PL: Panteizm
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 64 (2016), nr 4
Strony/pages:	67-91

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2016.64.4-5

 

Summary

In this paper I have had two aims. One was to describe a number of pantheist or near pantheist religious attitudes, including the influence of many worlds theories. The other was to indicate some of the ways we might arrive at Pantheism.

One final remark: when assessing religious positions the intellectual grounds for accepting or rejecting them should, I suggest, be whether they make sense of things, that is, enable us to under­stand. The ways to Pantheism, or to near Pantheism, should therefore be interpreted as part of a com­parison between ways of understanding.

 

 

Streszczenie

Powyższy artykuł jest eksplikacją pojęcia panteizm, zawierając przy tym dwie osobliwości. Po pierwsze, zamiast ujmować panteizm jako tezę czysto metafizyczną, traktuję go jako teorię zarówno metafizyczną, jak i wartościującą, głoszącą, że Wszechświat godny jest religijnej czci. Takie określenie panteizmu ma swoje konsekwencje dla odróżnienia tej doktryny od zbliżonych stanowisk, jak na przykład panenteizm. Po drugie, w moim artykule rozważam, jakie znaczenie posiada popularna obecnie (i słusznie) Teoria Wielu Światów dla argumentacji na rzecz panteizmu. W wąskim lub ścisłym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest Bogiem, przy czym przez Boga, pisanego z dużej litery, rozumiem istotę w najwyższym stopniu godną religijnej czci. To odróżnia panteizm od panenteizmu, czyli tezy głoszącej, że wszechświat jest częścią Boga, a nie całym Bogiem. W szerszym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest godny religijnej czci, chociaż nie w najwyższym stopniu.

 

  

Key words: Many Worlds; Panentheism; Pantheism; substance; worshipping.

Słowa kluczowe: wieloświat; panenteizm; panteizm; substancja; religijna cześć.

 

 

Bibliografia/References:

1. Armstrong, David. 1978. A Theory of Universals: Universals and Scientific Realism. Volume II. Cambridge: Cambridge University Press.

2. Barrett, Justin. 2004. Why Would Anyone Believe in God? (Cognitive Science of Religion). Al­tamira.

3. Ewing, Alftred. 1973. Value and Reality: The Philosophical Case for Theism. Allen & Unwin.

4. Findlay, J.N. 1963. Language. Truth and Value. Humanities Press.

5. Forrest, Peter. 2007. Developmental Theism: From Pure Will to Unbounded Love. Oxford Uni­versity Press.

6. Jantzen, Grace. 1998. Becoming Divine: Towards a feminist philosophy of religion. Manchester University Press.

7. Kim, Jaegwon. 1987. “‘Strong’ and ‘Global’ Supervenience Revisited”. Philosophy and Phe­no­me­nological Research 48:315–26.

8. Leśniewski, Stanisław. 1916. Podstawy ogólnej teoryi mnogości. I, Moskow: Prace Polskiego Koła Naukowego w Moskwie, Sekcya matematyczno-przyrodnicza. English translation by D.I. Barnett: ‘Foundations of the General Theory of Sets. I’, in Stanislaw Leśniewski. Collected Works, edited by S. J. Surma et al. Dordrecht: Kluwer, 1992, Vol. 1: 129–173. 

9. Lewis, David. 1991. Parts of Classes. Oxford: Blackwell.

10. Levine, Michael. 1994. Pantheism: a non-theistic concept of deity. Routledge.

11. Mander, William. 2016. “Pantheism.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2016 Edition), edited by Edward N. Zalta, forthcoming URL = http://plato.stanford.edu/ ar­chives/fall2016/entries/pantheism/.

12. Menzel, Christopher. 2016. “Possible Worlds.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2016 Edition), edited by Edward N. Zalta, URL = http://plato.stanford.edu/ archives/ fall2016/entries/possible-worlds/. 

13. Oppy, Graham. 1997. “Pantheism, Quantification and Mereology.” The Monist, 80: 320-336.

14. Stace, Walter. 1960. Mysticism and Philosophy. London: Macmillan Press.

    Wasserman, Ryan. 2015. “Material Constitution.” In The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2015 Edition), edited by Edward N. Zalta, URL = http://plato.stanford.edu/ ar­chives/ spr2015/entries/material-constitution/.
15. Weatherson, Brian. 2015. “The Problem of the Many.” In The Stanford Encyclopedia of Phi­loso­phy (Winter 2015 Edition), edited by Edward N. Zalta. URL = http://plato.stanford.edu/ ar­chives/win2015/entries/problem-of-many/>.

  

Informacja o autorze/Information about Author:

Peter Forrest—Professor at the University of New England; address for correspondence: School of Humanities, University of New England Armidale NSW 2351 Australia; e-mail: pforrest@une.edu.au

 
 

Cytowanie/Citation information:

Forrest, Peter. 2016. Pantheism. "Roczniki Filozoficzne" 64, 4: 67-91, DOI: 10.18290/rf.2016.64.4-5.

 

 

Preparation and publication in electronic databases English version of the Annals of Philo­sophy was financed under the agreement 723/P-DUN/2016 from the funds of Minister of Science and Higher Education allocated to the activities for pro­moting science.