EN: Michel Houellebecq — the Last Existentialist?
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 65 (2017), nr 4
Strony/pages:	201-224

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-10

 

Streszczenie

Michel Houellebecq to pisarz francuski, autor sześciu powieści, a także poeta, reżyser oraz muzyk. Jego literaturę najczęściej traktuje się jako bezkompromisową krytykę współczesnego społeczeństwa, zwłaszcza takich zjawisk, jak konsumpcjonizm czy seksualizacja kultury. W ni­niej­szym artykule zamierzam wykazać, że powieści Houellebecqa współdzielą myśl, która jest charakterystyczna dla filozofii egzystencjalnej. Opierając się nie tylko na epice, ale również na poezji, esejach i wywiadach Houellebecqa, staram się dowieść, że rozważany przezeń problem — tzw. problem egzystencji — dotyczy relacji między subiektywną jednostką a obiektywną, rozu­mianą w kategoriach naukowych rzeczywistością, bohaterowie jego powieści natomiast to przed­stawiciele możliwych odpowiedzi na pojawiające się tu napięcie. Jeżeli uznać, że ów problem stanowi kluczową cechę egzystencjalizmu, a — jak staram się wykazać — tak właśnie jest, to zasadne staje się nazwanie Houellebecqa prawdopodobnie ostatnim wpływowym przedsta­wi­cielem tego nurtu.

 

Summary

The French writer Michel Houellebecq is the author of six novels, and is also a poet, a dire­c­tor, and a musician. His literature is usually thought to be a fierce critique of contemporary society, especially of phenomena like consumerism and the sexualization of culture. In this article, I shall argue that Houellebecq’s novels share a thought that is also the basic idea of existentialism. Quoting not only Houellebecq’s novels, but also poems, essays and interviews, I will try to show that the problem he considers—which I call “the existence problem”—concerns the relation between a subjective individual and objective reality, described in terms of the natural sciences. By contrast, the main characters of his novels are representatives of different answers to that problem. If the problem does play a crucial role in existentialism—and, as I argue, this is the case—then it is legitimate to call Houellebecq probably the last of the influential existentialists.

 

Słowa kluczowe: Michel Houellebecq; egzystencjalizm; filozofia literatury; proza francuska; pesy­mizm.

Key words: Michel Houellebecq; existentialism; philosophy of literature; French novel; pesi­mism.

 

 

Bibliografia/References:

 

1. Aho, Kevin. 2014. Existentialism: An Introduction. Cambridge: Polity Press.

   Bielik-Robson, Agata. 2008. „Houellebecq, albo skarga seksualnego proletariusza”. W: taż. Ro­mantyzm, niedokończony projekt. Eseje, 195–204. Kraków: Universitas.

2. Camus, Albert; 1971. „Mit Syzyfa”. w: tenże. Eseje. Tłum. Joanna Guze, 189–209. Warszawa: Pań­stwowy Instytut Wydawniczy.

3. Cataluccio, Francesco, i Jerzy Illg (red.). 1991. Gombrowicz filozof. Tłum. Katarzyna Bielas, Bogdan Baran, Maciej Broński, Wiktoria Krzemień. Kraków: Znak.

4. Cioran, Emil. 1995. Zły demiurg. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Oficyna Literacka.

5. Cioran, Emil. 1996. O niedogodności narodzin. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Oficyna Lite­racka.

6. Cottingham, John. 2014. Philosophy of Religion: Towards a More Humane Approach. Cam­bridge: Cambridge University Press.

7. Demonpion, Denis. 2009. Michel Houellebecq. Tłum. Magdalena Kowalska i Anastazja Dwulit. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

8. Houellebecq, Michel. 2003. Cząstki elementarne. Tłum. Agnieszka Daniłowicz-Grudzińska. War­­­szawa: W.A.B.

9. Houellebecq, Michel. 2004a. „Opisać chaos. Rozmowa z Michelem Houellebecquiem”. Tłum. Julian Kutyła. Krytyka Polityczna nr 6: 256–258.

