Urodził się 14 maja 1922 r. we Włodzimierzu Wołyńskim jako syn Antoniego, oficera Wojska Polskiego, i Heleny z Długoszów, tłumaczki języka niemieckiego w miejscowym Inspektoracie Szkolnym. Gdy ojciec został zarządcą majątku w Pruchniku, cała rodzina się tam przeniosła. We wrześniu 1939 r. J. Strojnowski przyłączył się do polskiego oddziału, wycofującego się na wschód. Dostał się do niewoli niemieckiej, ale po kilku dniach udało mu się stamtąd wydostać. W grudniu tego roku wstąpił w szeregi pruchnickiego Zawiązku Walki Zbrojnej, a następnie od 1942 r. był członkiem Armii Krajowej. Brał wówczas udział w szkoleniach i akcjach wojskowych, m.in. szyfrował meldunki i depesze w oddziale łączności. Pracował wtedy w Pruchniku, we młynie i tartaku. Następnie przeniósł się do Krakowa i pracował tam jako robotnik. W 1944 r. uczestniczył w wyzwalaniu Pruchnika, w ramach akcji „Burza”. Razem ze swoim oddziałem we wrześniu tego roku próbował przedostać się do walczącej Warszawy.

Podczas pobytu w Krakowie uczył się w szkole technicznej (1941-1943), ale maturę uzyskał w liceum matematyczno-fizycznym w Jarosławiu (1944). Następnie studiował medycynę na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1945-1949), a od 1949 r. również tam pedagogikę i filozofię. Po studiach medycznych został asystentem w Klinice Neurologicznej Akademii Medycznej w Krakowie (była to sukcesorka zamkniętego w 1950 r. Wydziału Lekarskiego UJ; prowadził ćwiczenia z neurologii) i uzyskał tam stopień doktora nauk medycznych (1951) na podstawie pracy pt. Stosowanie metod statystycznych w pracy klinicznej.

Rozpoczęte studia z filozofii teoretycznej kontynuował na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej na KUL-u (1951-1954), gdzie pod kierunkiem prof. Stefana Swieżawskiego napisał pracę magisterską pt. Z filozofii Hexaemeronu św. Bazylego Wielkiego (1955). Objął jednocześnie wykłady zlecone z zakresu biologii (1952): biologiczne podstawy zachowania i psychologia fizjologiczna, dynamika grupowa oraz psychoterapia (pierwsze w Polsce zajęcia tego typu, ze zorganizowaną pracownią z pomocami naukowymi). Uzyskał specjalizację z psychiatrii pierwszego (1955) i drugiego (1960) stopnia. W 1958 r. został zatrudniony jako etatowy pracownik KUL-u. Odbył kilkumiesięczne studia specjalistyczne w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej Uniwersytetu we Freiburgu, w RFN (1959). Habilitację uzyskał na Akademii Medycznej w Warszawie (1969), na podstawie rozprawy: Psychofizjologia Jędrzeja Śnadeckiego (druk: Wrocław 1968). Uzyskał tytuł docenta (1970), a także przebywał w Paryżu i Lowanium, gdzie pogłębiał wiedzę z zakresu dynamiki grupowej, historii nauki i seksuologii oraz treningu w dynamice grupowej (1970). Odbywał też studia specjalistyczne i treningi w RFN (1977) oraz Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (1984-1985). Był profesorem nadzwyczajnym (1982) i zwyczajnym (1987). Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Nauk Społecznych (1981-1984) – wówczas nowej i będącej w fazie rozwoju jednostki. Uzyskał też certyfikat psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (1991).

Pracując na KUL-u, zorganizował Zakład i Katedrę Psychopatologii (1971; Zakład i Katedra Dynamiki Grupowej i Psychoterapii – 1979-1994), których był kierownikiem, aż do przejścia na emeryturę (1979-1992). Kierował międzyresortowym programem badań „Rodzina z dzieckiem chorym lub zdrowym psychicznie” (1986-1990). Wypromował 2 doktorów i 36 magistrów. W Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie wykładał psychologię pastoralną, a także współorganizował podyplomowe studium z poradnictwa i psychoterapii dla osób duchownych (1981).

