EN: Jephthah’s Plight: Moral Dilemmas and Theism
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 65 (2017), nr 4
Strony/pages:	351-381

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-16

 

Streszczenie

Artykuł omawia zjawisko dylematów moralnych z perspektywy teistycznej. Teiści przyjmują często, że (1) opatrznościowy Bóg nigdy nie postawiłby stworzonej przez siebie istoty przed taką sytuacją wyboru, w której owa istota nie jest w stanie uniknąć czynu niesłusznego, bądź że (2) jeśli istota staje przed taką sytuacją wyboru, to jest to wynikiem pewnego niesłusznego dzia­łania, którego dokonała już wcześniej. Wielu komentatorów przypisuje tę drugą opcję Toma­szo­wi z Akwinu. Autor argumentuje, że taka interpretacja jest błędna, przytaczając między innymi prze­prowadzoną przez Akwinatę analizę ślubowania Jeftego opisanego w Księdze Sędziów. Nato­­miast w odniesieniu do pierwszej opcji artykuł zamykają uwagi dotyczące sposobu opraco­wania normatywnej teorii etycznej o charakterze teistycznym, która uznaje istnienie dylematów moral­nych. Teiści zainteresowani taką teorią powinni poważnie rozważyć odrzucenie założenia, że powinność implikuje możliwość.  

 

Summary

This essay examines the phenomenon of moral dilemmas from a theistic perspective. Many theists have supposed either (1) that a providential God would never confront a creature with a choice in which the creature cannot avoid doing wrong, or (2) that if a creature does confront such a choice situation, it is the result of some prior wrongdoing freely committed by that crea­ture. This second alternative has been ascribed by many to St. Thomas Aquinas. I argue that the ascription is unwarranted, citing among other cases Aquinas’s examination of Jephthah’s vow in the book of Judges. As for the first alternative, the essay concludes with some observations about how one might develop a theistic normative ethical theory, consistent with God’s provi­dence, that recognizes moral dilemmas. One of the assumptions that theists should seriously consider aban­don­ing in the process is the principle that ought implies can.

 

Słowa kluczowe: moralne dylematy; teizm; ślubowanie Jeftego.

Key words: moral dilemmas; theism; Jephthah’s vow.

 

 

Bibliografia/References:

 

1. Adams, Robert Merrihew. 1987. The Virtue of Faith and Other Essays in Philosophical Theology. New York: Oxford University Press.

2. Aquinas, Saint Thomas. 1980. Opera Omnia. Red. Roberto Busa. 7 tomów. Stuttgart-Bad Cannstatt: Friedrich Frommann Verlag Günther Holzboog.

3. Donagan, Alan. 1977. The Theory of Morality. Chicago: University of Chicago Press.

4. Donagan, Alan. 1984. „Consistency in Rationalist Moral Systems”. The Journal of Philo­sophy 81: 291–309. Przedruk w Gowans 1987a.

5. Foot, Philippa. 1983. „Moral Realism and Moral Dilemma”. The Journal of Philosophy 80: 379–398. Przedruk w Gowans 1987a.

6. Garcia, Jorge L.A. 1990. Love and Absolutes in Christian Ethics. Christian Philosophy. Red. Thomas P. Flint. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame Press.

7. Geach, Peter. 1969. God and the Soul. London: Routledge & Kegan Paul.

8. Geach, Peter. 1980. Rec. Philip L. Quinn. Divine Commands and Moral Requirements. Ox­ford: Clarendon Press, 1978 [= Quinn 1978]. The Philosophical Quarterly 30: 180–181.

9. Gowans, Christopher, red. 1987a. Moral Dilemmas. New York: Oxford University Press.

   Gowans, Christopher. 1987b. „Introduction: The Debate on Moral Dilemmas”. W: Gowans 1987a.

10. Hare, R. M. 1981. „Moral Conflicts”. W: Gowans 1987a.

11. Kretzmann, Norman. 1988. „God Among the Causes of Moral Evil: Hardening of Hearts and Spiritual Blindness”. Philosophical Topics 16,2: 189–214.

12. MacIntyre, Alasdair. 1984. After Virtue. Wydanie drugie. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame Press.

13. MacIntyre, Alasdair. 1988. Whose Justice? Which Rationality?. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame Press.

14. Mann, William E. 1988. God’s Freedom, Human Freedom, and God’s Responsibility for Sin. Divine and Human Action: Essays in the Meta- physics of Theism. Red. Thomas V. Morris. Ithaca: Cornell University Press.

15. Mann, William E. 1989. „Modality, Morality, and God”. Nous 23: 83–89.

    Marcus, Ruth Barcan. 1980. „Moral Dilemmas and Consistency”. The Journal of Philosophy 77: 121–136. Przedruk w: Gowans 1987a.

16. McConnell, Terrance C. 1978. „Moral Dilemmas and Consistency in Ethics”. Canadian Journal of Philosophy 8: 269–287. Przedruk w: Gowans 1987a.

17. Quinn, Philip L. 1978. Divine Commands and Moral Requirements. Oxford: Clarendon Press.

18. Quinn, Philip L. 1979. Divine Command Morality: A Causal Theory. Divine Command Mora­lity: Historical and Contemporary Readings. Red. Janine Marie Idziak. New York: Edwin Mellen Press.

19. Quinn, Philip L. 1986. Moral Obligation, Religious Demand, and Practical Conflict. Ratio­nality, Religious Belief, and Moral Commitment. Red. Robert Audi and William J. Wain­wright. Ithaca: Cornell University Press.

20. Quinn, Philip L. 1989. „Tragic Dilemmas, Suffering Love, and Christian Life”. The Journal of Religious Ethics 17: 151–183.

21. Santurri, Edmund N. 1987. Perplexity in the Moral Life: Philosophical and Theological Considerations. Charlottesville, Va.: University Press of Virginia.

22. Sinnott-Armstrong, Walter. 1988. Moral Dilemmas. Oxford: Basil Blackwell.

23. Stump, Eleonore. 1988. „Sanctification, Hardening of the Heart, and Frankfurt’s Concept of Free Will”. The Journal of Philosophy 85: 395–420.

24. Van Fraassen, i C. Bas. 1973. „Values and the Heart’s Command”. The Journal of Philosophy 70: 5-19. Przedruk w: Gowans 1987a.

25. Von Wright, Georg Henrik. 1968. „An Essay in Deontic Logic and the General Theory of Action”. Acta Philosophica Fennica. Fasc. 21. Amsterdam: North-Holland Publishing Com­pany.

26. Williams, Bernard. 1973. Ethical Consistency. Problems of the Self: Philosophical Papers 1956-1972. Cambridge: Cambridge University Press. Przedruk w: Gowans 1987a.

     

 

Informacja o autorze/Information about Author:

Prof. William E. Mann — Professor Emeritus, od 1974 do 2010 r. profesor na Wydziale Filozofii Uniwersytetu w Vermont; obszar jego specjalizacji obejmuje filozofię religii, filozofię starożytną i filozofię średniowieczną, a także logikę, filozofię logiki, etykę i metafizykę; adres do korespon­dencji — e-mail: William.Mann@uvm.edu

 

 

Information about Translator:

Dr Marcin Iwanicki — Katedra Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej w Instytucie Filozofii na Wydziale Filozofii KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20–950 Lublin; e-mail: miwanick@gmail.com

 
 

Cytowanie/Citation information:

Mann, William E. 2017. Jefte w tarapatach: Moralne dylematy a teizm. Przeł. Marcin Iwanicki. "Roczniki Filozoficzne" 65, 4: 351-381, DOI: 10.18290/rf.2017.65.4-16.