10. Houellebecq, Michel. 2004b. Platforma. Tłum. Agnieszka Daniłowicz-Grudzińska. Warszawa: WAB.

11. Houellebecq, Michel. 2005. Poszerzenie pola walki. Tłum. Ewa Wieleżyńska. Warszawa: W.A.B.

12. Houellebecq, Michel. 2006. Możliwość wyspy. Tłum. Ewa Wieleżyńska. Warszawa: W.A.B.

13. Houellebecq, Michel. 2008a. „Jestem zwolennikiem rozkoszy dla wszystkich (wywiad z Miche­lem Houellebecqiem)”. Dziennik nr 138 (14.06.2008): 12–14.

14. Houellebecq, Michel. 2008b. Rester Vivant et Autres Textes. Paris: Editions 84.

15. Houellebecq, Michel. 2011. Mapa i terytorium. Tłum. Beata Geppert. Warszawa: W.A.B.

16. Houellebecq, Michel. 2015a. Uległość. Tłum. Beata Geppert. Warszawa: W.A.B.

17. Houellebecq, Michel. 2015b. „Wyglądam na Kasandrę? (wywiad z Michelem Houelle­becqiem)”. Forum nr 2 (2531): 66–69.

18. Houellebecq, Michel. 2016. Interwencje 2. Tłum. Beata Geppert. Kraków: Wydawnictwo Lite­rackie.

19. Houellebecq, Michel, i Bernard-Henri Lévi. 2008. Wrogowie publiczni. Tłum. Marek J. Mosa­kowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

20. Kaczorowski, Aleksander. 2005. „Parodia Casanovy”. Polityka nr 35 (2519): 66–67.

21. Kant, Immanuel. 2005. Metafizyka moralności. Tłum. Ewa Nowak. Warszawa: PWN.

22. Ligotti, Thomas. 2010. The Conspiracy Against the Human Race. New York: Hippocampus Press.

23. Macquarrie, John. 1971. Existentialism. Harmondsworth: Penguin Books.

24. Michalski, Cezary. 2004. „Rewolta nieudacznika w świecie zadekretowanego happy endu”. Kry­tyka Polityczna 6: 228–239.

25. Nagel, Thomas. 2008. „Secular Philosophy and the Religious Temperament”. w: tenże, Secular Philosophy and the Religious Temperament. Essays 2002–2008, 3–17. Oxford: Oxford Uni­ver­sity Press.

26. Pascal, Blaise. 2008. Myśli. Tłum. Tadeusz Boy-Żeleński. Warszawa: Hachette.

27. Pietrzak, Wit. 2012. „Negatywna różnica Michela Houellebecqa”. Fragile nr 3 (17): 23–27.

28. Sartre, Jean-Paul. 1998. Egzystencjalizm jest humanizmem. Tłum. Krystyna Szeżyńska-Maćko­wiak i Janusz Krajewski. Warszawa: Muza.

29. Scheler, Max. 1994. „Śmierć i dalsze życie”. W: tenże. Cierpienie, śmierć i dalsze życie. Pisma wybrane. Tłum. Adam Węgrzecki, 67–130. Warszawa: PWN.

30. Scherer, Georg. 2008. Filozofia śmierci. Od Anaksymandra do Adorno. Tłum. Wiesław Szy­mona. Kraków: WAM.

31. Serafinowicz, Rafał. 2009. „Michel Houellebecq, czyli nihilistyczny apologeta chrześcijań­stwa”. Fronda nr 50: 144–155.

32. Wasilewski, Andrzej. 2012. „Świat jest cierpieniem. Poezja Houellebecqa”. eleWator nr 2: 137–144.

33. Wolniewicz, Bogusław. 2003. „O tzw. Bioetyce”. W: tenże. Filozofia i wartości III, 149–164. Warszawa: WFiS UW.

34. Zapffe, Peter. 2013. „Ostatni Mesjasz”. Tłum. Andrzej Konrad Trzeciak. Analiza i Egzystencja 21 (1): 5–19.

 

Informacja o autorze/Information about Author:

Mgr Jacek Jarocki — doktorant Katedry Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; adres do korespon­dencji: Katedra Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej KUL, Al. Racławickie 14, 20–950 Lublin; e-mail: jacekjarocki@kul.pl

 
 

Cytowanie/Citation information:

Jarocki, Jacek. 2017. Michel Houellebecq — ostatni egzystencjalista. "Roczniki Filozoficzne" 65, 4: 201-224, DOI: 10.18290/rf.2017.65.4-10.