Inspirował się psychoanalizą Sigmunda Freuda. Prowadził badania naukowe z historii medycyny, psychologii fizjologicznej, religii, małżeństwa i rodziny, psychoanalizy, psychoterapii, dynamiki grupowej, kształtowania osobowości dziecka oraz w obszarze rodzin dzieci psychicznie chorych. W zakresie filozofii interesował się myślą Pierre’a Teilharda de Chardina oraz współczesnymi problemami etycznymi. Napisał m.in.: Psychologia ogólna, neuro- i psychopatolgia, Lublin 1964; Eros i człowiek, Kraków 1976; Psychologia fizjologiczna, Lublin 1981 i 1989; Psychoterapia, Warszawa 1985 i Wrocław 1998; Biologiczne mechanizmy zachowania, Lublin 1992 oraz wiele artykułów naukowych.

Należał do organizacji naukowych: Société Internationale d’Histoire de la Médecine, Rada Naukowa Instytutu Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN, Towarzystwo Naukowe KUL (przewodniczący Komisji Psychologicznej 1970-1987), Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne (1952; w 1975 zorganizował w Oddziale Lubelskim Sekcję Psychoterapii – przewodniczący 1978-1984), Lubelski Oddział Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny i Farmacji (członek założyciel), Polska Akademia Medycyny (1991 – członek zwyczajny), Lubelskie Towarzystwo Naukowe. Był prezesem Zarządu Sodalicji Mariańskiej Akademików UJ (1949), należał do Towarzystwa Przyjaciół KUL, był członkiem Zespołu Doradców ds. Psychologii Społecznej Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (1989-1990), współzałożycielem Ruchu Obywatelskiego – Akcja Demokratyczna (1990), członkiem Krajowej Rady Unii Demokratycznej (1991). Z jej ramienia kandydował do Senatu w województwie chełmskim (1991).

Prowadził praktykę lekarską, psychoterapię, trening interpersonany i szkolenia z zakresu poradnictwa i psychoterapii. Pracował też m.in.: jako lekarz w Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Krakowie (1950-1951), Wojewódzkiej Przychodni Zdrowia Psychicznego w Lublinie (1952-1958, także dyrektor tej placówki), Domu Pomocy Społecznej Caritas w Irenie k. Zaklikowa (od 1954), Zespole Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych w Lublinie (od 1974 jako psychiatra i psychoterapeuta). Był lekarzem i ordynatorem Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Abramowicach (Oddział w Łysołajach; 1960-1961 i 1970-1974).

Został laureatem zespołowej nagrody ministra szkolnictwa wyższego za rozdział w książce Polityka ludnościowa (1974). Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1978), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993) oraz srebrnym medalem „Za zasługi dla obronności kraju”. Zmarł 3 kwietnia 1999 r. w Lublinie i został pochowany na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Lipowej w Lublinie.

Bibliografia:

P. Oleś, Jerzy Strojnowski – profesor, lekarz, psycholog, psychoterapeuta, historyk medycyny, filozof, polityk, „Roczniki Folozoficzne” 37-38(1989-1990), z. 4, s. 5-28; Z. Chlewiński, Strojnowski Jerzy, w: Polski słownik biograficzny, t. XLIV, s. 346-349; M. Chuchra, Strojnowski Jerzy, w: Encyklopedia katolicka, t. XVIII, kol. 1030-1031; N. Kajka, Strojnowski Jerzy, w: Encyklopedia 100-lecia KUL, t. II, red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2018, s. 388; https://www.kul.pl/jerzy-strojnowski,art_19369.html; https://teatrnn.pl/scriptores/wybierac-swiadomie-mozna-tylko-stojac-na-barkach-olbrzymow-rozmowa-z-prof-jerzym-strojnowskim/.

Grzegorz Misiura