W książce tej będzie mowa o etyce uprawianej w drugiej połowie XX wieku przez Karola Wojtyłę i Tadeusza Stycznia. Powodem podjęcia badań nad tradycją etyczną, z której autor tej pracy sam się wywodzi, jest jej oddźwięk w Polsce i na świecie, tak w kręgach filozoficznych, jak i pozafilozoficznych. Wybór na papieża kardynała z Krakowa, który był kierownikiem Katedry Etyki na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, sprawił, że jego myśl wzbudziła szersze zainteresowanie, zaczęto zwracać uwagę, że kluczem do zrozumienia nauczania Jana Pawła II jest jego filozofia człowieka. Osoba i moralność nie jest jednak kolejną publikacją o intelektualnym rodowodzie polskiego papieża, owszem jej przedmiotem jest znaczna część filozoficznego dorobku przyszłego biskupa Rzymu, chodzi w niej jednak przede wszystkim o samą etykę, a nie o tego, który ją uprawiał, książka ta zrodziła się bowiem z przeświadczenia, że Wojtyła wspólnie ze Styczniem, jako swym uczniem i kontynuatorem, wypracowali koherentny – co oczywiście nie musi znaczyć, że bezdyskusyjny – personalistyczny paradygmat etyki. Tym, co inspirowało moje badania i znalazło odzwierciedlenie w przedkładanej narracji jest próba zrozumienia tego, co personalizm wnosi do koncepcji moralności i jak określa jej miejsce w całokształcie spraw ludzkich.

 

O personalizmie mówi się w wielu znaczeniach, nie wszystkie z nich dają się ze sobą uzgodnić, ale wszystkie mają na pewno jedną cechę wspólną, wyrażają rangę osoby, jej ontyczną i aksjologiczną osobliwość. Zresztą już samo słowo „osoba” w języku polskim zdaje się wskazywać na osobną, właściwą sobie, niezbywalną pozycję tego, kogo tym słowem określamy. Nie sposób w tych wstępnych uwagach przyjrzeć się nawet pobieżnie tak różnorodnym znaczeniom terminu „personalizm”, należy natomiast uściślić, że w książce chodzi o personalizm będący wpływowym nurtem ideowym w kulturze XX wieku, na którego gruncie formowała się filozofia personalistyczna. Dlatego trzeba rygorystycznie odróżnić: personalizm, filozofię personalistyczną i filozofię osoby. Książka ta odnosi się zasadniczo do tych trzech płaszczyzn „kwestii personalistycznej”, rzutującej na przebudowę etyki, jakiej w swych pracach dokonali Wojtyła i Styczeń.

 

[…] Niniejsza książka przedstawia personalistyczne ujęcie etyki w pracach Wojtyły i Stycznia. Obydwaj są filozofami personalistycznego przebudzenia, ich teoretycznych zmagań na polu etyki nie można zrozumieć w pełni bez uwzględnienia doświadczenia tragizmu ludzkich losów, jaki stał się udziałem ich pokolenia, któremu przyszło zmierzyć się z dwoma totalitaryzmami: najpierw z nazizmem w okupowanej przez Niemców Polsce, potem z komunizmem zainstalowanym w naszym kraju wskutek porozumień w Jałcie, jakie podjęli członkowie antyhitlerowskiej koalicji, reprezentujący interesy wielkich mocarstw. „Doświadczenia wojenne, okupacyjne i tragiczne następstwa tego stanu rzeczy – zauważa Stefan Swieżawski – stały się próbą ogniową dla nurtów filozoficzno-światopoglądowych żywych u nas przed wojną”. Filozofowie skupieni w Lublinie na nowym wydziale KUL poszukiwali filozofii realistycznej, przeciwstawiającej się irracjonalizmowi, uwzględniającej prymat moralności, wrażliwej na misterium ludzkiego istnienia. Filozofia taka miała być spójną, ugruntowaną w poznaniu rzeczywistości odpowiedzią na cywilizacyjne barbarzyństwo. Jej naukowa powaga, metodologiczny szlif, historyczne osadzenie były wyrazem zaufania do ludzkiego rozumu, zdolnego do rzucania światła w mroki.

 

Nakładem Wydawnictwa KUL ukazała się praca ks. prof. Alfreda Marka Wierzbickiego pt. Osoba i moralność. Personalizm w etyce Karola Wojtyły i Tadeusza Stycznia.

 

 

więcej informacji » http://sapientia.kul.pl

 

 

 

 

Autor: Andrzej Zykubek
Ostatnia aktualizacja: 17.10.2021, godz. 22:30 - Andrzej Zykubek