnych warstw społecznych, w tym ziemiaństwa, z którego się wywodziła. Szczególnie akcentowała aspekty życia domowego: rolę kobiety-pani domu, wyposażenie wnętrz, kulinaria i higienę. W wyniku tych badań powstały bardzo poczytne i rozpoznawalne monografie: W salonie i w kuchni: opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX w. (1984), Dwór „najrządniejszego w Polszcze magnata” (na temat poziomu życia hetmana wielkiego koronnego Jana Klemensa Branickiego; 1991). Była też współautorką i redaktorką piątego tomu Historii kultury materialnej ziem polskich w zarysie: opracowanie zbiorowe (1978). Kilkadziesiąt pozycji w dorobku Elżbiety Koweckiej dotyczy dziejów Warszawy. Wśród nich znajduje się publikacja Sprzedać! Kupić! Sklepy warszawskie z artykułami domowymi, 1830-1870, wyróżniona nagrodą Klio w kategorii varsaviana (1999). Książki te charakteryzowały się przystępnością i gawędziarskim stylem, dlatego docierały do szerokiego koła odbiorców. Jak ogromne budziły zainteresowanie potwierdza fakt, że wszystkie doczekały się wznowień.

Od 1977 r. Elżbieta Kowecka była zastępcą redaktora „Kwartalnika Historii Kultury Materialnej”, a następnie członkiem Komitetu Redakcyjnego. Była także sekretarzem „Studiów z dziejów rzemiosła i przemysłu”. Na przełomie lat 70. i 80. pełniła funkcję zastępcy kierownika Zakładu Historii Kultury Materialnej. Przez dwadzieścia lat zasiadała w Radzie Naukowej Instytutu. W 1980 r. włączyła się aktywnie w działalność NSZZ Solidarność, była członkiem Komisji Zakładowej Instytutu, działalność kontynuowała w latach stanu wojennego. W latach 80. współorganizowała i prowadziła archiwum Prymasowskiego Komitetu Ochrony Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Biegle władała językiem francuskim, słabiej rosyjskim i niemieckim. W latach 60. dwukrotnie krótkoterminowo przebywała na stypendium we Francji.

W 1974 r. otrzymała medal XX-lecia Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, pięć lat później – medal XXV-lecia tej instytucji. W 1990 r. odznaczono ją Złotym Krzyżem Zasługi oraz złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami”. Zmarła 8 sierpnia 2001 r. w Warszawie.

Bibliografia: Archiwum Uniwersyteckie KUL, Akta Osobowe Studentów, Łoś Elżbieta Maria H-9427; Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Kowecka Elżbieta 1417/OS; E. Mazur, A. Klonder, Profesor Elżbieta Kowecka, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2001, nr 4, s. 425–426.

Paulina Byzdra-Kusz