Spór o filozofię chrześcijańską
red. Anna Palusińska, Mateusz Włosiński
Lublin 2024, ss. 241, ISBN 978–83–65792–51–8
Staraniem zespołu naukowców różnych ośrodków akademickich i nakładem Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu została wydana książka poświęcona filozofii chrześcijańskiej. Na całość pozycji składają się następujące teksty: Czy personalizm można uznać za filozofię chrześcijańską?, którego autorem jest ks. prof. dr hab. Tadeusz Biesaga SDB, Filozofia i teologia w ujęciu Tomasza z Akwinu - prof. dr hab. Artur Andrzejuk, Neoplatońskie i chrześcijańskie rozumienie zła – tożsamości i różnice na przykładzie twórczości św. Augustyna z Hippony i św. Grzegorza z Nazjanzu – dr hab. Justyna Kroczak, Patrystyczny spór o filozofię – dr hab. Anna Palusińska, Fides quaerens intellectum – ks. dr hab. Tomasz Duma, Święty Augustyn i problem filozofii chrześcijańskiej – dr Antoni Śmist, Opanowanie namiętności jako filozofia – na podstawie ‘Traktatu ascetycznego’ św. Nila z Ancyry – ks. mgr Mateusz Włosiński.
Każdy z tych tekstów, w ramach podejmowanego przez autorów tematu, stara się odpowiedzieć na ważkie i wciąż aktualne dla człowieka współczesnego pytania. Ks. prof. Biesaga podejmuje refleksję nad źródłem personalizmu chrześcijańskiego i tak go charakteryzuje, aby ukazać właściwą dla chrześcijaństwa afirmację każdego człowieka jako osoby. Tym samym podejmuje krytykę tych systemów, które nie przyznają godności osoby każdemu człowiekowi. Prof. Andrzejuk na gruncie tomistycznym ukazuje relację między filozofią i teologią oraz pokazuje, jaką rolę refleksja Tomaszowa przypisuje rozumowi w obszarze teologii. W tekście dr hab. Kroczak są podjęte metafizyczne zagadnienia dotyczące genezy i natury zła w rozumieniu Plotyna oraz wybranych Ojców Kościoła. Tekst ten wykazuje, że rozwiązania wypracowane w chrześcijaństwie są opozycyjne względem koncepcji neoplatońskich. Natomiast dr hab. Palusińska odwołując się nie tylko do Ojców Kościoła, ale także do ich następców, pokazuje, co stanowiło nowy wkład chrześcijaństwa w dorobek filozoficzny oraz co (i dlaczego) z wypracowanego uprzednio dorobku antycznej filozofii było nie do pogodzenia z chrześcijańskim objawieniem. Ks. dr hab. Duma przechodząc od doktryny św. Augustyna, przez św. Anzelma i św. Tomasza z Akwinu aż do teologii nowożytnej i współczesnej, nie tylko katolickiej, ale także protestanckiej, pokazuje jak ważna dla wiary chrześcijańskiej jest filozofia. Tekst ten wyjaśnia także na czym, według omawianych autorów, polega przydatność filozofii w racjonalizowaniu prawd wiary. Artykuł dr Śmista, poprzez odwołanie się do dorobku św. Augustyna, którego postać może być odczytywana jako archetyp chrześcijańskiego filozofa, pokazuje zasadność mówienia o filozofii chrześcijańskiej. Ks. mgr Włosiński zaś na podstawie traktatu jednego z Ojców Pustyni prezentuje naśladowanie Chrystusa, które może być interpretowane jako nowa szkoła filozoficzna. Taki sposób filozofowania polega zarówno na zaangażowaniu intelektu, jak i sfery zmysłowej, czyli angażuje człowieka holistycznie. Omawiany traktat wyjaśnia także z jakimi trudnościami może się człowiek spotkać na obu tych poziomach oraz jak sobie z nimi można radzić.
Książka ta stanowi zatem cenny wkład do wciąż trwającej w przestrzeni publicznej, szerokiej debaty na temat filozofii chrześcijańskiej, stosunku wiary i rozumu, religii i nauki oraz może być ważnym przyczynkiem dla tych, którzy chcą lepiej poznać i zrozumieć chrystianizm z jego filozoficznym kontekstem.
Ostatnia aktualizacja: 28.01.2025, godz. 17:04 - Maksymilian Rej