BORKOWSKI Ludwik Stefan — logik, związany z UWr i KUL, ur. 7 VIII 1914 w Obroszynie k. Lwowa, zm. 22 X 1993 we Wrocławiu.

 

W 1933 rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, uczęszczając na wykłady i seminaria K. Ajdukiewicza, R. Ingardena, M. Kreutza. Studia, przerwane w 1938 z powodu długotrwałej choroby, ukończył w 1946 na UJ. Doktoryzował się w 1950 na podstawie rozprawy na temat definicji analitycznych i syntetycznych, a habilitację uzyskał w 1960 na podstawie rozprawy zawierającej wyniki badań nad kwantyfikatorami. W 1973 otrzymał tytuł prof. nadzwyczajnego, a w 1980 — prof. zwyczajnego. W latach 1946-1949 pracował jako nauczyciel we wrocławskiej szkole średniej. Od 1948 do 1975 wykładał na UWr, a od 1975 do 1993 na KUL, gdzie w latach 1975-1984 kierował Katedrą Logiki.

 

Borkowski jest autorem kilkudziesięciu artykułów z dziedziny logiki, opublikowa­nych głównie w czasopismach „Studia Logica" i „Roczniki Filozoficzne" oraz w książce pt. Studia logiczne (Lb 1990). Duże uznanie zarówno w Polsce, jak i za granicą uzyskały wielokrotnie wznawiane podręczniki logiki jego autorstwa: na­pisane wraz z J. Słupeckim Elementy logiki matematycznej i teorii mnogości (Wwa 1963, 19844), tłum. na ros. i ang.; Elementy logiki formalnej (Wwa 1972, 19805); Logika formalna (Wwa 1970), tłum. na niem.; Wprowadzenie do logiki i teorii mno­gości (Lb 1991).

 

Główne kierunki zainteresowań naukowych B. to: badania nad kwantyfi- katorami, rachunki logiczne, teoria definicji, teoria konsekwencji, filozoficzne konsekwencje wyników logiki, najnowsza historia logiki, zwł. twórczość J. Łu­kasiewicza i K. Ajdukiewicza. Pracował również nad podręcznikowym opraco­waniem logiki.

 

Najważniejsze rezultaty uzyskane przez B. w dziedzinie logiki formalnej związane są z jego badaniami nad kwantyfikatorami oraz założeniowymi sys­temami dla logik nieklasycznych. Wprowadził pojęcie n-argumentowego kwan- tyfikatora właściwego i ilościowego oraz zbadał własności takich kwantyfikato- rów. Pozwoliło to na zbudowanie systemów rachunku predykatów i rachunku zdań o jednym terminie pierwotnym, będącym kwantyfikatorem dwuargumen- towym. Sformułował zasadę niezależności kategorii składniowej kwantyfikatora od kategorii składniowej zmiennej przezeń związanej i na podstawie tej zasady sprowadził arytmetykę liczb naturalnych do odpowiednio rozszerzonego sys­temu typikalnej logiki bez aksjomatu nieskończoności i typikalnej wieloznacz­ności stałych arytmetycznych. Na podstawie badań nad znaczeniem funktorów konieczności i możliwości przedstawił pewne układy reguł założeniowych dla systemów ścisłej implikacji S4 i S5. Skonstruował także pewne systemy zało­żeniowe dla intuicjonistycznego rachunku zdań i sylogistyki arystotelesowskiej oraz zbudował bogaty pojęciowo, bezkwantyfikatorowy założeniowy system ra­chunku nazw.

 

Badania logiczne umieszczał w kontekście filozoficznym, nawiązując do pojęć ważnych dla teorii poznania i metodologii nauk. Opierając się na za­łożeniowej metodzie dowodzenia w logice, wprowadził pojęcie dedukcyjnego uzasadniania zdań (różne od pojęcia dedukcyjnego wyprowadzania twierdzeń z aksjomatów). Pojęcia tego użył do odróżniania zdań analitycznych od synte­tycznych. Za pomocą środków logiki współczesnej sformułował wersję definicji klasycznego pojęcia prawdy, w myśl której zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje stan rzeczy opisywany przez to zdanie, i udowodnił rów­noważność tej definicji z definicją A. Tarskiego. Zajmował się również teorią definicji oraz intuicyjną interpretacją logik wielowartościowych.

 

Bibliografia: Ludwik Stefan B. [Autobiogram], RuF 41 (1984), 78-82; S. Kamiński, Ludwik B. jako kontynuator logiczno-metodologicznych prac szkoły Iwowsko-warszawskiej, RF 32 (1984) z. 1, 7-17; Wykaz prac (Ludwika B.), w: L. Borkowski, Studia Logiczne, Lb 1990, 489-494; Księga pamiątkowa w 75-lecie KUL. Wkład w kulturę polską w latach 1968-1993, Lb 1994.

 

Piotr Kulicki

 

Tekst biogramu pochodzi z 

Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. nacz. A. Maryniarczyk (publikacja za zgodą)

Autor: Piotr Kulicki, oprac. Andrzej Zykubek
Ostatnia aktualizacja: 19.04.2017, godz. 21:34 - Andrzej Zykubek